Hagar (postać biblijna)

Hagar
ilustracja
WystępowanieKsięga Rodzaju
Rodzina
DzieciIzmael
Pieter Pietersz Lastman, Odprawienie Hagar, 1612

Hagar (hebr. הָגָר, arab. هاجر; Hajar) – postać biblijna z Księgi Rodzaju, matka Izmaela.

Hagar w Biblii

Była egipską niewolnicą żony Abrahama, Sary. Bezpłodna Sara oddała ją mężowi za żonę, aby urodziła mu potomka (podobny obyczaj był powszechny na starożytnym Bliskim Wschodzie, a w Biblii poświadczony jest także w historii Jakuba i jego żon[1]). Będąc w ciąży, Hagar zaczęła odnosić się z pogardą do swojej pani. Gdy ta w odpowiedzi upokorzyła ją, uciekła na pustynię. W drodze napotkała Anioła Bożego, który polecił jej wrócić do Sary, jednocześnie przepowiadając jej liczne potomstwo i nakazując nazwać syna, który się narodzi, Izmael („Bóg słucha”), bo usłyszał Pan, gdy byłaś upokorzona[2]. Miejsce, w którym Hagar spotkała anioła, nazwano Beer-Lachaj-Roj - „studnią widzącego i żyjącego” (Rdz 16).

W jakiś czas[3] po narodzinach Izaaka Sara zauważyła, iż Izmael naśmiewa się z niego. Nakazała wówczas Abrahamowi wypędzić go wraz z matką[a]. Abraham początkowo opierał się temu żądaniu, lecz pouczony przez Boga, iż Izmael stanie się wielkim narodem, dał Hagar chleb oraz bukłak wody i wygnał obydwoje na pustynię. Błąkająca się po pustyni Beer-Szeby Hagar, gdy zabrakło wody, zostawiła Izmaela pod krzewem i oddaliła się, nie chcąc oglądać jego śmierci. Objawił się jej wówczas Anioł Boży, pocieszając ją i wskazując studnię. Gdy Izmael dorósł, Hagar sprowadziła mu żonę z Egiptu (Rdz 21,9-21).

W Nowym Testamencie apostoł Paweł przywołał historię Hagar w Liście do Galatów, porównując ją do przymierza zawartego z Izraelitami pod górą Synaj (Ga 4,24).

Późniejsza tradycja

W tradycji rabinicznej Hagar przedstawiana jest często jako córka faraona[4]. Niektóre midrasze identyfikują ją także z Keturą, kobietą, którą poślubił Abraham po śmierci Sary[5].

Hagar cieszy się wielkim poważaniem w islamie jako matka Izmaela, praojca wszystkich Arabów. W Mekce koło świątyni Al-Kaba znajduje się źródło Zamzam, które według tradycji wytrysnęło, gdy błąkająca się po pustyni Hagar szukała wody. Podczas hadżdżu pielgrzymi szybkim krokiem siedmiokrotnie przebiegają między wzgórzami Safa i Marwa, naśladując w ten sposób poszukującą wody Hagar.

Wyznawcy bahaizmu wierzą, że potomkiem Abrahama i Hagar w prostej linii był prorok Báb[6].

Hagar w sztuce

W sztuce przedstawiana często w scenie wygnania na pustynię lub spotkania z Aniołem Bożym. Po temat Hagar sięgali szczególnie chętnie malarze XVII-wieczni.

Uwagi

  1. ↑ Bóg nakazał Abrahamowi uznać życzenie Sary, której pragnienie wydziedziczenia Izmaela prawdopodobnie odzwierciedlało ówczesne prawo zwyczajowe. Kodeks sumeryjskiego króla Lipit-Isztara zawierał następujący przepis : § 25 Jeśli ktoś wziął sobie żonę, (a) ona urodziła mu dzieci i dzieci te pozostawały przy życiu, (a) także niewolnica urodziła panu swemu dzieci i jej pan wyzwolił niewolnicę i jej dzieci, dzieci niewolnicy nie dzielą się majątkiem z dziećmi ich pana (Edward Lipiński, Prawo Bliskiego Wschodu - Wprowadzenie historyczne, Studia Historico-Biblica 2, KUL, Lublin 2009, s. 80).

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Watson E Mills, Roger Aubrey Bullard: Mercer Dictionary of the Bible. Macon: Mercer University Press, 1997, s. 354. ISBN 978-0-86554-373-7. OCLC 613917443. (ang.)
  2. ↑ Rdz 16,11
  3. ↑ Zwrot "po odstawieniu od piersi" może oznaczać, że Izaak miał wówczas 3-5 lat. Ponieważ Ismael był starszy od Izaaka o 14 lat, więc w momencie wypędzenia mógł mieć jakieś 17-19 lat. Zob. H. Daniel-Rops Życie codzienne w Palestynie w czasach Chrystusa, Warszawa 1994, s. 95
  4. ↑ C.T.R. Hayward: Targums and the Transmission of Scripture Into Judaism and Christianity. Leiden: Brill, 2010, s. 190. ISBN 978-90-04-17956-1.
  5. ↑ The Jewish Study Bible. Oxford: Oxford University Press, 2004, s. 52. ISBN 978-0-19-529751-5.
  6. ↑ Brian D. Lepard: In the Glory of the Father. The Baha’í Faith and Christianity. Wilmette: Baha’i Publishing, 2008, s. 19. ISBN 978-1-931847-34-6.

Bibliografia

  • John Baldock: Kobiety w Biblii. Warszawa: Bellona, 2008. ISBN 978-83-1111265-0.

Media użyte na tej stronie