HMS Doris (1896)

HMS „Doris”
Ilustracja
HMS „Doris"
Klasakrążownik pancernopokładowy
TypEclipse
Historia
StoczniaNaval Construction & Armaments Co. w Barrow-in-Furness
Położenie stępki29 sierpnia 1894
Wodowanie3 marca 1896
 Royal Navy
Wejście do służby18 listopada 1897
Wycofanie ze służbylistopad 1918
Los okrętusprzedany na złom 20 lutego 1919
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność5600 ts
Długość113,7 m całkowita
106,7 m między pionami
Szerokość16,3 m
Zanurzenie6,25 m
Napęd
2 śruby, 2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 8 kotłów, moc 8000 KM
Prędkość18,5 węzła
Uzbrojenie
Po wejściu do służby:
5 × 152 mm
6 × 120 mm
6 × 47 mm (trzyfuntowe)
3 × wt. 450 mm
Opancerzenie
pokład: 38-76 mm, maski dział: 76 mm, wieża dowodzenia: 152 mm, maszynownia: 152 mm
Załoga393

HMS Doris – krążownik pancernopokładowy typu Eclipse, zbudowany dla Royal Navy pod koniec lat 90. XIX wieku. Uczestniczył w II wojnie burskiej i I wojnie światowej. Przystosowany w 1917 roku do roli hulku, pełnił tę funkcję do końca wojny, a w 1919 roku został sprzedany na złom.

Projekt i dane taktyczno-techniczne

HMS „Doris" był jednym z dziewięciu zbudowanych w latach 1896-99 krążowników pancernopokładowych[a] typu Eclipse, które były bezpośrednim następcą krążowników typu Astraea. Miały większe rozmiary i wyporność, otrzymały silniejsze uzbrojenie i opancerzenie przy zachowaniu podobnej do poprzedników prędkości.

HMS „Doris” miał wyporność 5690 t (5600 długich ton[b]) przy długości całkowitej 113,7 m, szerokości 16,3 m i zanurzeniu 6,25 m[1][2]. Był napędzany dwoma trójcylindrowymi pionowymi maszynami parowymi potrójnego rozprężania, z których każda poruszała jedną śrubę napędową[2]. Parę dostarczało 8 opalanych węglem kotłów. Silniki osiągały moc 8000 KM, co dawało prędkość 18,5 węzła (na próbach przy przeciążeniu maszyn osiągnięto 19,5 węzła przy 9600 KM)[1][2]. Normalny zapas węgla wynosił 550 t, a maksymalnie okręt mógł zabrać niemal dwa razy więcej paliwa, bo 1075 ton[2]. Załoga okrętu składała się z 393 oficerów i marynarzy[1][c].

Krążownik był uzbrojony początkowo w pięć pojedynczych dział kal. 152 mm (6 cali), sześć dział kal. 120 mm (4,7 cala), sześć dział trzyfuntowych (47 mm) i trzy wyrzutnie torped kal. 450 mm (18 cali)[d]. Po modernizacji, przeprowadzonej w latach 1903-1905, uzbrojenie okrętu przedstawiało się następująco: jedenaście dział kal. 152 mm, dziewięć dział dwunastofuntowych (76 mm), siedem dział trzyfuntowych (47 mm) i trzy wyrzutnie torped kal. 450 mm[4][2]. W trakcie I wojny światowej uzbrojenie ograniczono do dziewięciu dział kal. 152 mm, czterech dział 76 mm i jednego działa 47 mm, pozostawiając uzbrojenie torpedowe bez zmian[1][4]. Pancerz pokładowy miał grubość od 38 do 76 mm (1,5 - 3 cale), wieża dowodzenia miała ściany grubości do 152 mm, zaś maszynownię chroniły płyty o grubości 152 mm. Działa artylerii głównej były chronione osłonami o grubości 76 mm[1].

Służba

Jedno z dział kal. 120 mm pochodzące z HMS „Doris” użyte podczas II wojny burskiej

Stępkę okrętu położono w Naval Construction & Armaments Co. w Barrow-in-Furness 29 sierpnia 1894 roku[2], wodowanie odbyło się 3 marca 1896 roku[5], a do służby okręt wszedł 18 listopada 1897 roku[2]. Dowództwo okrętu objął capitain R. C. Prothero. Krążownik początkowo stacjonował w Afryce Południowej, będąc jednostką flagową admirała Roberta Harrisa. Tam zastał go wybuch II wojny burskiej. Okręt uczestniczył w działaniach wojennych w dość nietypowy sposób: zdemontowano z niego co najmniej jedno działo kal. 120 mm, które jako lądowe wykorzystano w bitwie pod Magersfontein w grudniu 1899 roku. Po powrocie do metropolii służył we Flocie Kanału. Okręt przebywał w rezerwie do 1909 roku, a po naprawach od 1910 roku służył w Home Fleet[6].

W momencie wybuchu I wojny światowej HMS „Doris" (wraz z bliźniaczymi HMS „Isis”, HMS „Juno”, HMS „Minerva” i HMS „Venus”) wchodził w skład 11. Eskadry Krążowników, której zadaniem była ochrona żeglugi na zachód od Irlandii[7]. 5 sierpnia 1914 roku wspólnie z „Isis” okręt zatrzymał i zdobył niemiecki statek handlowy[6]. Następnie krążownik przeniesiono na Morze Śródziemne, gdzie w grudniu 1914 roku zatopił turecki statek handlowy[6]. W 1915 roku okręt wziął udział w nieudanej operacji opanowania Dardaneli[8][6].

Od marca 1917 roku do listopada 1918 roku okręt stacjonował w Indiach, gdzie pełnił rolę hulku[6]. Sprzedano go na złom 20 lutego 1919 roku w Bombaju[2][5].

Uwagi

  1. ↑ Klasyfikowanych przed 1914 r. jako krążowniki II klasy. Zob. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat, Pierwsza wojna światowa na morzu, Warszawa: 1994, s. 591.
  2. ↑ 1 długa tona (tona standardowa – ts) = 2240 funtów brytyjskich = 1016,05 kg.
  3. ↑ Niektóre opracowania podają 450 osób. Por. Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905, London: 1979, s. 78.
  4. ↑ Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 62.
  2. ↑ a b c d e f g h Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 78.
  3. ↑ Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain (ang.). www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19].
  4. ↑ a b J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 592.
  5. ↑ a b Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 14.
  6. ↑ a b c d e Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 15.
  7. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 485.
  8. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 222.

Bibliografia

  • Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.)
  • Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain (ang.). www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19].
  • Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.)
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0.

Linki zewnętrzne

Poprzednik: typ Astraea Następca: typ Arrogant
Lista krążowników Royal Navy

Media użyte na tej stronie

HMS Doris (1896) IWM Q 021174.jpg
Photograph of British Eclipse class protected cruiser HMS Doris.
QF 4.7 inch field guns Boer War LOC 3a48781.jpg

LOC caption : "British artillery during Boer War: big guns of HMS MONARCH & DORIS - resting on the march to Bloemfontein"


Comment : this shows QF 4.7 inch guns on improvised field carriages. The reference to HMS Monarch appears to be incorrect.