HMS Eclipse (1894)

HMS „Eclipse”
Ilustracja
HMS „Eclipse"
Klasakrążownik pancernopokładowy
TypEclipse
Historia
StoczniaPortsmouth Dockyard
Położenie stępki11 grudnia 1893
Wodowanie19 lipca 1894
 Royal Navy
Wejście do służby23 marca 1897
Wycofanie ze służby1918-19
Los okrętusprzedany na złom w sierpniu 1921
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność5600 ts
Długość113,7 m całkowita
106,7 m między pionami
Szerokość16,3 m
Zanurzenie6,25 m
Napęd
2 śruby, 2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 8 kotłów, moc 8000 KM
Prędkość18,5 węzła
Uzbrojenie
5 × 152 mm
6 × 120 mm
6 × 47 mm (trzyfuntowe)
3 × wt. 450 mm
2 x km
Opancerzenie
pokład: 38-76 mm, maski dział: 76 mm, wieża dowodzenia: 152 mm, maszynownia: 152 mm
Załoga393

HMS Eclipse – krążownik pancernopokładowy, jednostka prototypowa swojego typu, zbudowany dla Royal Navy pod koniec lat 90. XIX wieku. Uczestniczył w I wojnie światowej. Przystosowany w 1916 roku do roli hulku, pełnił tę funkcję do końca wojny, a w 1921 roku został sprzedany na złom.

Projekt i dane taktyczno-techniczne

HMS „Eclipse" był pierwszym z dziewięciu zbudowanych w latach 1896-99 krążowników pancernopokładowych[a], nazwanych od niego typem Eclipse. Okręty te były bezpośrednim następcą krążowników typu Astraea. Miały większe rozmiary i wyporność, otrzymały silniejsze uzbrojenie i opancerzenie przy zachowaniu podobnej do poprzedników prędkości.

HMS „Eclipse” miał wyporność 5690 t (5600 długich ton[b]) przy długości całkowitej 113,7 m, szerokości 16,3 m i zanurzeniu 6,25 m[1][2]. Był napędzany dwoma trójcylindrowymi pionowymi maszynami parowymi potrójnego rozprężania, z których każda poruszała jedną śrubę napędową[2]. Parę dostarczało 8 opalanych węglem kotłów. Silniki osiągały moc 8000 KM, co dawało prędkość 18,5 węzła (na próbach przy przeciążeniu maszyn osiągnięto 19,5 węzła przy 9600 KM)[1][2]. Normalny zapas węgla wynosił 550 t, a maksymalnie okręt mógł zabrać niemal dwa razy więcej paliwa, bo 1075 ton[2]. Załoga okrętu składała się z 393 oficerów i marynarzy[1][c].

Krążownik był uzbrojony w pięć pojedynczych dział kal. 152 mm (6 cali), sześć dział kal. 120 mm (4,7 cala), sześć dział trzyfuntowych (47 mm), trzy wyrzutnie torped kal. 450 mm (18 cali)[d] oraz dwa karabiny maszynowe[4][2]. Pancerz pokładowy miał grubość od 38 do 76 mm (1,5 - 3 cale), wieża dowodzenia miała ściany grubości do 152 mm, zaś maszynownię chroniły płyty o grubości 152 mm. Działa artylerii głównej były chronione osłonami o grubości 76 mm[1].

Służba

Stępkę okrętu położono w Portsmouth Dockyard 11 grudnia 1893 roku[2], wodowanie odbyło się 19 lipca 1894[5], a do służby okręt wszedł 23 marca 1897 roku[2]. Dowództwo okrętu objął capitain P. W. Bush. W 1899 roku krążownik stacjonował w Indiach, będąc jednostką flagową admirała Daya Bosanqueta. Od 1901 roku krążownik służył w Chinach. Następnie skierowany został do rezerwy, stacjonując w Portsmouth do 1906 roku[6]. W latach 1907-12 krążownik służył w Szkole Oficerów Marynarki Wojennej w Osborne, zaś w latach 1912-14 był częścią składową rezerwowej 3 Floty stacjonując w Portsmouth i Devonport[6]. Na początku 1914 roku eskortował[e] płynące do Australii pierwsze okręty podwodne RAN - HMAS AE1 i HMAS AE2[6].

W momencie wybuchu I wojny światowej HMS „Eclipse" (wraz z bliźniaczym HMS „Talbot”) wchodził w skład 12. Eskadry Krążowników, której zadaniem była ochrona żeglugi na zachodnich podejściach do kanału La Manche (tzw. Force "G")[7]. 10 sierpnia 1914 roku okręt zatrzymał i zdobył niemiecki statek handlowy, a 10 września jego łupem padł kolejny statek[6].

Od 1916 roku, jako jednostka pomocnicza, krążownik pełnił rolę okrętu-bazy dla marynarzy okrętów podwodnych[2][4]. Okręt wycofano ze służby na przełomie 1918 i 1919 roku, a następnie sprzedano go na złom w sierpniu 1921 roku[6].

Uwagi

  1. ↑ Klasyfikowanych przed 1914 r. jako krążowniki II klasy. Zob. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat, Pierwsza wojna światowa na morzu, Warszawa: 1994, s. 591.
  2. ↑ 1 długa tona (tona standardowa – ts) = 2240 funtów brytyjskich = 1016,05 kg.
  3. ↑ Niektóre opracowania podają 450 osób. Por. Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905, London: 1979, s. 78.
  4. ↑ Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[3].
  5. ↑ Krążownik przewoził rezerwowych członków załóg, części zamienne i bagaże.

Przypisy

  1. ↑ a b c d John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 62.
  2. ↑ a b c d e f g h Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 78.
  3. ↑ Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain (ang.). www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19].
  4. ↑ a b J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 592.
  5. ↑ Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 14.
  6. ↑ a b c d e Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 15.
  7. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 485.

Bibliografia

  • Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.)
  • Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain (ang.). www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19].
  • Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.)
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0.

Linki zewnętrzne

Krążowniki pancernopokładowe typu Eclipse

Royal Navy

Media użyte na tej stronie