Gyula Peidl

Gyula Peidl

Data i miejsce urodzenia	4 kwietnia 1873 Ravazd, Królestwo Węgier, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1943 Budapeszt, Królestwo Węgier
Premier Węgierskiej Republiki Ludowej
Okres	od 1 sierpnia 1919 do 6 sierpnia 1919
Przynależność polityczna	Socjaldemokratyczna Partia Węgier
Poprzednik	Sándor Garbai (Węgierska Republika Rad)
Następca	István Friedrich

Gyula Peidl (ur. 4 kwietnia 1873 w Ravazd, zm. 22 stycznia 1943 w Budapeszcie) – węgierski polityk, socjaldemokrata. Premier krótko reaktywowanej Węgierskiej Republiki Ludowej (1-6 sierpnia 1919).

Przed podjęciem kariery politycznej pracował jako redaktor gazet oraz wydawca. W 1909 roku wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Węgier. Uczestniczył w rządach proklamowanej po rozpadzie Austro-Węgier Węgierskiej Republiki Ludowej (premierów Mihály Károliego i Dénesa Berinkeya) jako minister pracy i związków zawodowych. Opowiadał się przeciwko współpracy z komunistami. W proteście przeciwko koalicji z komunistami opuścił rząd. 21 marca 1919 po upadku rządu Berinkeya na Węgrzech proklamowano Węgierską Republikę Rad a faktyczne przewodnictwo rządu objął Béla Kun (formalnie komisarz ludowy spraw wojskowych i spraw zagranicznych w Rewolucyjnej Radzie Rządzącej).

30 lipca 1919 wojska rumuńskie przełamały front węgierski kierując się na Budapeszt. 1 sierpnia 1919 Bela Kun podał się do dymisji i zbiegł do Austrii. Władzę przejęli węgierscy socjaldemokraci i działacze związkowi, zaś Peidl objął stanowisko premiera. 2 sierpnia 1919 ogłosił formalnie zniesienie Węgierskiej Republiki Rad i przywrócenie Węgierskiej Republiki Ludowej, rozwiązał trybunały rewolucyjne i Gwardię Czerwoną, wypuścił więźniów politycznych i zwrócił właścicielom ziemskim uprzednio znacjonalizowane majątki^[1]. W tym czasie wojska rumuńskie kontynuowały ofensywę na Budapeszt, który zajęły 6 sierpnia 1919.

6 sierpnia 1919 po zajęciu Budapesztu przez wojska rumuńskie István Friedrich dokonał bezkrwawego zamachu stanu z poparciem Rumunów, części wojska i policji, przy milczącej akceptacji Ententy, odsuwając rząd Gyuli Peidla, który ustąpił i udał się na emigrację do Austrii. Powrócił na Węgry w 1921, angażując się ponownie w politykę oraz zajmując się działalnością związkową. W latach 1922-1931 był deputowanym Socjaldemokratycznej Partii Węgier do parlamentu węgierskiego .

Przypisy

Bibliografia

• Balogh, Eva S (1976). «Istvan Friedrich and the Hungarian coup d'etat of 1919: A Reevaluation». Slavic Review 35 (2): 269–286.
• Balogh, Eva S. (1975). «Romanian and Allied Involvement in the Hungarian Coup d'Etat of 1919». East European Quarterly 9 (3): 297–314.
• Mocsy, Istvan I. (1983). The Uprooted: Hungarian Refugees and Their Impact on Hungary's Domestic Politics, 1918-1921. East European Monographs. s. 252. ISBN 978-0-88033-039-8.
• Szilassy, Sándor (1969). «Hungary at the Brink of the Cliff 1918-1919». East European Quarterly 3 (1): 95–109.
• Szilassy, Sándor (1971). Revolutionary Hungary 1918-1921. Danubian Press. s. 141. ISBN 978-0-87934-005-6.