HMS Zulu (1937)

HMS Zulu (F18/G18)
Historia
StoczniaStephens, Govan Szkocja
Położenie stępki10 sierpnia 1936
Wodowanie23 września 1937
 Royal Navy
Wejście do służby7 września 1938
Zatopiony14 września 1942
Dane taktyczno-techniczne
Wypornośćstandardowa: 1854 t
pełna: 2519 t
Długość114,9 m
Szerokość11,12 m
Zanurzenie3,96 m
Napęd
2 turbiny parowe o mocy łącznej 44 000 KM,
3 kotły parowe, 2 śruby
Prędkość36 w
Zasięg5700 Mm przy 15 w
Uzbrojenie
8 dział 120 mm (4xII),
4 działka 40 mm plot (1xIV),
8 wkm plot (2xIV),
4 wt 533 mm (1xIV),
20 bg, 2 mbg (stan na 1939–1940, szczegóły w tekście)
Załoga190

HMS Zulu – brytyjski niszczyciel z okresu II wojny światowej, typu Tribal, w służbie Royal Navy w latach 1938-1942. Nosił znaki taktyczne L18, F18, G18. Podczas wojny służył w kampanii norweskiej, na Atlantyku i na Morzu Śródziemnym, gdzie został zatopiony 14 września 1942.

Za przebieg służby HMS „Zulu” otrzymał 7 wyróżnień bitewnych (battle honours): Norwegia 1940, Atlantyk 1941, operacja przeciw pancernikowi Bismarck 1941, konwoje maltańskie 1941–1942, Libia 1941, bitwa pod Syrtą 1942, Morze Śródziemne 1942[1].

Budowa

Okręt zamówiono 10 marca 1936 w ramach programu budowy okrętów z 1935 roku. Stępkę pod jego budowę położono 10 sierpnia 1936 w stoczni Stephens w Govan w Szkocji (w tej samej stoczni budowano bliźniaczy „Sikh”). Był to drugi okręt brytyjski noszący nazwę „Zulu” (Zulus), po niszczycielu z I wojny światowej. Kadłub wodowano 23 września 1937, a okręt wszedł do służby w Royal Navy 7 września 1938. Koszt budowy bez uzbrojenia i wyposażenia łączności wyniósł 351.135 funtów szt[1].

Zarys służby

„Zulu” wszedł do służby w składzie 4. Flotylli Niszczycieli Floty Śródziemnomorskiej stacjonującej na Malcie (do kwietnia 1939 noszącej nazwę 1. Flotylli Niszczycieli Tribal). W grudniu 1938 zmieniono mu numer taktyczny z L18 na F18.

Flota Metropolii

Po wybuchu II wojny światowej, w październiku 1939 powrócił do Wielkiej Brytanii, w skład Floty Metropolii (Home Fleet), pełniąc głównie służbę konwojową i patrolową na Morzu Północnym i bazując w Scapa Flow. Od 5 grudnia do marca 1940 był remontowany. Wchodził następnie w skład 8. Dywizjonu 4. Flotylli[a].

„Zulu” wziął udział w kampanii norweskiej w 1940. Tuż przed niemieckim atakiem na Norwegię, wieczorem 7 kwietnia wypłynął na patrol w rejonie Stavanger z krążownikami i niszczycielami brytyjskimi oraz polskimi[b], poszukując niemieckich okrętów, lecz bez kontaktu z nieprzyjacielem. 9 kwietnia wraz z HMS „Cossack” eskortował do bazy uszkodzone w kolizji niszczyciele HMS „Kashmir” i „Kelvin”.

Statek „Nordnorge” (zdjęcie z 1928), zatopiony przez „Zulu”

15 maja z niszczycielem HMS „Faulknor” rozpoznawał rejon Narwiku i Rombaksfjord. 24 kwietnia „Zulu” bombardował Narwik, z pancernikiem HMS „Warspite” i krążownikami HMS „Aurora”, „Enterprise” i „Effingham”. W maju zmieniono mu numer burtowy z F18 na G18. 11 maja zatopił pod Hemnesberget w Ranfjordzie (gmina Hemnes) norweski transportowiec „Nordnorge” (991 BRT), przejęty przez Niemców i użyty przez nich do desantu żołnierzy. Następnie „Zulu” ewakuował z Mo 150 ocalałych obrońców Hemnes z 1. Samodzielnej Kompanii[2].

„Zulu” później działał w dalszym ciągu w składzie Home Fleet na Morzu Północnym. 9 czerwca 1940 wyruszył w składzie zespołu okrętów adm. Forbesa osłaniającego ewakuację z Norwegii, po czym między 13 a 16 czerwca eskortował do Scapa Flow i częściowo holował uszkodzony w kolizji pod Trondheim niszczyciel „Electra”[3]. Od 29 lipca do sierpnia „Zulu” był w remoncie[1]. 11 października 1940 został uszkodzony przez bliski wybuch miny akustycznej w Firth of Forth, po czym był remontowany w Rosyth do 18 stycznia 1941[4].

W maju 1941 został skierowany do eskorty konwoju WS-8B na Atlantyku. Pod koniec maja, w składzie 4. Flotylli kmdra Philipa Viana (HMS „Cossack”, „Zulu”, „Sikh” i „Maori” oraz polski ORP „Piorun”), wziął udział w akcji poszukiwania pancernika „Bismarck”. W nocy na 27 maja wraz z pozostałymi niszczycielami typu Tribal przeprowadził bezskuteczne ataki torpedowe na „Bismarcka”. Został przy tym lekko uszkodzony odłamkami pocisku 380 mm (3 rannych). Eskortował później powracające pancerniki HMS „King George V” i „Rodney”[5].

Następnie „Zulu” w dalszym ciągu osłaniał konwoje na północno-zachodnich podejściach do Wysp Brytyjskich (NW Approaches), w tym WS-9A (czerwiec 1941) i WS-11 (31 sierpnia 1941). Od 12 czerwca do lipca był remontowany i zainstalowano radar artyleryjski Type 285 i 2 działka plot 20 mm Oerlikon na skrzydłach mostka[1].

Morze Śródziemne

We wrześniu 1941 „Zulu” został skierowany w skład zespołu H w Gibraltarze, działającego na Morzu Śródziemnym i Atlantyku. W dniach 10-13 września wziął udział w osłonie operacji Style II dostarczenia samolotów na Maltę przez lotniskowiec HMS „Ark Royal”. Między 19 do 24 września osłaniał konwój WS-11X do Halifaksu.

Od 24 września do 1 października brał udział w operacji Halberd z Gibraltaru – osłonie konwoju na Maltę. Został przy tym lekko uszkodzony odłamkami bomby[6]. Od 16 do 27 października ponownie brał udział w osłonie dostarczenia samolotów na Maltę przez HMS „Ark Royal” (operacja Callboy), a od 10 listopada w analogicznej operacji Perpetual. Podczas niej, osłaniał storpedowany 13 listopada HMS „Ark Royal”.

W grudniu „Zulu” został skierowany w skład 22 Flotylli Niszczycieli Floty Śródziemnomorskiej w Aleksandrii. Brał tam udział w operacjach sił floty na wschodnim Morzu Śródziemnym, głównie wiążących się z zaopatrywaniem Malty, walcząc przy tym z lotnictwem (MF-2, MF-3, MF-4 w styczniu 1942). Od 8 stycznia został przebazowany na Maltę, w skład Zespołu K (Force K). 7 lutego wraz z HMS „Lively” zatopił dwa małe statki na zachód od Sycylii.

Od 13 lutego osłaniał konwój ME-10 z Malty, odpierając ataki lotnictwa, a od 14 lutego konwój MW-9 na Maltę. Usiłował holować uszkodzony statek „Rowalian Castle”, lecz z powodu dalszych uszkodzeń statek musiał zostać zatopiony. 20 lutego „Zulu” powrócił do Aleksandrii.

22 marca 1942 „Zulu” brał udział w II bitwie pod Syrtą, w osłonie konwoju na Maltę MW-10, nie dopuszczając przeważających włoskich sił do konwoju. 4 sierpnia wraz z „Sikh” wziął udział w zatopieniu okrętu podwodnego U-372 koło Jafy.

14 września 1942 „Sikh” i „Zulu” wzięły udział w nieudanej próbie wysadzenia desantu w Tobruku (operacja Agreement), podczas której „Sikh” został zatopiony przez niemieckie nadbrzeżne działa przeciwlotnicze 88 mm, a „Zulu” został zbombardowany przez niemieckie bombowce nurkujące Junkers Ju 87 z III./StG.3, po czym zatonął na holu niszczyciela eskortowego HMS „Hursley”[7]. Do zatopienia „Zulu” pretendują też włoskie myśliwe bombardujące Macchi MC.200 z 13. Gruppo[8]. Na okręcie zginęło 11 członków załogi, w tym jeden oficer, a jeszcze jeden zmarł z ran[9].

Uwagi

  1. ↑ Skład 8. Dywizjonu: HMS „Zulu”, „Cossack”, „Maori”, „Nubian”. http://www.naval-history.net/xDKWW2-4004-13APR01.htm by Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 1 of 4].
  2. ↑ Krążowniki lekkie HMS „Arethusa” i „Galatea” i niszczyciele HMS „Afridi”, „Gurkha”, „Sikh”, „Mohawk”, „Zulu”, „Cossack”, „Kashmir”, „Kelvin” i polskie OORP „Grom”, „Błyskawica” i „Burza” – Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 1 of 4 w serwisie naval-history.net [dostęp 18-6-2009].

Przypisy

  1. ↑ a b c d G. Mason, op.cit.
  2. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, MAY 1940, Part 2 of 4, Part 3 of 4.
  3. ↑ Wojciech Holicki. Niezwykły fart. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 10/2010. s. 52-54. ISSN 1426-529X. 
  4. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, OCTOBER 1940, Part 1 of 2.
  5. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, MAY 1941, Part 2 of 2.
  6. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, SEPTEMBER 1941, Part 2 of 2.
  7. ↑ Jürgen Rohwer: Chronik des Seekrieges 1939-1945 [dostęp 11-12-2012]
  8. ↑ Giovanni Massimello, Giorgio Apostolo: Italian Aces of World War II. Londyn: Osprey Publishing, 2000. ​ISBN 1-84176-078-1​. s.32 (ang.)
  9. ↑ Rafał Mariusz Kaczmarek: Wielkie nie„porozumienie”, "Militaria XX wieku" nr 3/2011(42), s. 40

Bibliografia

Niszczyciele typu Tribal
Okręty brytyjskie
Program z 1935
Program z 1936
Okręty kanadyjskie
  • HMCS „Athabaskan” (I)
  • „Haida”
  • „Huron”
  • „Iroquois”
  • „Athabaskan” (II)
  • „Micmac”
  • „Nootka”
  • „Cayuga”
Okręty australijskie
  • HMAS „Arunta”
  • „Warramunga”
  • „Bataan”

Media użyte na tej stronie

DS Nordnorge i Bodoe.jpg
Norwegian passenger ship DS Nordnorge, built in 1924. This ship sailed in the coastal express service (Hurtigruten) between 1936 and 1940. She is one of four ship with this name.