Halina Auderska
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 3 lipca 1904 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 21 lutego 2000 |
| Posłanka na Sejm PRL VIII i IX kadencji | |
| Okres | od 1980 |
| Przynależność polityczna | posłanka bezpartyjna |
| Odznaczenia | |
     _2r_BAR.svg){kind=small}   | |
Halina Maria Auderska (ur. 3 lipca 1904 w Odessie, zm. 21 lutego 2000 w Warszawie) – polska autorka sztuk scenicznych, słuchowisk radiowych i scenariuszy filmowych, prozaiczka, leksykografka. Posłanka na Sejm PRL VIII i IX kadencji.
Życiorys
Wnuczka zesłańca syberyjskiego, była córką Romana, inżyniera, i Heleny z domu Janelli. Początkowo odbierała wykształcenie domowe, następnie uczyła się w noszącym imię Aleksandra Jabłonowskiego polskim gimnazjum w Odessie. Ukończyła filologię polską na UW oraz studium pedagogiczne. W latach 1926–1939 pracowała jako nauczycielka szkół średnich. Podczas II wojny światowej była sanitariuszką w Warszawie i żołnierzem ZWZ-AK. W okresie okupacji uczestniczyła również w tajnym nauczaniu. Uczestniczka powstania warszawskiego.
Debiutowała w 1924 jako autorka słuchowisk radiowych. W 1935 wydała powieść Poczwarki Wielkiej Parady. W latach 1946–1950 redaktorka naczelna w wydawnictwie Trzaska, Evert i Michalski. W latach 1956–1959 w zespole redakcyjnym miesięcznika Dialog. W latach 1950–1969 zastępczyni redaktora naczelnego Słownika języka polskiego. W latach 1958–1979 współzałożycielka i długoletnia prezeska ITI. W 1964 podpisała list pisarzy polskich, protestujących przeciwko listowi 34, wyrażając protest przeciwko uprawianej na łamach prasy zachodniej oraz na falach dywersyjnej rozgłośni radiowej Wolnej Europy, zorganizowanej kampanii, oczerniającej Polskę Ludową[1].
W latach 1983–1986 była pierwszą prezeską Związku Literatów Polskich – organizacji powołanej przez władze komunistyczne w miejsce rozwiązanego przez nie wcześniej związku o tej samej nazwie (od 1986 prezeską honorową).
W latach 1981–1983 była członkinią prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Członkini Prezydium Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego[2], następnie Rady Krajowej PRON[3]. W 1983 wybrana w skład Prezydium Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Była członkinią Komitetu Wykonawczego Rady Krajowej PRON oraz członkinią Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju. W latach 1980–1989 była bezpartyjną posłanką na Sejm. Pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 103-6-2)[4].
Twórczość
- Książki
- 1935: Poczwarki Wielkiej Parady ISBN 83-85560092
- 1939: Połów. Sztuka w dwóch aktach[5]
- 1952: Zbiegowie
- 1954: Rzeczpospolita zapłaci
- 1959: Zaczarowana zatoka
- 1964: Awantura w Jaworowie
- 1971: Jabłko granatu
- 1973: Ptasi gościniec ISBN 83-11-07479-8
- 1974: Babie lato ISBN 83-11-07479-8
- 1977: Szmaragdowe oczy
- 1977: Kwartet wokalny
- 1980: Miecz Syreny
- 1980: Zwyczajnie, człowiek ISBN 83-21201318
- 1983: Smok w herbie. Królowa Bona
- 1985: Zabić strach ISBN 83-05-11330-2
- Filmografia
- 1980: Królowa Bona (scenariusz)
- 1982: Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny (scenariusz, wspólnie z Januszem Majewskim i Stanisławem Kasprzysiakiem)
Ordery, odznaczenia i nagrody
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (przed 1984)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (przed 1984)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1955)[6]
- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Order Sztandaru Pracy II klasy (przed 1984)
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie[7]
- Warszawski Krzyż Powstańczy
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[8]
- Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)[9]
- 1971 – nagroda miasta Warszawy
- 1974 – I nagroda w konkursie literackim na XXX-lecie PRL za powieść Babie lato
- 1975 – nagroda Prezesa Rady Ministrów
- 1977 – nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości
- 1986 – nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka
Przypisy
- ↑ „Dziennik Polski”, rok XX, nr 111 (6303), 12 maja 1964, s. 2.
- ↑ „Dziennik Polski”, rok XXXVIII, nr 223 (11 807), 20 grudnia 1982, s. 2.
- ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 109 (12 961), 10 maja 1983, s. 6.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ROMAN AUDERSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-10-29].
- ↑ Książki nadesłane, „Wiadomości Literackie”, XVI (16), 9 kwietnia 1939, s. 23.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144.
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 24–25. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400.
- ↑ Uznanie dla twórców kultury /w/ Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
Bibliografia
- Krystyna Kuliczkowska, Barbara Tylicka: Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1979.
- Lesław Bartelski: Polscy pisarze współcześni 1939–1991. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9.
- Hasło w encyklopedii WIEM
Media użyte na tej stronie
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Baretka: Warszawski Krzyż Powstańczy
Baretka: Krzyż Walecznych (1941) nadany dwukrotnie.
Autor: Krzem Anonim, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Haliny Auderskiej na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 103, rząd 6, grób 2)
Halina Auderska (1904-2000)