Haná
Haná (cz. Haná lub Hanácko) – region etnograficzny w środkowych Morawach w Czechach. Głównym miastem regionu jest Ołomuniec, a w przybliżeniu rozciąga się pomiędzy miastami Zábřeh, Holešov, Vyškov i Uničov, w dolinie rzek Morawy i Hany. Nazwa ta pojawiła się w XVI wieku[1]. Region zamieszkuje grupa etnograficzna Hanaków, charakteryzująca się regionalną gwarą hanacką (cz. hanáčtina, nářečí hanácké), barwnymi strojami ludowymi (cz. hanácký kroj)[2] i zwyczajami.
Historia
Czeski archeolog Čeněk Staňa przedstawił dowody archeologiczne wskazujące, że region Haná znajdował się za Bolesława Chrobrego pod bezpośrednim panowaniem polskim, stanowiąc bazę wypadową do reszty Moraw[3]. Prawdopodobnie już około 981-990 roku Bramę Morawską i region Haná z Ołomuńcem opanował polski książę Mieszko I[4]. Najprawdopodobniej o Ołomuńcu pod nazwą Alemure wspomina przypisywany Mieszkowi I dokument Dagome iudex datowany na rok 991[5]. Do roku 1003 Bolesław Chrobry włączył całe Morawy w obszar państwa polskiego i pozostały one polskie do roku 1031, gdy za panowania Mieszka II przeszły pod władzę czeską (według niektórych źródeł stało się to wcześniej, około 1021 roku)[6].
Przypisy
- ↑ Region Haná. kosir.unas.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-13)]. (cz.)
- ↑ Hanácký kroj. kosir.unas.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-04)]. (cz.)
- ↑ Čeněk Staňa, Ekspansja Polski na Morawy za panowania Bolesława Chrobrego i problematyka archeologiczna tego okresu, Studia Lednickie 2, 53-75, Poznań-Lednica, 1991, s. 53-75
- ↑ Przemysław Urbańczyk, Mieszko I tajemniczy, Toruń 2012, s. 382; Bolesław Chrobry - lew ryczący, Toruń 2017, s. 240; Wojciech Kętrzyński, Granice Polski w X w., 1894, s. 20 i n.; Stanisław Zakrzewski, Śląsk i Morawy za Mieszka I, Kwartalnik Historyczny nr 31, Lwów 1917, s. 6 i n.; Mieszko I jako budowniczy państwa polskiego, Warszawa 1921, s. 26
- ↑ Jerzy Strzelczyk, Mieszko Pierwszy, Poznań 2016, s. 197; Marzena Matla-Kozłowska, Pierwsi Przemyślidzi i ich państwo: (od X do połowy XI wieku), Poznań 2008, s. 303-304
- ↑ Jerzy Strzelczyk, Bolesław Chrobry, Poznań 2003, s. 109 i n.; Gerard Labuda Mieszko II, Kraków 1992, s. 71 i n.; Stanisław Zakrzewski Bolesław Chrobry Wielki, Lwów 1925, s. 311 i n.
Bibliografia
- DVOŘÁČEK, Petr; RŮŽIČKA, Jiří. Haná: Olomoucko, Prostějovsko, Přerovsko. Praha : Levné knihy, 2008. ISBN 978-80-7309-516-1.
- Lidový rok na Hané. Olomouc : Olomoucký kraj, 2011. ISBN 978-80-87535-22-6 ; URL: https://web.archive.org/web/20150611125446/https://www.kr-olomoucky.cz/clanky/dokumenty/1854/hana-100x210-6-12.pdf
Linki zewnętrzne
- Morawy Środkowe
- Opis regionu z wykazem literatury (cz.)
- Opis turystyczny regionu Haná (pol.)
- hanáčtina – narzecze hanackie (cz.)
Media użyte na tej stronie
Autor: Michal Maňas , Licencja: CC BY 2.5
National costume of Haná region (the Czech Republic)