HMS Kimberley

HMS Kimberley (F50)
Ilustracja
Historia
StoczniaThornycroft w Southampton
Położenie stępki17 stycznia 1938
Wodowanie1 czerwca 1939
 Royal Navy
Wejście do służby21 grudnia 1939
Wycofanie ze służby30 marca 1949
Los okrętuzłomowany
Dane taktyczno-techniczne
Wypornośćstandardowa: 1760 t
pełna: 2330 t
Długość108,6 m
Szerokość10,8 m
Zanurzenie3,9 m
Napęd
2 turbiny parowe o mocy łącznej 40 000 KM,
2 kotły parowe Admiralicji,
2 śruby
Prędkość36 w
Zasięg5500 mil morskich przy 15 w
Uzbrojenie
6 dział 120 mm (3xII),
4 działka 40 mm plot (1xIV),
8 wkm 12,7 mm plot (2xIV),
10 wt 533 mm (2xV), bg, 2 mbg
(stan na 1939 – szczegóły poniżej)
Załoga218

HMS Kimberley – brytyjski niszczyciel z okresu II wojny światowej, należący do typu K (J/K/N), w służbie Royal Navy w latach 1939-1949. Nosił znak taktyczny F50. Służył głównie na Morzu Śródziemnym, był jednym z dwóch niszczycieli typu K, które przetrwały wojnę.

Budowa

Stępkę pod budowę okrętu położono 17 stycznia 1938 w stoczni Thornycroft w Southampton, kadłub wodowano 1 czerwca 1939 (numer stoczniowy 1179)[a]. Okręt wszedł do służby w Royal Navy 21 grudnia 1939[b]. W tej samej stoczni budowano też równocześnie niszczyciel HMS „Kashmir” tego typu, a następnie HMAS „Nepal” i „Norman” identycznego typu N.

Służba

Morze Północne 1939-1940

"Kimberley” został ukończony 21 grudnia 1939 i w styczniu 1940 wszedł w skład 10. Dywizjonu 5. Flotylli Niszczycieli, dowodzonej przez kmdra Louisa Mountbattena, grupującej okręty typu K[1]. Flotylla ta wchodziła w skład Floty Metropolii (Home Fleet), bazując początkowo głównie w Scapa Flow. Przez pierwsze miesiące razem z niszczycielami flotylli przeważnie osłaniał główne siły floty w wypadach na Morzu Północnym i w składzie „patrolu północnego”, patrolował tam i eskortował konwoje. 16 stycznia 1940 miał kolizję z niszczycielem HMS „Kelvin”, w której sam nie ucierpiał[2]. 21 lutego 1940 z krążownikiem HMS „Manchester” zdobył na południe od Islandii i odholował do Kirkwall niemiecki parowiec „Wahehe” (4709 BRT) (późn. brytyjski „Empire Citizen”)[3]. 7 marca 1940 przetransportował z pokładu pancernika HMS „Rodney” do Scapa Flow Winstona Churchilla[4].

W kwietniu 1940 „Kimberley” wziął aktywny udział w kampanii w Norwegii, wychodząc w morze 7 kwietnia w kierunku Norwegii ze Scapa Flow w osłonie głównych sił floty adm. Forbesa, w bezskutecznym poszukiwaniu niemieckich okrętów[c]. 8 kwietnia został odłączony z „Repulse”, krążownikiem HMS „Penelope” i niszczycielami w celu wsparcia niszczyciela HMS „Glowworm” walczącego z siłami niemieckimi, lecz zespół nie zdążył nadejść przed jego zatopieniem[d]. Po pierwszej bitwie pod Narwikiem „Kimberley” wraz z krążownikiem HMS „Penelope” i niszczycielami HMS „Bedouin”, „Eskimo”, „Punjabi” wszedł do Vestfjordu w celu osłony odwrotu uszkodzonych niszczycieli brytyjskich 2. Flotylli. Następnie wraz z „Penelope” i „Punjabi” dozorował koło Tranøy; ich obecność spowodowała zarzucenie próby przerwania się 10 kwietnia przez niemieckie niszczyciele „Erich Giese” i „Wolfgang Zenker” i zawrócenie ich do Narwiku. 13 kwietnia „Kimberley” z 8 niszczycielami i pancernikiem HMS „Warspite” wziął udział w drugiej bitwie pod Narwikiem, zakończonej zatopieniem lub samozatopieniem 8 niemieckich niszczycieli. 14 kwietnia „Kimberley” wysłał na zwiad do Narwiku łódź, która została ostrzelana przez Niemców (5 zabitych)[5]. Następnie „Kimberley” głównie eskortował statki pomiędzy Wielką Brytanią a Norwegią i wzdłuż wschodniego wybrzeża Wielkiej Brytanii, podporządkowany Dowództwu Nore.

Morze Czerwone 1940-1941

14 maja 1940 „Kimberley” z grupą niszczycieli (m.in. „Khartoum”, „Kandahar” i „Kingston” z 5. Flotylli) został przeniesiony do Floty Śródziemnomorskiej, docierając 24 maja przez Gibraltar i Maltę do Suezu. Z tymi niszczycielami utworzył 28. Dywizjon Niszczycieli, pełniący zadania eskortowe na Morzu Czerwonym, bazując głównie w Adenie. 13 sierpnia ze slupem „Auckland” bombardował El Sheika (40 mil od Berbera). 16-18 sierpnia 1940 z innymi okrętami osłaniał ewakuację brytyjskich żołnierzy z Berbera z Somali Włoskiego do Adenu.

21 października 1940 wraz ze slupem HMAS „Yarra” ścigał i ciężko uszkodził włoski niszczyciel „Francesco Nullo”, który ostatecznie wyrzucił się na mieliźnie koło Massawy, jednakże „Kimberley” został przy tym uszkodzony przez włoską artylerię nadbrzeżną z Massawy i unieruchomiony (przerwany przewód parowy). Został następnie odholowany przez krążownik HMNZS „Leander” i niszczyciel „Kingston” do Port Sudan, gdzie do 30 października prowizorycznie usunięto uszkodzenia, następnie do połowy listopada okręt był remontowany w Bombaju, po czym kontynuował służbę eskortową[6]. W lutym 1941 brał udział w operacji zdobycia Massawy.

Morze Śródziemne 1941-1944

12 kwietnia 1941 „Kimberley” został przebazowany na Morze Śródziemne, do Aleksandrii, wchodząc w skład 14. Flotylli Niszczycieli. Brał tam udział przez cały okres w osłonie konwojów, głównie na Maltę i działań głównych sił floty. M.in. już 19/20 kwietnia wziął udział w operacji sił głównych osłaniającej rejs transportowca „Breconshire” na Maltę (MD.2). W nocy 27/28 kwietnia z krążownikiem HMS „Ajax” i niszczycielami HMS „Kingston” i „Havock” ewakuował żołnierzy alianckich z Rafina i Raftis w Grecji, a 28/29 kwietnia z niszczycielami „Kandahar”, „Kingston” i „Hero” ewakuował ok. 450 jugosłowiańskich żołnierzy z Kalamaty (operacja Demon), po czym z niszczycielami „Isis” i „Hero” kontynuował tę akcję podczas dwóch kolejnych nocy[7]. 6-12 maja wziął udział w osłonie sił głównych w operacji zaopatrzenia Malty MD.4.

Od połowy maja 1941 „Kimberley” brał aktywny udział w bitwie o Kretę, w składzie zespołu D. Podczas niej, w nocy 21/22 maja zespół brytyjski (krążowniki HMS „Dido”, „Ajax”, „Orion” i niszczyciele HMS „Janus”, „Hasty”, „Hereward” i „Kimberley”) przechwycił koło Chani niemiecki konwój desantowy 20 małych statków pod eskortą włoskiego torpedowca „Lupo” i zniszczył 10 statków (zginęło 297 żołnierzy)[8]. W nocy 31 maja/1 czerwca „Kimberley” ewakuował żołnierzy z Krety.

Od 7 czerwca 1941 „Kimberley” brał udział w kampanii syryjskiej przeciw kolonialnym rządom Francji Vichy i 8-9 czerwca 1941 bombardował most Khan, po czym odholował 9 czerwca do Hajfy uszkodzony niszczyciel HMS „Janus”. W nocy 16 czerwca z niszczycielem HMS „Jervis” uszkodził lekko francuskie wielkie niszczyciele „Valmy” i „Guepard”. 4 lipca ostrzeliwał francuskie pozycje w Syrii[9]. W lipcu i sierpniu dowoził posiłki na Cypr (operacja Guillotine). Działał następnie pod oblężonym Tobrukiem, m.in. nocami 14/15 i 16/17 sierpnia dowoził tam zaopatrzenie wraz z „Kandahar”, a 19/20 i 22/23 sierpnia brał udział w transportowaniu do Tobruku polskiej Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich (operacja Treacle – wraz z „Jervis”, „Hasty” i „Abdiel”)[10]. 8 września 1941 został lekko uszkodzony koło Tobruku bliskimi wybuchami bomb lotniczych. We wrześniu dowoził zaopatrzenie do Tobruku w ramach operacji Supercharge, a w listopadzie posiłki na Cypr (operacja Glencoe)

Od 29 listopada 1941 operował przez krótki okres z Malty w składzie zespołu B, z krążownikami HMS „Ajax” i „Neptune” i niszczycielem „Kingston”. 5-8 grudnia wraz z „Kingston” eskortował transportowiec „Breconshire” z Malty do Aleksandrii. 17 grudnia wziął udział w I bitwie w zatoce Syrta.

12 stycznia 1942 koło Tobruku „Kimberley” został trafiony przez niemiecki okręt podwodny U-77 torpedą, która urwała mu rufę (3 zabitych). Uszkodzony niszczyciel został odholowany przez niszczyciel „Heythrop” do Aleksandrii, a następnie 13 marca do Adenu, po czym na remont do Bombaju, który ukończono dopiero w styczniu 1944[11].

Morze Śródziemne 1944-1945

Po remoncie i próbach „Kimberley” przeszedł w marcu 1944 do Aleksandrii i działał na Morzu Śródziemnym. 27 maja został uszkodzony w sztormie, po czym naprawiony do czerwca w Aleksandrii. Bazował następnie na Malcie.

W sierpniu 1944 wziął udział w desancie w południowej Francji (operacja „Dragoon”). Z jego pokładu 14 sierpnia głównodowodzący na Morzu Śródziemnym adm. John Cunningham obserwował przejście konwojów przez Cieśninę św. Bonifacego i nadał sygnał rozpoczęcia operacji. Z kolei 15 sierpnia 1944 na pokładzie „Kimberley” wizytował flotę desantową premier Winston Churchill. Po tym, okręt przeszedł na Adriatyk, gdzie między 1 a 13 września ostrzeliwał cele na włoskim wybrzeżu w okolicy Rimini[12].

W październiku został przeniesiony na Morze Egejskie, wspierając lądowania na wyspach greckich (operacja „Manna”). 29 października zdobył niemiecki statek szpitalny „Gradiscca”[12]. 12 listopada 1944 „Kimberley” ostrzeliwał niemiecką baterię nadbrzeżną w Alimnia na Dodekanezie, a 14 listopada zniszczył dwie barki desantowe w zatoce Livadia[13]. W kolejnych miesiącach „Kimberley” działał w dalszym ciągu na wodach wokół Grecji i jeszcze 1 maja 1945 z niszczycielami „Catterick” i „Kriti” (greckim) wykonał rajd przeciw Rodos[12].

Po zakończeniu wojny w Europie „Kimberley” powrócił we wrześniu do Wielkiej Brytanii, gdzie został wycofany do rezerwy. W 1948 został skreślony z listy floty i używany w rejonie Clyde jako okręt-cel. 30 marca 1949 został sprzedany na złom do West of Scotland Shipbreakers i w styczniu przybył do Troon w celu złomowania[12].

Dowódcy:

  • 1939 – 1940: Lt Cdr (kmdr ppor) R.G.K. Knowling[1]
  • 1940 – 1942 – ?: Lt Cdr J.S.M. Richardson

Dane techniczne

Uzbrojenie

Uwaga – dane dotyczące uzbrojenia i wyposażenia odnoszą się ogólnie do okrętów typu K, daty zmian w przypadku konkretnego okrętu są orientacyjne.

  • 6 dział 120 mm QF Mk XII na podwójnych podstawach CP Mk XIX, osłoniętych maskami (3xII)
    • długość lufy: L/45 (45 kalibrów), donośność maksymalna 15 520 m, kąt podniesienia +40°, masa pocisku 22,7 kg
  • 1 działo plot 102 mm QF Mk V na podstawie HA Mk III (między 1940/41 a 1942/43 zamiast aparatu torpedowego)
    • długość lufy: L/45, kąt podniesienia +80°, masa pocisku 14,06 kg
  • 4 automatyczne armaty przeciwlotnicze 40 mm Vickers Mk VIII („pom-pom”) poczwórnie sprzężone na podstawie Mk VII (1xIV)
  • 2-10 automatycznych działek plot 20 mm Oerlikon 20 mm (od 1941, ilość stopniowo wzrastała, 2xI do 6xI, później 4xII i 2xI))
  • 8 wkm plot 12,7 mm Vickers Mk III (2xIV) (do 1941)
  • 10 wyrzutni torpedowych 533 mm w dwóch aparatach torpedowych PR Mk II (2xV), 10 torped Mk IX (pomiędzy 1940/41 a 1942/43 – 5 wyrzutni)
  • 1 zrzutnia na 6 bomb i 2 miotacze bomb głębinowych (20-45 bomb głębinowych)

Wyposażenie

  • hydrolokator
  • system kierowania ogniem artylerii: dalocelownik (DCT) i główny dalmierz (na nadbudówce dziobowej)
  • radar dozoru ogólnego Typ 286 (od 1941, na głównym maszcie), później Typ 291
  • radar kierowania ogniem plot Typ 285 (od 1941, na stanowisku dalmierza)
  • radar dozoru nawodnego Typ 271 (w II połowie wojny, na śródokręciu)
  • radar dozoru nawodnego Typ 293 (pod koniec wojny na maszcie głównym)

Uwagi

  1. ↑ G. Mason, op.cit.. Większość publikacji podaje datę położenia stępki jedynie: styczeń 1938.
  2. ↑ Data wejścia do służby 21. 12. 1939 według M.J. Whitley, Zerstörer im Zweiten Welkrieg, Stuttgart, 1997, s.114 i A. Daszjan, Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Wielikobritanii. Czast 1, Morskaja Kollekcja nr 4/2003 oraz [1]. Według G. Mason, op.cit. – styczeń lub luty 1940.
  3. ↑ Siły 7 kwietnia 1940: pancerniki HMS „Rodney” i „Valiant”, krążownik liniowy HMS „Repulse, krążowniki lekkie HMS „Sheffield” „Penelope” (i początkowo francuski „Emile Bertin”), niszczyciele HMS „Eskimo”, „Punjabi”, „Bedouin”, „Kimberley”, „Jupiter”, „Codrington”, „Griffin”, „Brazen”, „Escapade”, „Electra”, następnie także HMS „Somali”, „Tartar”, „Matabele” i „Mashona” z Rosyth – Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 1 of 4 w serwisie naval-history.net [dostęp 6-6-2009]
  4. ↑ Siły 8. 04. 1940: krążownik liniowy HMS „Repulse”, krążownik lekki HMS „Penelope”, niszczyciele HMS „Bedouin”, „Eskimo”, „Punjabi”, „Kimberley” – Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL1940, Part 2 of 4 w serwisie naval-history.net [dostęp 6-6-2009]

Przypisy

  1. ↑ a b Don Kindell, NAVAL EVENTS, DECEMBER 1939, Part 2 of 2 w serwisie naval-history.net [dostęp 26-6-2009]
  2. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, JANUARY 1940, Part 2 of 2 w serwisie naval-history.net [dostęp 26-6-2009]
  3. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, FEBRUARY 1940, Part 2 of 2 w serwisie naval-history.net [dostęp 26-6-2009]
  4. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, MARCH 1940, Part 1 of 2 w serwisie naval-history.net [dostęp 26-6-2009]
  5. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4 w serwisie naval-history.net [dostęp 6-6-2009]
  6. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, OCTOBER 1940, Part 2 of 2 w serwisie naval-history.net [dostęp 27-6-2009]
  7. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1941, Part 2 of 2 w serwisie naval-history.net [dostęp 6-6-2009]
  8. ↑ Seekrieg 1941, Mai, www.wlb-stuttgart.de [dostęp 2017-11-23].
  9. ↑ [2], [3]
  10. ↑ Russian convoy "Dervish" August 1941, www.naval-history.net [dostęp 2017-11-23].
  11. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, JANUARY 1942, Part 1 of 2 w serwisie naval-history.net [dostęp 27-6-2009]
  12. ↑ a b c d G. Mason, HMS KIMBERLEY – K-class Destroyer
  13. ↑ Seekrieg 1944, November, www.wlb-stuttgart.de [dostęp 2017-11-23].

Bibliografia

Niszczyciele typu J, K i N
Typ J
Typ K
Typ N

Media użyte na tej stronie