Hallvard Devold

Hallvard Ophuus Devold

H. Devold przedstawiony na rycinie
Data i miejsce urodzenia	8 listopada 1898 Tysfjord
Data i miejsce śmierci	10 września 1957 Rogaland
Zawód, zajęcie	traper, podróżnik, pracownik naukowy
Narodowość	Norwegia
Alma Mater	Uniwersytet w Oslo

Hallvard Ophuus Devold (ur. 8 listopada 1898, zm. 10 września 1957^[1]) – norweski traper, meteorolog, podróżnik. W 1931 roku dokonał okupacji Wschodniej Grenlandii, na terenie której utworzono Ziemię Eryka Rudego.

Życiorys

Edukacja

W 1920 roku ukończył studia na Uniwersytecie w Oslo. W latach 1920-1922 pracował jako asystent meteorologiczny w Obserwatorium Haldde w Alta. Jego zwierzchnik, Kohler, miał zwyczaj dawać młodemu Devoldowi literaturę naukową, którą chętnie czytywał^[2]. Latem 1922 roku po raz pierwszy udał się w tereny arktyczne jako pracownik techniczny przy wydobyciu węgla na Svalbardzie^[2].

Quade Hoek i Jan Mayen

Następnej zimy wziął udział w kursach telegrafii radiowej, a wiosną 1923 roku Dyrektor Instytutu Geofizycznego zatrudnił go jako asystenta meteorologii i telegrafistę radiowego w Quade Hoek, ok. 1 milę na zachód od Kings Bay, wraz z bratem Finnem Devoldem i Sverre Strømem^[3]. Hallvard Devold pozostał na Quade Hoek do października 1924 roku, kiedy to stacja została zamknięta z powodów finansowych.

W latach 1925–26 Devold był kierownikiem norweskiej stacji meteorologicznej i radiowej na Jan Mayen. Wyspa była w tym czasie uznawana za ziemię niczyją, ale zaanektowali ją w imieniu Norweskiego Instytutu Meteorologicznego i umieścili kilka znaków na jej temat wokół wyspy. Znaki miały tekst: „Własność Norweskiego Instytutu Meteorologicznego”. Położyło to podwaliny pod zapewnienie Norwegii prawa do wyspy Jana Mayena w 1928 roku. Wyspa została objęta suwerennością Norwegii dekretem królewskim z 8 maja 1929 roku i stała się częścią królestwa 27 lutego 1930 roku^[4].

Wschodnia Grenlandia

Devold podczas okupacji Ziemi Eryka Rudego (1931)

Pomagał opracować plan interwencji na Wschodnią Grenlandię, który stworzyli geolog Adolf Hoel i prawnik Gustav Smedal. Stanął na czele wyprawy, która 27 czerwca 1931 roku podniosła flagę Norwegii w Myggbukcie i zaanektowała część wschodniej Grenlandii pod nazwą Ziemia Eryka Rudego^[5]. Po wyciągu flagi Devold wysłał następujący telegram, aby ogłosić okupację:

„W obecności Eiliva Herdala, Tora Halle'a, Ingvalda Strøma i Sørena Richtera flaga Norwegii jest dziś podnoszona w zatoce Mygg, a kraina między Karlsbergfjordem na południu i Besselfjordem na północy zajęta została w imię Jego Królewskiej Mości Króla Haakona. Nazwaliśmy ten kraj Ziemią Eryka Rudego^[6]”.

Telegram został wysłany do Aftenposten, Dagbladet oraz Tidens Tegn tego samego dnia. Dwa dni później rząd został powiadomiony. Plan Hoela i Smedala powiódł się, a rząd został zmuszony do wspierania prywatnej okupacji. Dania zaprotestowała i wniosła sprawę do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze, gdzie Norwegia przegrała sprawę we wszystkich punktach wiosną 1933 roku. Gubernatorem podbitego terenu został Helge Ingstad, a Devolt do czasu przybycia Ingstada sprawował opiekę nad zajętymi ziemiami^[7].

Antarktyda

Hallvard Devold brał udział ze słynnym narciarzem Olavem Kjelbotnem podczas nieudanej wyprawy kapitana Hjalmara Riisera-Larsena na Antarktydę w 1933 roku^[8]. Zaraz po rozładowaniu bagażu ekspedycji na krze lodowej, lód załamał się – na dryfującej krze znaleźli się uczestnicy wyprawy z czterema psami. Po nadaniu sygnału SOS zostali uratowani po kilku dniach^[8].

II wojna światowa

Devold zgłosił się do służby wojskowej wiosną 1940 roku i uczestniczył jako żołnierz aliancki w Legii Cudzoziemskiej podczas bitwy o Narwik^[2]. Od 1951 do 1957 roku był odpowiedzialny za wędzarnię śledziową w Gofarnes na północ od Kopervik. Jest autorem książki Polarliv (Życie polarne)^[2], opublikowanej w Gyldendal w 1940 roku. Został pochowany na cmentarzu przy kościele Kopervik na wyspie Karmøy w Rogaland^[1].

Przypisy