HMAS AE1
.jpg) | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki | 14 listopada 1911 |
| Wodowanie | 22 maja 1913 |
 Royal Australian Navy | |
| Wejście do służby | 28 lutego 1914 |
| Los okrętu | utracony 14 września 1914 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość | 54,2 m |
| Szerokość | 6,9 m |
| Zanurzenie | 3,8 m |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg | 3000 Mm przy 10 w. |
| Uzbrojenie | |
| 4 wyrzutnie torpedowe 450 mm | |
| Załoga | 30-35 |
HMAS AE1 – australijski okręt podwodny z okresu I wojny światowej, należący do brytyjskiego typu E. Przejęty wraz z bliźniaczym AE2 przez Royal Australian Navy w lutym 1914 roku, odbył rejs do Australii, po czym rozpoczął służbę na wodach macierzystych. Po wybuchu wojny wziął udział w zajęciu Rabaulu przez siły australijskie. Został utracony wraz z całą załogą, jako pierwsza jednostka w historii australijskiej marynarki wojennej, 14 września 1914 roku.
Opis konstrukcji
AE1 był pełnomorskim okrętem podwodnym o długości całkowitej 54,2 m i szerokości 6,9 m. Wyporność nawodna wynosiła 725 ton angielskich (ts), w zanurzeniu 810 ts. Napęd stanowiły dwa silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1600 hp w pływaniu nawodnym i dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 840 hp do poruszania się w zanurzeniu. Prędkość maksymalna nawodna wynosiła 15 węzłów, podwodna 10 węzłów. Zasięg na powierzchni wynosił 3000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 10 węzłów[1].
Uzbrojenie okrętu stanowiły cztery wyrzutnie torped kalibru 450 mm (18 cali)[a], umieszczone po jednej na dziobie i rufie oraz na każdej z burt jednostki. Poza torpedami w wyrzutniach, AE1 przewoził cztery torpedy zapasowe. Przewidziane dla okrętów typu E uzbrojenie artyleryjskie w postaci działa kalibru 76 mm nie było na australijskiej jednostce instalowane. Załoga okrętu liczyła od 30 do 35 osób, w tym trzech oficerów[1].
Przebieg służby
W ramach programu rozbudowy floty z 1910 roku rząd australijski zamówił w brytyjskiej stoczni koncernu Vickersa w Barrow-in-Furness dwa pierwsze w historii Royal Australian Navy okręty podwodne. Należały one do nowoczesnego na owe czasy, klasyfikowanego jako pełnomorski, typu E[1]. Stępkę pod przyszły AE1 położono 14 listopada 1911 roku, wodowanie odbyło się 22 maja 1913 roku[3], zaś oficjalne przejęcie przez marynarkę australijską 28 lutego 1914 roku[1]. Po zakończeniu prób zdawczo-odbiorczych obydwie bliźniacze jednostki: AE1 i AE2, wyruszyły w długi rejs do Australii. Opuściły Portsmouth 2 marca, eskortowane przez stary krążownik „Eclipse”, który wiózł również rezerwowych członków załóg, części zamienne i bagaże. Przez Kanał Sueski, gdzie marynarze zmagali się z kłopotami technicznymi, okręty wypłynęły na Ocean Indyjski[4]. Po niemal trzech miesiącach podróży, z krótkim postojem 5 maja w Darwin, przybyły do Sydney 24 maja 1914 roku[1]. Rejs ten, niemający precedensu w krótkiej historii okrętów podwodnych, był uznany za wydarzenie historyczne i przyciągnął uwagę światowej opinii publicznej[4].
Pierwszym i jedynym dowódcą AE1 był komandor podporucznik Thomas F. Besant z Royal Navy, jego zastępcą porucznik C. L. Moore (również z Royal Navy), a drugim oficerem porucznik L. Scarlett z Royal Australian Navy. Załoga składała się mniej więcej po połowie z marynarzy obu flot[4].
Pierwszym zadaniem obydwu okrętów podwodnych po rozpoczęciu działań wojennych w sierpniu 1914 roku było patrolowanie rejonu niemieckich kolonii na Pacyfiku: Karolin, Nauru, Nowej Brytanii i Nowej Gwinei[5]. We wrześniu AE1 i AE2 weszły w skład australijskich sił ekspedycyjnych, które zaatakowały Rabaul[4]. 11 września Australijczycy desantowali oddziały na Nowej Brytanii[6], 13 września niemiecki garnizon kolonii skapitulował[5]. Następnego dnia AE1 wraz z niszczycielem „Parramatta” patrolował akwen w pobliżu Rabaulu, pomiędzy Cape Gazelle na Nowej Gwinei a Wyspami Księcia Jorku. Wieczorem nie powrócił do portu ani nie otrzymano odeń żadnego sygnału[1][4]. Wszczęte poszukiwania nie przyniosły rezultatu i okręt został uznany za utracony wraz z całą, 35-osobową załogą[5]. Była to pierwsza strata okrętu w historii Royal Australian Navy[4].
Pomimo wielokrotnie podejmowanych poszukiwań, wraku okrętu nie udało się odnaleźć[4][6].
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b c d e f Ross Gillett: Australian & New Zealand Warships, 1914-1945. Sydney: 1983, s. 47. ISBN 0-86824-095-8.
- ↑ Robert Gardiner, Randal Gray (red.): Conway's All the World's Fighting Ships 1906–1921. London: 1986, s. 82. ISBN 0-85177-245-5.
- ↑ a b c d e f g Michael White: Australian Submarines: Past and Present. W: 100 Years of the Royal Australian Navy 1911–2011. s. 128–132.
- ↑ a b c David Stevens: World War I. W: 100 Years of the Royal Australian Navy 1911–2011. s. 36–42.
- ↑ a b 90 Years On: Rabaul and Sydney/Emden, 1914. Semaphore. Newsletter of the Sea Power Centre – Australia, 09.2004. [dostęp 2012-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-14)].
Bibliografia
- Charles Oldham (red.): 100 Years of the Royal Australian Navy 1911–2011. Bondi Junction, NSW: Faircount Media, 2011.
- Torpedoes of the United Kingdom/Britain (ang.). www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19].
Media użyte na tej stronie
AWM caption : "PORTSMOUTH, ENGLAND. 1914. PORT BOW VIEW OF SUBMARINE HMAS AE1."