Hadrozauroidy

Hadrozauroidy
Hadrosauroidea
Cope, 1869
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstrunowce
Podtypkręgowce
Gromadazauropsydy
Podgromadadiapsydy
Infragromadaarchozauromorfy
(bez rangi)archozaury
(bez rangi)Ornithodira
Nadrząddinozaury
Rząddinozaury ptasiomiedniczne
Podrządcerapody
Infrarządornitopody
(bez rangi)Iguanodontia
Nadrodzinahadrozauroidy

Hadrozauroidy (Hadrosauroidea) – nadrodzina dinozaurów z grupy ornitopodów (Ornithopoda).

Do nadrodziny tej zalicza się zarówno rodzinę hadrozaurów (Hadrosauridae), jak również formy bardziej bazalne, będące prawdopodobnie ogniwem pośrednim w ewolucji dinozaurów z grupy iguanodontów (Iguanodontia) w kierunku właściwych hadrozaurów. Pierwsze gatunki hadrozauroidów pojawiły się w apcie lub albie na terenach dzisiejszych: Afryki (Ouranosaurus nigeriensis) oraz Azji (Probactrosaurus gobiensis i Penelopognathus weishampeli)[1][2].

Pierwsza definicja Hadrosauroidea jako nazwy kladu została przedstawiona w 1998 roku przez Paula Sereno – według niej Hadrosauroidea to klad obejmujący wszystkich przedstawicieli Hadrosauriformes bliżej spokrewnionych z parazaurolofem niż z iguanodonem[3]. Godefroit i współpracownicy również zdefiniowali Hadrosauroidea w 1998, jednak ich definicja odnosi się do znacznie węższego kladu, obejmującego wszystkich potomków ostatniego wspólnego przodka baktrozaura, telmatozaura i hadrozaurów[4]. Klad ten jest znacznie węższy niż Hadrosauroidea sensu Sereno – wedle niej hadrozauroidami nie byłyby m.in.: Probactrosaurus, Equijubus czy Protohadros[5].

Taksonomia

Klasyfikacja

Filogeneza

Kladogram według: Norman (2002)[6] oraz Godefroit, Li & Shang (2005)[2]

Hadrosauroidea
|--Penelopognathus
|--+--Altirhinus
|  `--Eolambia
`--+--Protohadros
   `--+--Probactrosaurus
      `--Hadrosauridae
         |--Telmatosaurus
         `--+--Bactrosaurus
            `--Euhadrosauria
               |--Hadrosaurinae
               `--Lambeosaurinae

Przypisy

  1. ↑ Sereno, P. C. 2005. Hadrosauroidea. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 7 czerwca 2009]
  2. ↑ a b Pascal Godefroit, Hong Li, Chang-Yong Shang. A new primitive hadrosauroid dinosaur from the Early Cretaceous of Inner Mongolia (P.R. China). „Comptes Rendus Palevol”. 4 (8), s. 697–705, 2005. DOI: 10.1016/j.crpv.2005.07.004 (ang.). 
  3. ↑ Paul C. Sereno. A rationale for phylogenetic definitions, with application to the higher-level taxonomy of Dinosauria. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen”. 210. s. 41–83 (ang.). 
  4. ↑ Godefroit, P., Z.-M. Dong, P. Bultynck, H. Li, & L. Feng. Sino-Belgian Cooperative Program. Cretaceous Dinosaurs and Mammals from Inner Mongolia: 1) New Bactrosaurus (Dinosauria: Hadrosauroidea) material from Iren Dabasu (Inner Mongolia, P. R. China). „Bulletin de l'Institut Royal de Science Naturelle de Belgium Science de la Terre”. 68, s. 3–70, 1998 (ang.). 
  5. ↑ Hans-Dieter Sues, Alexander Averianov. A new basal hadrosauroid dinosaur from the Late Cretaceous of Uzbekistan and the early radiation of duck-billed dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society of London B”, 2009. DOI: 10.1098/rspb.2009.0229 (ang.). 
  6. ↑ David B. Norman. On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 4. Redescription of Probactrosaurus gobiensis Rozhdestvensky 1966. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 136, s. 113–144, 2002 (ang.). 
Ornitopody
RodzinyOrnithopods jconway.jpg

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Spinosaurus BW2.png
Autor: , Licencja: CC BY 2.5
Spinosaurus aegyptiacus, a spinosaurid from the Middle Cretaceous of Egypt
Hadrosauroids.jpg
(c) Pavel.Riha.CB, CC-BY-SA-3.0
Iguanodont heads : Ouranosaurus, Muttaburrasaurus, Corythosaurus (left column) and Lambeosaurs (right column - L. magnicistratus and L. lambei).
Ornithopods jconway.jpg
Autor: Drawing by John Conway [1], Licencja: CC-BY-SA-3.0
Various ornithopod dinosaurs. Far left: Camptosaurus, left: Iguanodon, centre background: Shantungosaurus, centre foreground: Dryosaurus, right: Corythosaurus, far right (large): Tenontosaurus.