Gwiazdnica

Gwiazdnica
Ilustracja
Gwiazdnica wielkokwiatowa
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządgoździkopodobne
Rządgoździkowce
Rodzinagoździkowate
Rodzajgwiazdnica
Nazwa systematyczna
Stellaria L.
Sp. Pl. 421. 1753
Typ nomenklatoryczny

Stellaria holostea L.[3]

Gwiazdnica wielkokwiatowa
Nasiona gwiazdnicy pospolitej

Gwiazdnica (Stellaria L.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae). Istnieje co najmniej 121 gatunków o nazwach zweryfikowanych i potwierdzonych[4].

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj ma charakter kosmopolityczny – ma bardzo rozległy zasięg geograficzny, przy czym najbardziej zróżnicowany jest w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego na półkuli północnej[5]. W Europie rośnie 17 gatunków, z czego w Polsce 10[6]. W Azji rosną 64 gatunki, z czego 28 jest endemitami Chin[7]. W Ameryce Północnej spotykanych jest 29 gatunków[5].

Gatunki flory Polski[8]

Morfologia i biologia

Rośliny jednoroczne lub byliny. Kwiaty białe, o 5 głęboko wciętych płatkach. Owocem jest torebka. Gwiazdnice bytują w wielu różnych warunkach ekologicznych. Przedstawiciele tego rodzaju uważane są za jedne z najbardziej rozpowszechnionych gatunków roślin nasiennych na świecie.

Systematyka

Synonimy[9]

Alsine L., Fimbripetalum (Turcz.) Ikonn., Mesostemma Vved., Tytthostemma Nevski

Homonimy[3]

Stellaria Grassé et A. C. Hollande = Astronympha Grassé, Stellaria Séguier = Callitriche Linnaeus

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae), rzędu goździkowców (Caryophyllales) w obrębie dwuliściennych właściwych. W obrębie goździkowatych należy do podrodziny Alsinoideae plemienia Alsineae[9].

Pozycja systematyczna według systemu Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Caryophyllidae Takht., rząd goździkowce (Caryophyllales Perleb), podrząd Caryophyllineae Bessey in C.K. Adams, rodzina goździkowate (Caryophyllaceae Juss.), podrodzina Stellarioideae Buchenau, plemię Stellarieae DC. ex J. Presl, podplemię Stellariinae (DC. ex J. Presl) K. Koch, rodzaj gwiazdnica (Stellaria L.)[10].

Wykaz gatunków[4][8]
  • Stellaria alaschanica Y.Z. Zhao
  • Stellaria alaskana Hultén
  • Stellaria alsinoides Boiss. & Buhse
  • Stellaria amblyosepala Schrenk ex Fisch. & C.A. Mey.
  • Stellaria americana (Porter ex B.L. Rob.) Standl.
  • Stellaria antillana Urb.
  • Stellaria antoniana Volponi
  • Stellaria aphanantha Griseb.
  • Stellaria aphananthoidea Muschl.
  • Stellaria aquatica (L.) Scop.
  • Stellaria arenarioides Shi-L. Chen, Rabeler & Turland
  • Stellaria arisanensis (Hayata) Hayata
  • Stellaria arvalis Phil.
  • Stellaria bistyla Y.Z. Zhao
  • Stellaria borealis Bigelow
  • Stellaria brachypetala Bunge
  • Stellaria bungeana Fenzl
  • Stellaria calycantha (Ledeb.) Bong.
  • Stellaria celsa Ravenna
  • Stellaria cherleriae (Fisch. ex Ser.) F.N. Williams
  • Stellaria chilensis Ped.
  • Stellaria chinensis Regel
  • Stellaria ciliatisepala Trautv.
  • Stellaria circinata Ravenna
  • Stellaria concinna Ravenna
  • Stellaria congestiflora H. Hara
  • Stellaria corei Shinners
  • Stellaria crassifolia Ehrh. – gwiazdnica grubolistna
  • Stellaria crassipes Hultén
  • Stellaria crispa Cham. & Schltdl.
  • Stellaria cryptopetala Griseb.
  • Stellaria cuspidata Willd. ex Schltdl.
  • Stellaria debilis d'Urv.
  • Stellaria decumbens Edgew.
  • Stellaria delavayi Franch.
  • Stellaria depressa Em. Schmid
  • Stellaria dianthifolia F.N. Williams
  • Stellaria dichotoma L.
  • Stellaria dicranoides (Cham. & Schltdl.) Fenzl
  • Stellaria discolor Turcz.
  • Stellaria ebracteata Kom.
  • Stellaria elatinoides Hook.f.
  • Stellaria emirnensis Danguy
  • Stellaria fennica (Murb.) Perfil.
  • Stellaria filicaulis Makino
  • Stellaria fischerana Ser.
  • Stellaria fontinalis (Short & R. Peter) B.L. Rob.
  • Stellaria graminea L. – gwiazdnica trawiasta
  • Stellaria gyangtseensis F.N. Williams
  • Stellaria gyirongensis L.H. Zhou
  • Stellaria hebecalyx Fenzl
  • Stellaria henryi F.N. Williams
  • Stellaria hippoctona Klokov
  • Stellaria holostea L. – gwiazdnica wielkokwiatowa
  • Stellaria humifusa Rottb.
  • Stellaria imbricata Bunge
  • Stellaria infracta Maxim.
  • Stellaria irazuensis Donn.Sm.
  • Stellaria irrigua Bunge
  • Stellaria laevis (Bartl.) Rohrb.
  • Stellaria lanata Hook. f.
  • Stellaria lanceolata Poir.
  • Stellaria lanipes C.Y. Wu & H. Chuang
  • Stellaria littoralis Torr.
  • Stellaria longifolia Muhl. ex Willd. – gwiazdnica długolistna
  • Stellaria longipes Goldie
  • Stellaria mainlingensis L.H. Zhou
  • Stellaria mannii Hook.f.
  • Stellaria martjanovii Krylov
  • Stellaria media (L.) Vill. – gwiazdnica pospolita
  • Stellaria monosperma Buch.-Ham. ex D. Don
  • Stellaria montioides (Edgew. & Hook. f.) Ghaz.
  • Stellaria neglecta Weihe – gwiazdnica zaniedbana
  • Stellaria nemorum L. – gwiazdnica gajowa
  • Stellaria nepalensis Majumdar & Vartak
  • Stellaria nipponica Ohwi
  • Stellaria nitens Nutt.
  • Stellaria nubigena Standl.
  • Stellaria obtusa Engelm.
  • Stellaria omeiensis C.Y. Wu & Y.W. Cui ex P. Ke
  • Stellaria ovata Willd. ex Schltdl.
  • Stellaria ovatifolia (M. Mizush.) M. Mizush.
  • Stellaria oxycoccoides Kom.
  • Stellaria pallida (Dumort.) Crép. – gwiazdnica blada
  • Stellaria palustris Ehrh. ex Retz. – gwiazdnica błotna, g. sina
  • Stellaria parva Pedersen
  • Stellaria parviflora Banks & Sol. ex Hook. f.
  • Stellaria parviumbellata Y.Z. Zhao
  • Stellaria patens D. Don
  • Stellaria pedersenii Volponi
  • Stellaria persica Boiss.
  • Stellaria petiolaris Hand.-Mazz.
  • Stellaria petraea Bunge
  • Stellaria pilosoides Shi-L. Chen, Rabeler & Turland
  • Stellaria poeppigiana Rohrb.
  • Stellaria porsildii C.C. Chinnappa
  • Stellaria pubera Michx.
  • Stellaria pusilla Em. Schmid
  • Stellaria radians L.
  • Stellaria recurvata Willd. ex Schltdl.
  • Stellaria reticulivena Hayata
  • Stellaria ruscifolia Pall. ex Schltdl.
  • Stellaria salicifolia Y.W. Cui ex P. Ke
  • Stellaria sennii Chiov.
  • Stellaria soongorica Roshev.
  • Stellaria souliei F.N. Williams
  • Stellaria strongylosepala Hand.-Mazz.
  • Stellaria subumbellata Edgew.
  • Stellaria tibetica Kurz
  • Stellaria turkestanica Schischk.
  • Stellaria uda F.N. Williams
  • Stellaria uliginosa Murray – gwiazdnica bagienna, g. bagnowa
  • Stellaria umbellata Turcz.
  • Stellaria venezuelana Steyerm.
  • Stellaria vestita Kurz
  • Stellaria webbiana (Benth. ex G. Don) Edgew. & Hook. f.
  • Stellaria weddellii Pedersen
  • Stellaria winkleri (Briq.) Schischk.
  • Stellaria wushanensis F.N. Williams
  • Stellaria yunnanensis Franch.
  • Stellaria zangnanensis L.H. Zhou

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
  4. ↑ a b Stellaria. W: The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2014-08-02].
  5. ↑ a b John K. Morton: Stellaria. W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-08-02].
  6. ↑ Adam Jasiewicz (red.): Flora Polski. Rośliny naczyniowe. T. III. Kraków: Polska Akademia Nauk, Instytut Botaniki im. Szafera, PAN, 1992, s. 277. ISBN 83-85444-06-8.
  7. ↑ Chen Shilong; Richard K. Rabeler: Stellaria Linnaeus. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-08-02].
  8. ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  9. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  10. ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Stellaria (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-03-09].

Media użyte na tej stronie

Stellaria media seeds.jpg
Autor: Steve Hurst, Licencja: CC BY-SA 3.0
seeds of Stellaria media
Stellaria media a1.jpg
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Stellaria holostea (pl. gwiazdnica wielkokwiatowa)
Stellaria holostea003.jpg
Autor: Agnieszka Kwiecień (Nova), Licencja: CC BY 2.5
Kwitnąca gwiazdnica wielkokwiatowa (Stellaria holostea), Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy, Kraków, Polska.