Gyula Krúdy

Gyula Krúdy Krúdy Gyula
Data urodzenia	21 października 1878
Data śmierci	12 maja 1933
Dziedzina sztuki	literatura

Gyula Krúdy (ur. 21 października 1878, zm. 12 maja 1933) – węgierski pisarz i publicysta.

Gyula Krúdy urodził się w węgierskiej Nyíregyházie. Jego ojciec był prawnikiem, a matka służącą, zatrudnioną przez arystokratyczną rodzinę Krúdyich. Jego rodzice pobrali się, gdy ich syn był już dojrzały – miał 17 lat.

Jako nastolatek Krúdy publikował artykuły w gazetach i zaczął pisać krótkie opowiadania. Ojciec chciał, by został prawnikiem, Gyula rozpoczął pracę w gazecie, a po paru latach przeniósł się do Budapesztu. Choć wydziedziczony, dzięki wydaniu dwóch zbiorów opowiadań, zdołał utrzymać żonę (również pisarkę) i dzieci. Jego Młodość Sindbada^[1], opublikowana w 1911, okazała się sukcesem, a Krudy wracał do tej postaci wielokrotnie.

Mimo że jego powieści o Budapeszcie były popularne podczas I wojny światowej i rewolucji węgierskiej, z powodu licznych pijatyk, hazardu oraz przygodnych romansów miał problemy finansowe. Wkrótce jego pierwsze małżeństwo rozpadło się. Pod koniec lat 20. i na początku 30. podupadł poważnie na zdrowiu, zaniedbując pracę twórczą.

Po śmierci autora, jego twórczość uległa zapomnieniu. Dopiero w 1940 Sándor Márai wydał książkę Sindbad powraca do domu^[2] (węg. Szindbád hazamegy), literackie sprawozdanie z ostatniego dnia Krúdyego. Sukces powieści przywrócił dzieła Krúdyego pamięci węgierskich czytelników.

W swojej twórczości łączył jawę ze snem, tworząc słodko-gorzki klimat przemijającej epoki. Na gruncie polskim może być porównany z Brunonem Schulzem.

Dzieła

• Üres a fészek (1897)
• Az aranybánya (1900)
• A podolini kísértet (1906)
• Szindbád ifjúsága és utazásai (1911)
• Francia kastély (1912)
• A vörös postakocsi (1913)
• Palotai álmok (1914)
• Szindbád: A feltámadás (1915)
• Aranykéz utcai szép napok (1916)
• Őszi utazások a vörös postakocsin (1917)
• Napraforgó (1918)
• Asszonyságok díja (1919)
• N. N. (1920)
• Mit látott Vak Béla szerelemben és bánatban (1921)
• Nagy kópé (1921)
• Hét bagoly (1922)
• Az utitárs (1922)
• Valakit elvisz az ördög (1928)
• Boldogult úrfikoromban (1930)
• Az élet álom (1931)
• A kékszalag hőse (1931)
• A tiszaeszlári Solymosi Eszter (1931)
• Purgatórium (1933)
• Rezeda Kázmér szép élete (1933)

Przypisy