Oczarowate
 Hamamelis virginiana | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | oczarowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Hamamelidaceae R. Br. in Abel Narr. Journey China: 374. Aug 1818 | |
| Zasięg | |
 | |
Oczarowate (Hamamelidaceae R. Br. in Abel) – rodzina roślin obejmująca 26 rodzajów z około 86 gatunkami[3]. Występują one w rozproszeniu na obszarach pod wpływem klimatu tropikalnego i umiarkowanego, głównie na wschodnich i południowo-wschodnich krańcach Azji, poza tym w Ameryce Środkowej, wschodniej części Ameryki Północnej i wschodniej części Afryki[2]. Mają duże znaczenie jako rośliny ozdobne, zwłaszcza przedstawiciele rodzajów leszczynowiec i oczar. Cenionego w meblarstwie drewna dostarczają rośliny z rodzajów dwusłupek Distylium i Exbucklandia. Oczar wirginijski jest rośliną leczniczą[3].
Morfologia
- Pokrój
- Drzewa i krzewy[3].
- Liście
- Zimozielone lub zrzucane na zimę. Najczęściej skrętoległe, rzadko naprzeciwległe lub niemal naprzeciwległe. Liście ogonkowe z parą lub pojedynczym przylistkiem u nasady. Blaszka niepodzielona i pierzasto użyłkowana, rzadziej trójklapowe i dłoniasto użyłkowane[3].
- Kwiaty
- Skupione w szczytowe lub wyrastające w kątach liści różne typy kwiatostanów: kłosy i główki, rzadziej grona i wiechy. Kwiaty jedno- lub obupłciowe, wsparte przysadkami. Zwykle promieniste (grzbieciste tylko u Rhodoleia). Dno kwiatowe różne – płytko lub silnie wgłębione. Działki kielicha w liczbie czterech lub pięciu, czasem całkiem zredukowane. Jeśli obecne to zwykle trwałe. Płatki korony często nieobecne lub wydłużone taśmowato w liczbie czterech lub pięciu. Pręciki są cztery, jest ich pięć lub wiele, w ostatnim przypadku zwykle w dwóch okółkach, z których wewnętrzny to płonne prątniczki. Zalążnia dolna do górnej, powstaje z dwóch owocolistków, które na szczycie są wolne i każdy zwieńczony jest własną szyjką słupka i znamieniem[3].
- Owoce
- Skórzaste lub drewniejące torebki otwierające się dwiema lub czterema klapami, zawierające nasiona, czasem oskrzydlone[3].
Systematyka
- Pozycja rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Oczarowate tworzą grupę siostrzaną dla rodzin grujecznikowatych i Daphniphyllaceae, wraz z którymi wchodzą w skład rzędu skalnicowców[2].
Powiązania filogenetyczne rodziny w obrębie rzędu skalnicowców:
| skalnicowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja w systemie Reveala (1994-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa oczarowe Takht., nadrząd Hamamelidanae Takht., rząd oczarowce (Hamamelidales Griseb.), rodzina oczarowate (Hamamelidaceae R. Br. in Abel)[4].
Podrodzina Exbucklandoideae Harms – 3 rodzaje z 14 gatunkami występującymi w południowo-wschodniej Azji
- Exbucklandia R.W.Br.
- Rhodoleia Champ. ex Hook.
- Mytilaria Lecomte
Podrodzina Disanthoideae Harms
- Disanthus Maxim. – dwukwiat
Podrodzina Hamamelidoideae Burnett – 23 rodzaje z 78 gatunkami
- Chunia H.T.Chang
- Corylopsis Siebold & Zucc. – leszczynowiec
- Dicoryphe Thouars
- Distyliopsis P.K.Endress
- Distylium Siebold & Zucc. – dwusłupek
- Embolanthera Merr.
- Eustigma Gardner & Champ.
- Fortunearia Rehder & E.H.Wilson – forczenaria[5]
- Fothergilla L. – fotergilla
- Hamamelis L. – oczar
- Loropetalum R.Br. ex Rchb.
- Maingaya Oliv.
- Matudaea Lundell
- Molinadendron P.K.Endress
- Neostrearia L.S.Sm.
- Noahdendron Endress, B.Hyland & Tracey
- Ostrearia Baill.
- Parrotia C.A. Mey. – parocja
- Parrotiopsis (Nied.) C.K.Schneid. – parocjopsis
- Sinowilsonia Hemsl.
- Sycopsis Oliv.
- Tetrathyrium Benth.
- Trichocladus Pers.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c d Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-08-01] (ang.).
- ↑ a b c d e f Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 234-235. ISBN 978-1-84246-634-6.
- ↑ a b Crescent Bloom: Hamamelidaceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-07-08].
- ↑ Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste. D-H. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 179. ISBN 83-01-12029-0.
Media użyte na tej stronie
Autor: Ninjatacoshell, Licencja: CC BY-SA 3.0
The range of the plant family Hamamelidaceae, according to [1].
Zaubernuss. A ein blühender Zweig mit Herbstbelaubung, natürl. Grösse. B ein fruchttragender Zweig mit Sommerbelaubung, natürl. Grösse. 1 Blüte vergrössert 3/1; 2 Kelchblatt mit Staubblatt vergrössert 3/1; 3 Kelchblatt, Rückseite; 4 Geschlechtsorgane im Längsschnitt, stark vergrössert; 5 Pistill im Längsschnitt, stark vergrössert; 6 Frucht im Längsschnitt, natürl. Grösse; 7 Samen im Längsschnitt, vergrössert; 8 Diagramm.
Autor: Dominicus Johannes Bergsma, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hamamelis x intermedia 'Angelly' (witch hazel). A nice selection of † Jan Van Heijningen.
Autor: Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Corylopsis sinensis var. sinensis in Arboretum Rogów (Poland)
Autor: Photo by and (c)2016 Derek Ramsey (Ram-Man), Licencja: CC BY-SA 4.0
Photograph of a flower on a Dwarf Fothergilla (Fothergilla gardenii). Photo taken at the Tyler Arboretum where it was identified by tag.
Autor: Agnieszka Kwiecień, Nova, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sinowilsonia henryi, kwiatostan, okaz uprawiany w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, Polska.