HMS Kandahar

HMS Kandahar (F28)
ilustracja
Historia
StoczniaDenny w Dumbarton Szkocja
Położenie stępki18 stycznia 1938
Wodowanie21 marca 1939
 Royal Navy
Wejście do służby10 października 1939
Zatonął20 grudnia 1941 na Morzu Śródziemnym
Dane taktyczno-techniczne
Wypornośćstandardowa: 1760 t
pełna: 2330 t
Długość108,6 m
Szerokość10,8 m
Zanurzenie3,9 m
Napęd
2 turbiny parowe o mocy łącznej 40 000 KM,
2 kotły parowe Admiralicji,
2 śruby
Prędkość36 w
Zasięg5500 Mm przy 15 w
Uzbrojenie
6 dział 120 mm (3xII),
4 działa 40 mm plot (1xIV),
8 wkm 12,7 mm plot (2xIV),
10 wt 533 mm (2xV), bg, 2 mbg
(stan na 1939 – szczegóły poniżej)
Załoga218

HMS Kandahar brytyjski niszczyciel z okresu II wojny światowej, należący do typu K (J/K/N), w służbie Royal Navy w latach 1939-1941. Nosił znak taktyczny F28. Służył głównie na Morzu Czerwonym i Morzu Śródziemnym, gdzie zatonął na minie 20 grudnia 1941.

Podczas służby zdobył 5 wyróżnień bojowych (Battle Honours): za Grecję 1941, Kretę 1941, Libię 1941, Morze Śródziemne 1941 i konwoje maltańskie 1941[1].

Budowa

Okręt zamówiono w marcu 1935 w ramach programu z 1937 roku[1]. Stępkę pod jego budowę położono 18 stycznia 1938 w stoczni William Denny & Brothers (Denny) w Dumbarton w Szkocji, kadłub wodowano 21 marca 1939. Okręt wszedł do służby w Royal Navy 10 października 1939. Był pierwszym okrętem brytyjskim o tej nazwie, upamiętniającej odsiecz garnizonu Kandaharu w 1860[1]. W tej samej stoczni budowano też równocześnie niszczyciel HMS „Jaguar” identycznego typu J, a następnie „Van Galen” (ex „Noble”) i „Tjerk Hiddes” (ex „Nonpareil”) identycznego typu N.

Służba

Morze Północne 1939-1940

„Kandahar” wszedł do służby brytyjskiej wkrótce po wybuchu II wojny światowej i 3 listopada 1939 dołączył do 5 Flotylli Niszczycieli dowodzonej przez kmdra Louisa Mountbattena grupującej okręty typu K i wchodzącej w skład Floty metropolii (Home Fleet), bazującej początkowo w Scapa Flow. Przez pierwsze miesiące wojny niszczyciele flotylli eskortowały główne siły floty i konwoje przybrzeżne. W marcu „Kandahar” był remontowany.

Podczas kampanii w Norwegii w maju 1940 operował na wodach brytyjskich. 9/10 maja 1940 wziął udział w wypadzie na Skagerrak przeciw niemieckim kutrom torpedowym, podczas którego uszkodzony został niszczyciel HMS „Kelly”, po czym „Kandahar” do 13 maja osłaniał operację jego holowania do bazy.

Morze Czerwone 1940-1941

14 maja 1940 „Kandahar” z grupą niszczycieli (m.in. „Khartoum”, „Kimberley” i „Kingston” z 5. Flotylli) został przeniesiony do Floty Śródziemnomorskiej, docierając 24 maja przez Gibraltar i Maltę do Suezu. Z tymi niszczycielami utworzył 28. Dywizjon Niszczycieli, pełniący zadania eskortowe na Morzu Czerwonym i stał się jego okrętem flagowym. 18 czerwca wieczorem wykrył ze slupem HMS „Shoreham” włoski okręt podwodny „Galilei” (typu Archimede), który jednak zdołał się zanurzyć i uciec. Atak bombami głębinowymi nie był skuteczny. „Galilei” został następnie zdobyty 19 czerwca przez patrolowiec (uzbrojony trawler) HMS „Moonstone” pod Adenem, po czym „Kandahar” przybył na miejsce i jego marynarze obsadzili okręt podwodny i odprowadzili go do Adenu[2]. 23 czerwca rano „Kandahar” wziął udział w poszukiwaniu, a następnie pojedynku na powierzchni z włoskim okrętem podwodnym „Torricelli” w cieśninie Bab al-Mandab, wraz z niszczycielami HMS „Khartoum”, „Kingston” i slupem „Shoreham”, zakończonego zatopieniem „Torricelli” („Khartoum” wkrótce po tym został utracony na skutek pożaru)[2]. 28 czerwca u wybrzeża Erytrei wraz z HMS „Kingston” i krążownikiem „Leander” zniszczył wyrzucony na mieliznę włoski okręt podwodny „Macalle”[2]. 16-18 sierpnia 1940 „Kandahar” osłaniał ewakuację brytyjskich żołnierzy z Berbera z Somali Włoskiego do Adenu, a 18 sierpnia z krążownikiem HMS „Caledon” ostrzeliwał tam włoskie pozycje. Pełnił następnie ponownie służbę eskortową.

14 lutego 1941 wszedł w skład zespołu T, dla zdobycia Kismaya we Włoskiej Afryce Wschodniej, z krążownikami HMS „Shropshire”, „Hawkins”, „Ceres”, „Capetown” i lotniskowcem „Hermes”, a następnie brał udział w operacji zdobycia Massawy[3]. 16 marca brał udział w desancie w Berbera (operacja Appearance, wraz z krążownikami HMS „Glasgow” i „Caledon”, niszczycielem „Kingston” i okrętami patrolowymi „Chakdina” i „Chantala”). 1 kwietnia przechwycił na Morzu Czerwonym niemiecki statek „Bertram Rickmers” (4188 BRT), który następnie został samozatopiony[4].

Morze Śródziemne 1941

13 kwietnia 1941 „Kandahar” został przebazowany na Morze Śródziemne, do Aleksandrii, wchodząc w skład 14. Flotylli Niszczycieli. Brał tam udział w osłonie konwojów i działań głównych sił floty. 28 kwietnia z niszczycielami „Kimberley”, „Kingston” i „Hero” ewakuował ok. 450 jugosłowiańskich żołnierzy z Kalamaty (operacja Demon)[5]. W dniach 6-12 maja wziął udział w dalekiej osłonie konwojów na Maltę i do Egiptu – operacja Tiger i MD 4. W tym, 10 maja był atakowany przez lotnictwo, bez strat[1].

W trzeciej dekadzie maja 1941 „Kandahar” wziął aktywny udział w bitwie o Kretę. Początkowo działał w składzie zespołu Force C (z krążownikami HMS „Naiad”, HMAS „Perth” i niszczycielami HMS „Juno”, „Kingston”, „Nubian”). 20 maja wraz z HMS „Naiad” i „Juno” odpierał atak 6 włoskich kutrów torpedowych MAS. 21 maja 1941 „Kandahar” ratował rozbitków z zatopionego „Juno”. 22 maja z krążownikami i niszczycielami walczył z włoskim konwojem eskortowanym przez torpedowiec „Sagittario”, lecz zespół aliancki został odparty przez atak lotniczy. „Kandahar” ratował później tego dnia wraz z „Kingston” rozbitków z zatopionych przez lotnictwo niszczyciela HMS „Greyhound” i następnie krążownika HMS „Fiji” (z „Fiji” uratował 184). W nocy 28/29 maja wraz z HMS „Napier”, „Nizam” i „Kelvin” ewakuował żołnierzy z Krety[6].

Od 8 czerwca 1941 „Kandahar” brał udział w kampanii syryjskiej przeciw kolonialnym rządom Francji Vichy. 9 czerwca 1941 bombardował wraz z „Kimberley” most Khan, po czym osłaniał wycofanie uszkodzonego niszczyciela HMS „Janus” (i uratował pilotów samolotów brytyjskiego i francuskiego, które zderzyły się przy atakach na "Janus"). Pod koniec czerwca ponownie patrolował u wybrzeży Syrii[7]. 2 lipca ostrzeliwał francuskie pozycje w Syrii, na wschód od Damur. 5/6 lipca dowoził posiłki na Cypr (operacja Guillotine)[8]. Działał następnie pod oblężonym Tobrukiem, m.in. nocami 14/15 i 16/17 sierpnia dowoził tam zaopatrzenie wraz z "Kimberley", a 21/22 i 25/26 sierpnia brał udział w transportowaniu do Tobruku polskiej Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich (operacja Treacle)[9]. 6 września 1941 został lekko uszkodzony bliskimi wybuchami bomb w niemieckim nalocie na Aleksandrię. Nocami 22/23 i 27/28 września dowoził oddziały brytyjskie do Tobruku w ramach operacji Supercharge. 10-14 października brał udział w działaniach głównych sił Floty. Nocami 18/19 i 24/25 października ponownie brał udział w rejsach transportowych do Tobruku (operacja Cultivate), a 21/22 października ostrzeliwał wraz z „Jervis” i „Jupiter” stanowiska artylerii koło Tobruku, 19 i 25 października atakował też bezskutecznie okręty podwodne[10].

8 grudnia 1941 „Kandahar” wszedł w skład zespołu operującego z Malty, z krążownikami HMS „Ajax” i „Neptune” oraz niszczycielami HMS „Lively” i „Jaguar”. Wziął udział w rajdzie zespołu pod Trypolis 18 grudnia, w składzie krążowników „Neptune”, „Aurora”, „Penelope”, niszczycieli „Havock”, „Lance” i „Lively”, podczas którego zespół wszedł na włoską zagrodę minową. Podczas próby holowania uszkodzonego na minach krążownika „Neptune”, 19 grudnia o 3:18 „Kandahar” sam wszedł na minę, został unieruchomiony i zaczął tonąć. Przez następny dzień zdryfował z zagrody minowej, po czym 20 grudnia o 4 odnalazł go wysłany z Malty niszczyciel „Jaguar” i uratował 178 członków załogi, w tym dowódcę, po czym dobił „Kandahar” torpedą. 72 członków załogi było zabitych lub zaginionych[11].

Dowódcy:

  • 1939 – 20 grudnia 1941: Lt Cdr/Cdr (kmdr ppor/kmdr por) William G.A. Robson

Dane techniczne

Uzbrojenie

Uwaga – dane dotyczące uzbrojenia i wyposażenia odnoszą się ogólnie do okrętów typu K, daty zmian w przypadku konkretnego okrętu są orientacyjne.

  • 6 dział 120 mm QF Mk XII na podwójnych podstawach CP Mk XIX, osłoniętych maskami (3xII)
    • długość lufy: L/45 (45 kalibrów), donośność maksymalna 15 520 m, kąt podniesienia +40°, masa pocisku 22,7 kg
  • 4 automatyczne armaty przeciwlotnicze 40 mm Vickers Mk VIII ("pom-pom") poczwórnie sprzężone na podstawie Mk VII (1xIV)
  • 2-4 automatycznych działek plot 20 mm Oerlikon 20 mm (od 1941, ilość stopniowo wzrastała, 2xI do 4xI zamiast wkm)
  • 8 wkm plot 12,7 mm Vickers Mk III (2xIV) (do 1941)
  • 10 wyrzutni torpedowych 533 mm w dwóch aparatach torpedowych PR Mk II (2xV), 10 torped Mk IX[12]
  • 1 zrzutnia na 6 bomb i 2 miotacze bomb głębinowych (20 bomb głębinowych)

Wyposażenie

  • hydrolokator Asdic
  • system kierowania ogniem artylerii: dalocelownik (DCT) i główny dalmierz (na nadbudówce dziobowej)
  • radar dozoru ogólnego Typ 286 (od 1941, na głównym maszcie) (brak informacji o montażu radaru)
  • radar kierowania ogniem plot Typ 285 (od 1941, na stanowisku dalmierza) (brak informacji o montażu radaru)

Przypisy

  1. a b c d G. Mason, HMS KANDAHAR – K-class Destroyer
  2. a b c Wojciech Holicki, Klęska erytrejskich dywizjonów w: Morze, Statki i Okręty nr 6/2008
  3. Don Kindell, NAVAL EVENTS, FEBRUARY 1941, Part 1 of 2, Part 2 of 2, dostęp 3-9-2009
  4. Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1941, Part 1 of 2, dostęp 3-9-2009
  5. Don Kindell, NAVAL EVENTS, April 1941, Part 2 of 2, dostęp 3-9-2009
  6. Don Kindell, NAVAL EVENTS, MAY 1941, Part 2 of 2
  7. Don Kindell, NAVAL EVENTS, June 1941, Part 1 of 2 i Part 2 of 2
  8. Don Kindell, NAVAL EVENTS, JULY 1941, Part 1 of 2
  9. Don Kindell, NAVAL EVENTS, AUGUST 1941, Part 2 of 2
  10. Don Kindell, NAVAL EVENTS, OCTOBER 1941, Part 2 of 2
  11. Gordon Smith: NAVAL EVENTS, DECEMBER 1941 (Part 2 of 2) Monday 15th – Wednesday 31st (ang.). W: Naval-History.Net [on-line]. [dostęp 2012-12-23].
  12. Według: A. Daszjan, Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Wielikobritanii. Czast 1, Morskaja Kollekcja 4/2003, "Kandahar" nie został przezbrojony w działo plot 102 mm w miejsce jednego aparatu torpedowego

Bibliografia

  • NAVAL-HISTORY.NET
  • G.B. Mason, HMS KANDAHAR – K-class Destroyer w serwisie naval-history.net.
  • O. A. Rubanow (О. А. Рубанов): Eskadriennyje minonoscy Anglii wo Wtoroj Mirowoj wojnie. Czast 1 – 1925-1945 (Эскадренные миноносцы Англии во Второй Мировой войне. Часть 1. 1925-1945 гг.), seria Bojewyje Korabli Mira

Media użyte na tej stronie

Italian Submarine Galileo Galilei.jpg
Capture of the Italian submarine Galileo Galilei, Gulf of Aden. in June 1940. The Royal Navy destroyer HMS Kandahar (F28) is visble at right.