HMS Formidable (1939)
 HMS Formidable | |
| Historia | |
| Stocznia | |
|---|---|
| Położenie stępki | 17 czerwca 1937 |
| Wodowanie | 17 sierpnia 1939 |
 Royal Navy | |
| Wejście do służby | 24 listopada 1940 |
| Wycofanie ze służby | marzec 1947 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność | pełna 28 661 ton |
| Długość | 226,7 m |
| Szerokość | 29 m |
| Zanurzenie | 8,5 m |
| Prędkość | 30,5 w. |
| Zasięg | 11 000 mil morskich |
| Uzbrojenie | |
| 8 × 113 mm działa QF 4.5 inch MkIII, 48 x 40 mm Mark VIII | |
| Załoga | 1200 |
HMS Formidable – brytyjski lotniskowiec z okresu II wojny światowej. Zwodowany 17 sierpnia 1939 roku jako drugi okręt typu Illustrious. Matką chrzestną okrętu została Lady Kingsley-Wood, żona ówczesnego sekretarza ds. lotnictwa. Oficjalnie HMS „Formidable” wszedł do służby w Royal Navy 24 listopada 1940 roku.
Przebieg służby
.jpg)
Początkowo lotniskowiec służył w Home Fleet na Atlantyku, biorąc udział w bezowocnych poszukiwaniach niemieckich krążowników pomocniczych. Stąd też został na początku stycznia 1941 roku skierowany do Floty Śródziemnomorskiej adm. Cunninghama z bazą w Aleksandrii. Podczas rejsu do Egiptu (trasą wokół Afryki) samoloty pokładowe okrętu zaatakowały włoskie porty nad Morzem Czerwonym: Kismaju, Mogadiszu i Massaua. W marcu 1941 HMS „Formidable” brał udział w bitwie u przylądka Matapan. Załogi samolotów startujących z pokładu lotniskowca w trzech atakach przeprowadzonych przeciw okrętom włoskim 28 marca 1941 uszkodziły torpedami pancernik „Vittorio Veneto” oraz krążownik ciężki „Pola”. 26 maja 1941 okręt uczestniczył w akcji na wodach Dodekanezu, gdzie jego samoloty zbombardowały włoskie lotnisko na wyspie Scarpanto (obecnie Karpatos). Tego samego dnia wycofujące się siły brytyjskie zostały zaatakowane przez Luftwaffe. W bitwie powietrznej strącono 6 niemieckich bombowców nurkujących Ju-87, jednak lotniskowiec otrzymał dwa bezpośrednie trafienia 500 kg bombami. Na pokładzie zginęło 12, a rannych zostało 10 marynarzy. Po prowizorycznych naprawach w Aleksandrii HMS „Formidable” został odesłany do Stanów Zjednoczonych, gdzie od sierpnia do listopada przeszedł remont w stoczni Norfolk Navy Yard w Wirginii. Po jego zakończeniu podczas rejsu przez Atlantyk okręt doznał kolejnych uszkodzeń na skutek kolizji z bliźniaczym HMS „Illustrious”.
Od marca do sierpnia 1942 HMS „Formidable” działał na wodach Oceanu Indyjskiego. Potem powrócił na Morze Śródziemne, gdzie w składzie Force H działającej z Gibraltaru brał udział w operacjach: Torch, Husky oraz Avalanche. M.in. 17 listopada 1942 u wybrzeży Algierii samoloty pokładowe lotniskowca zatopiły niemieckiego U-Boota U-331 (odpowiedzialny za zatonięcie rok wcześniej pancernika HMS „Barham”).
Po zakończeniu służby na Morzu Śródziemnym i krótkiej służbie konwojowej w Arktyce HMS „Formidable” trafił na początku 1944 roku do czteromiesięcznego remontu. Od czerwca 1944 okręt ponownie wszedł w skład Home Fleet. W lipcu i sierpniu 1944 brał udział w operacjach mających na celu zatopienie niemieckiego pancernika „Tirpitz”: Mascot (17 lipca 1944) i Goodwood (22 sierpnia 1944). We wrześniu 1944 lotniskowiec znów udał się na Morze Śródziemne, lecz ze względu na zakończenie walk na tym akwenie został skierowany na Daleki Wschód.
1 marca 1945 HMS „Formidable” wpłynął do portu w Sydney. Działając w składzie Brytyjskiej Floty Pacyfiku, brał udział w inwazji na Okinawie (operacja Iceberg). 4 maja lotniskowiec został trafiony przez japoński samolot kamikaze, jednak dzięki opancerzonemu pokładowi lotniczemu okręt nie utracił zdolności bojowej, usuwając uszkodzenia w ciągu 5 godzin. Podobny atak miał miejsce 9 maja, ale w tym przypadku w pożarze hangaru po trafieniu przez kamikaze zniszczeniu uległo 16 samolotów. 18 maja poważne szkody wywołał na lotniskowcu wybuch spowodowany przypadkowym wystrzałem. Po krótkim remoncie 1 lipca 1945 HMS „Formidable” ponownie dołączył do składu Brytyjskiej Floty Pacyfiku, tym razem jako okręt flagowy kontradm. Philipa Viana. W lipcu samoloty pokładowe lotniskowca brały udział w intensywnych atakach na Tokio i okolicę.
Po zakończeniu wojny okręt przewoził jeńców brytyjskich z Japonii do Australii oraz zdemobilizowanych żołnierzy z Australii do Wielkiej Brytanii. W marcu 1947 roku HMS „Formidable” został w Portsmouth przeniesiony do rezerwy (tzw. unmaintained reserve – bez konserwacji i opieki), a 11 listopada 1953 kadłub sprzedano na złom firmie Shipbreaking Industries.
Samoloty będące na wyposażeniu okrętu
- styczeń 1941: 33 samoloty – Fairey Fulmar i Fairey Albacore
- lipiec 1943: Grumman F4F Wildcat, Supermarine Seafire, Albacore
- lipiec 1944: 40 samolotów – 16 Vought F4U Corsair, 24 Fairey Barracuda
Media użyte na tej stronie
After landing a Royal Navy Grumman Martlet of 888 Squadron, Fleet Air Arm is seen taxi-ing along the flight deck of HMS Formidable (67) to the forward hangar. HMS Warspite and the AMC Alaunia can be seen in the background during operations round Madagascar. The force left Colombo on 24 April and put into the Seychelles on 1 May. The Fleet Air Arm carried out extensive searches and patrols over a wide area during the operation. The covering force then put into Mombasa on 10 May after the operation was concluded. Two ships of the force can be seen in the distance
The British aircraft carrier HMS Formidable (R67) going through the anti-submarine boom in Sydney Harbour. The blackened funnel was the result of a kamikaze aircraft which crashed on deck. The photograph was taken from George's Head and looks towards Green Point.
