Halogenki

Halogenki – związki chemiczne pierwiastków 17 grupy układu okresowego (dawniej grupy VIIA).

W chemii nieorganicznej jest to ogólne określenie soli kwasów halogenowodorowych: fluorków, chlorków, bromków i jodków. W fotografii światłoczułe kryształki halogenków tworzą skład większości emulsji fotograficznych.

Określenie halogenki stosuje się również dla związków organicznych. Wśród nich największe znaczenie mają:

  • halogenki kwasowe o ogólnym wzorze R-(CO)X (gdzie R to reszta alkilowa, a X to atom fluorowca)
  • halogenki alkilów o ogólnym wzorze R-X
  • czwartorzędowe halogenki amoniowe o ogólnym wzorze NR+4X-
  • halogenowodorki amin o ogólnym wzorze NR3H+X-

Halogenki w mineralogii

W mineralogii gromadę halogenków tworzą minerały, które z chemicznego punktu widzenia są solami HF, HCl, HBr i HI, a więc fluorki, chlorki, bromki i jodki. Zalicza się tu również bardziej złożone związki uwodnione i zawierające aniony [OH]− i O2− oraz fluoroborany, fluorokrzemiany, fluorogliniany i pokrewne. Minerały tlenohaloidowe stanowią przejście od halogenków do typowych połączeń tlenowych, a zwłaszcza soli kwasów tlenowych. Halogenki metali lekkich okazują przeważający jonowy charakter wiązań, a metali ciężkich, których jony obdarzone są silną zdolnością polaryzacyjną, mają mieszany charakter jonowo-atomowy. Halogenki metali lekkich są przezroczyste i na ogół bezbarwne lub allochromatycznie zabarwione. Odznaczają się niewielką gęstością, niskimi współczynnikami załamania światła, słabym połyskiem i rozpuszczalnością w wodzie. Odmienne własności mają halogenki metali ciężkich, wyróżniające się znacznie większą gęstością, zabarwieniem idiochromatycznym, wyższymi współczynnikami załamania światła, silniejszym połyskiem i mniejszą rozpuszczalnością w wodzie. Przy ich rozpoznawaniu pomocne są metody rentgenostrukturalne i termiczne oraz spektroskopia w podczerwieni.

Klasyfikacja

Uwzględniając cechy chemiczne halogenki dzieli się na cztery klasy:

  • Klasa 1. Fluorki i pokrewne, np. fluoryt CaF2, ralstonit Al2(OH,F)6•H2O
  • Klasa 2. Chlorki i pokrewne, np. halit NaCl, karnalit KMgCl3•6H2O, kalomel rodzimy α-Hg2Cl2
  • Klasa 3. Bromki, np. bromargyryt AgBr
  • Klasa 4. Jodki, np. jodobromit Ag(Cl,Br,I)