Halberstadt
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Kraj związkowy | |||
Zarządzający | Daniel Szarata↗ | ||
Powierzchnia | 142,97 km² | ||
Populacja (31.12.2009) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Nr kierunkowy | 03941, 039424, 039425, 039427 | ||
Kod pocztowy | 38820, 38822, 38895 | ||
Tablice rejestracyjne | HZ, HBS, QLB, WR | ||
![]() | |||
Strona internetowa | |||
Portal ![]() |
Halberstadt – miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Saksonia-Anhalt, siedziba powiatu Harz, do 30 czerwca 2006 stolica powiatu Halberstadt.
Leży w środku północnego pogórza Harzu, nad rzeką Holtemme, dopływem rzeki Bode na skraju wzgórz Huy.
Historia
Położenie na skrzyżowaniu ważnych traktów handlowych prowadzących z Goslaru i Brunszwiku do Halle (Saale) i Magdeburga sprzyjało już w czasach karolińskich powstaniu osady, którą w 804 roku Karol Wielki odwiedził w celach misyjnych.
Już w 827 stała się siedzibą biskupstwa, najbardziej wówczas wysuniętego na wschód, w obrębie cesarstwa karolińskiego. Badania archeologiczne potwierdziły istnienie obwarowanej miejscowości z kościołem, już ok. 800 r., w obrębie dzisiejszego wzgórza katedralnego, na podstawie odnalezionych tam licznych grotów włóczni i ozdobnych naszyjników. Zachowały się pozostałości budowli oraz kamienny pulpit prawdopodobnie wykorzystywany podczas wieców oraz odprawiania nabożeństw. W 859 roku wzniesiono pierwszy kościół katedralny. Od 892 biskup Halberstadt posiadał wszystkie prawa świeckie zaś od 1052 władał obszarem sięgającym na zachodzie niemal po Brunszwik, a na wschodzie ujścia Soławy do Łaby.
Tereny dawnych Sasów były nękane konfliktami – wpierw powstanie saskie – bunt miejscowych notabli przeciwko królom z dynastii Salickiej, następnie walka między Sztaufami a Welfami. Henryk Lew zniszczył drugą istniejącą tutaj katedrę ottońską i miasto. Już w 1000 roku istniało podgrodzie zajmujące teren obecnego Rynku Rybnego (Fischmarkt). Następnie powstawały podgrodzia na południu aż do dzisiejszych ulic Straße der Opfer des Faschismus i Walter-Rathenau-Straße, zaś w XII wieku Dolne Miasto, na północ od katedry aż po rzekę Holtemme. W 1236 roku rozpoczęto budowę obecnej katedry (zakończoną dopiero w 1491). Od 1397 miasto należało do Hanzy.
W dobie reformacji w 1591 mianowany został pierwszy luterański biskup Halberstadt. O wyborze biskupa decydowała odtąd założona przez Heinricha Juliusa kapituła złożona zarówno z duchownych katolickich, jak i protestanckich. Od zajęcia przez wojska Wallensteina katedrę przejęło ponownie duchowieństwo katolickie. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej Halberstadt został wcielony w skład księstwa Brandenburgia-Prusy
W latach 1681–1682 miasto ogarnęła epidemia dżumy. W 1807 zajęte zostało przez Napoleona i stało się główną siedzibą departamentu Soława (Departement der Saale), w obrębie Królestwa Westfalskiego. Od 1843 do Halberestadt można dojechać koleją. W 1903 w mieście jeździły tramwaje elektryczne.
II wojna światowa przyniosła miastu zniszczenia 87% zabudowy. Całkowicie niemal zniszczona została zabytkowa zabudowa o konstrukcji szachulcowej.
Po wojnie został wcielony w skład NRD. W 1998 odbudowano zabytkowy ratusz.
1 stycznia 2010 przyłączono do miasta następujące gminy: Aspenstedt, Athenstedt, Langenstein, Sargstedt oraz Schachdorf Ströbeck.
Zabytki
- zespół zabytkowy w obrębie placu Katedralnego (Domplatz) w którego skład wchodzą:
- gotycka katedra pw. św. Szczepana i św. Sykstusa (St. Stephanus u. St. Sixtus)
- romański kościół NMP (Liebfrauenkirche)
- XVI-wieczny budynek plebanii
- romańsko-gotycki tzw. Dom Piotra (Petershof)
- dom Johanna Wilhelma Gleima z XVIII wieku (obecnie muzeum poety)
- Rynek Rybny (Fischmarkt):
- kościół św. Marcina (Martinikirche), gotycki z XIV wieku, w formie trójnawowej bazyliki, m.in. z barokowym ołtarzem głównym, kazalnicą z 1595 oraz XIV-wieczną chrzcielnicą
- figura Rolanda
- Zabytki Dolnego Miasta
- kościół pw. św. Andrzeja (St.-Andreas), dawniej oo. franciszkanów, XIII-wiecznym krucyfiks, m.in. z alabastrową naturalnej wielkości figurą Madonny
- kościół pw. św. Katarzyny (St.-Katharinen), dawniej oo. dominikanów w formie trzynawowej hali datowany na XIV wiek
- późnoromański kościół pw. św. Burchardta (Burchardikirche)
- kilka domów o konstrukcji szkieletowej – XVIII i XIX wiek.
Transport
Współpraca
Bibliografia
- Peter Findeisen, Halberstadt-Dom, Liebfrauenkirche, Domplatz, Konigstein, 2005
Linki zewnętrzne
- oficjalna strona miasta
- informacje o Halberstadt. halberstadt-information.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-06)].
- przegląd zabytków miasta
Media użyte na tej stronie
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Hanseatic Flag
Main trading routes of the Hanseatic League in northern Europe.
Autor: Tatiana Yagunova / Татьяна Ягунова, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lubeka (Akwarela Tatiany Yagunovej) — główne miejsce Ligi Hanzeatyckiej. Związek Hanzeatycki — organizację kupiecką pod kierownictwem doświadczonego racjonalnego ośrodka kupieckiego — Wolnego Miasta Lubeki. Opublikowano:
- Nikolay Yagunov, Tatiana Yagunova. Hanza po wiekach. Niemcy. Polska. Rosja. Litwa: album fotografii = Hanse centuries later. Germany. Poland. Russia. Lithuania: the album of photos. — Kaliningrad: Drukarina Bernardinum, 2014. — Pierwszy album.— 208 s. — 2000 egz. — ISBN 978-83-7823-473-9. — S.1 (tytuł książki).
Autor: Hanhil based on previous work by TUBS, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map Saxony-Anhalt, showing position of Saxony-Anhalt within Germany. Geographic limits of the map:
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Jungpionier (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Haus des Dichters Johann Wilhelm Ludwig Gleim in Halberstadt, Sachsen-Anhalt / House of the poet Johann Wilhelm Ludwig Gleim in Halberstadt, Saxony-Anhalt (Germany)
- eigene Aufnahme vom 14. April 2006 / own work, photo taken on 14 April 2006
(c) ArtMechanic, CC-BY-SA-3.0
Liebfrauenkirche in Halberstadt
- Aufnahmedatum: 2. April 2005
- Fotograf: ArtMechanic
Autor: Praca własna, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Halberstadt, Rathaus und Rolandsstatue