Han Suyin

Han Suyin (chiń. 韩素音; pinyin Hán Sùyīn), Rosalie Elisabeth Kuanghu Chow (chiń. 周光湖; pinyin Zhōu Guānghú), w rzeczywistości także dr Elisabeth C.K. Comber (ur. 12 września 1916 lub 1917 w Xinyang, położonej w prowincji Henan, Chiny, zm. 2 listopada 2012 w Lozannie) – chińska pisarka.

Jej ojciec, Zhou Yingtong, pochodził z arystokratyczno-mandaryńskiego rodu z Syczuanu i był Chińczykiem z etnicznej podgrupy Hakka. Matka, Margaret Denis, wychowała się w dość zamożnej, mieszczańskiej rodzinie flamandzkiej w Brukseli. Rodzice Han Suyin poznali się, a następnie pobrali w pierwszej dekadzie XX w. w Brukseli, gdzie Zhou Yingtong odbywał studia politechniczne z zakresu kolejnictwa.

Han Suyin była z zawodu lekarką a wykształcenie medyczne zawdzięczała uniwersytetom w Pekinie, Brukseli i Londynie. W tym zawodzie praktykowała też przez wiele lat i przez całe życie uważała medycynę za swoje główne powołanie życiowe.

Pisać – głównie w języku angielskim – zaczęła dość wcześnie, już bowiem w roku 1942, pośród szalejącej wojny sino-japońskiej, zadebiutowała powieścią autobiograficzną, zatytułowaną

  • Destination Chungking (pol. Kierunek Czungking).

Dzięki mieszanemu pochodzeniu została obdarzona poniekąd podwójną osobowością, a przez to również wyjątkowo głębokim zrozumieniem zawikłanej i trudnej problematyki rasowej. Z czasem podjęła trud przedstawienia z perspektywy azjatyckiej niezwykle szerokiej panoramy zdarzeń, składających się na historię najnowszą Chin. Tak powstał sześciotomowy cykl epicki, w skład którego wchodzą następujące powieści:

  • The Crippled Tree (polskie tłumaczenie: Kalekie drzewo, tłum. Teresa Kowalska, Hong Kong Branch of the Royal Asiatic Society, Hongkong, Chiny oraz Instytut Wydawniczy "Świadectwo", Bydgoszcz; miejsce wydania: Hongkong, Chiny 2002; ISBN 83-88632-06-X)
  • A Mortal Flower (pol. Śmiertelny kwiat),
  • Birdless Summer (pol. Lato bez ptaków),
  • My House Has Two Doors (pol. Mój dom ma dwoje drzwi),
  • Phoenix Harvest (polskie tłumaczenie: Żniwo feniksa, tłum. Teresa Kowalska, Hong Kong Branch of the Royal Asiatic Society, Hongkong, Chiny oraz Instytut Wydawniczy "Świadectwo", Bydgoszcz; Miejsce wydania: Hongkong, Chiny 2003; ISBN 83-88632-54-X),
  • Wind in My Sleeve (pol. Wiatr w mym rękawie).

Pisarka tworzyła także w językach francuskim i chińskim, i była autorką około trzydziestu zróżnicowanych pod względem tematycznym, znakomitych warsztatowo utworów prozatorskich. Jednak największy sukces przyniósł jej romans, zatytułowany: A Many-Splendoured Thing (pol. Rzecz wszechwspaniała), osnuty wokół rzeczywistego wydarzenia z życia osobistego pisarki - krótkotrwałego związku ze znanym dziennikarzem brytyjskim i reporterem wojennym londyńskiego "The Times", Ianem Morrisonem, tragicznie przerwanego jego frontową śmiercią podczas wojny koreańskiej w 1950 r. Na podstawie tej powieści hollywoodzka wytwórnia filmowa Twentieth Century Fox nakręciła w 1955 r., nagrodzony trzema Oscarami film pt.: Love is a 'Many-Splendored Thing (wyreżyserowany przez Henry'ego Kinga, z Williamem Holdenem i Jennifer Jones w rolach głównych). W Stanach Zjednoczonych i w niektórych innych krajach zachodnich film ten nadal cieszy się znaczną popularnością i jest uważany za jeden z największych romansów filmowych wszech czasów, porównywalny m.in. z Przeminęło z wiatrem.

Han Suyin była też wybitnym i cenionym autorytetem w dziedzinie tematyki chińskiej, uczestnicząc w licznych wystąpieniach publicznych (artykuły prasowe, wywiady radiowe i telewizyjne, a także wykłady uniwersyteckie, wygłaszane w głównych centrach akademickich kontynentu północnoamerykańskiego, Europy Zachodniej i Australii), jako adwokatka narodu chińskiego i obrończyni praw kobiet z Trzeciego Świata, a także zagorzała przeciwniczka przesądów oraz barier rasowych. Swoją działalnością publicystyczną i społeczną wniosła osobisty wkład w przełamywanie barier niezrozumienia między Chinami a Zachodem, głównie zaś między Chinami a Stanami Zjednoczonymi, ostatecznie uwieńczone wyprowadzeniem Chin z wieloletniej izolacji politycznej oraz nawiązaniem przez ten kraj pełnych stosunków dyplomatycznych ze Stanami Zjednoczonymi.

Przez ostatnie czterdzieści lat życia pisarka mieszkała na stałe nad Jeziorem Lemańskim w Lozannie (Szwajcaria). Jej trzecim mężem był emerytowany pułkownik armii indyjskiej, Vincent Ruthnaswamy.

Utwory Han Suyin tłumaczy na język polski prof. Teresa Kowalska.

Twórczość

Powieści

  • Destination Chungking (1942)
  • A Many-Splendoured Thing (1952)
  • The Mountain Is Young (1958)
  • Winter Love (1962)
  • Cast But One Shadow (1962)
  • Four Faces (1963)
  • L'abbé Pierre (1965, w j. francuskim)
  • L'abbé Prévost (1975, w j. francuskim)
  • Till Morning Comes (1982)
  • The Enchantress (1985)

Dzieła autobiograficzne

  • And the Rain My Drink (1956)
  • The Crippled Tree (1965; polskie tłumaczenie: Kalekie drzewo, tłum. Teresa Kowalska, Hong Kong Branch of the Royal Asiatic Society, Hongkong, Chiny oraz Instytut Wydawniczy "Świadectwo", Bydgoszcz; miejsce wydania: Hongkong, Chiny 2002; ISBN 83-88632-06-X)
  • A Mortal Flower (1966)
  • Birdless Summer (1968)
  • My House Has Two Doors (1980)
  • Phoenix Harvest (1982; polskie tłumaczenie: Żniwo feniksa, tłum. Teresa Kowalska, Hong Kong Branch of the Royal Asiatic Society, Hongkong, China oraz Instytut Wydawniczy "Świadectwo", Bydgoszcz; Miejsce wydania: Hongkong, Chiny 2003; ISBN 83-88632-54-X)
  • A Share of Loving (1988)
  • Fleur de soleil, histoire de ma vie (1988, tylko w jęz. francuskim, tłum. ang.: Flower of sun: the story of my life)
  • Wind In My Sleeve (1992)

Dzieła historyczne

  • China in the Year 2001 (1967)
  • Asia Today: Two Outlooks (1969)
  • The Morning Deluge: Mao Tsetong and the Chinese Revolution 1893-1954 (1972)
  • Lhasa, the Open City (1976)
  • Wind in the Tower: Mao Tsetong and the Chinese Revolution, 1949-1965 (1976)
  • China 1890-1938: From the Warlords to World War (1989; fotoreportaż historyczny)
  • Eldest Son: Zhou Enlai and the Making of Modern China (1994)

Bibliografia

Teresa Kowalska:

  • Księżycowy Gość albo Sołżenicyn Chin (Arkusz, nr 3 / 100, maj 2000)
  • Han Suyin, czyli głos Sołżenicyna Chin (Akant, nr 9 / 35, 2000)
  • Han Suyin, „Sołżenicyn Chin”, w Polsce pisarka zupełnie nieznana (szkic biograficzny oraz krótki zarys twórczości (Przegląd Orientalistyczny, nr 3-4, 2000)
  • Han Suyin, czyli głos „Sołżenicyna Chin” (Radostowa, nr 7-8 / 37-38 2000)
  • Tea, ivory and ebony: Tracing colonial threads in the inseparable life and literature of Han Suyin (Journal of The Hong Kong Branch of The Royal Asiatic Society, Vol. 40, 2000
  • Han Suyin, czyli głos Sołżenicyna Chin (Metafora, nr 44-46 (50-52), 2000 – 2001)
  • "Mieszana krew" i mandaryński etos (Przegląd Artystyczno-Literacki PAL, nr 1-2, 2001)
  • O "Kalekim drzewie" i o sześciotomowym, autobiograficzno-historycznym cyklu epickim autorstwa Han Suyin (Akant, nr 4 / 43, 2001)
  • Han Suyin: Global woman albo paradoks pisarki bez czytelników; "Mieszana krew" i mandaryński etos; Lozańska rozmowa z Han Suyin. Tygrysy i motyle (dodatek kulturalny "Gazety Uniwersyteckiej UŚ", nr 5, lipiec – wrzesień 2002; Uniwersytet Śląski, Katowice)
  • "Żniwo feniksa", czyli rzecz o chińskiej Rewolucji Kulturalnej (Akant, nr 13 / 65, 2002)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie