Hanna Suchocka

Hanna Suchocka

Data i miejsce urodzenia	3 kwietnia 1946 Pleszew
Prezes Rady Ministrów
Okres	od 10 lipca 1992 do 26 października 1993
Przynależność polityczna	Unia Demokratyczna
Poprzednik	Waldemar Pawlak
Następca	Waldemar Pawlak
Minister sprawiedliwości, prokurator generalny
Okres	od 31 października 1997 do 8 czerwca 2000
Przynależność polityczna	Unia Wolności
Poprzednik	Leszek Kubicki
Następca	Lech Kaczyński
Ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej i Zakonie Maltańskim
Okres	od 3 grudnia 2001 do 30 czerwca 2013
Poprzednik	Stefan Frankiewicz
Następca	Piotr Nowina-Konopka

Hanna Suchocka

Hanna Suchocka (2015)
Doktor habilitowany nauk prawnych
Specjalność: prawo konstytucyjne
Alma Mater	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Doktorat	1975 – nauki prawne Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Habilitacja	2015 – nauki prawne Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Doktor honoris causa Uniwersytet Oklahomy – 1993 UKSW – 2011 Papieski Uniwersytet Laterański – 2012
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Kierownik Katedry Prawa Konstytucyjnego
Okres spraw.	2015–2018
Poprzednik	Zdzisław Kędzia
Następca	Witold Płowiec
Odznaczenia

Hanna Stanisława Suchocka^[1] (ur. 3 kwietnia 1946 w Pleszewie) – polska polityk, prawniczka i nauczycielka akademicka, w latach 1992–1993 prezes Rady Ministrów.

Doktor habilitowana nauk prawnych, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jedna z założycieli i liderów Unii Demokratycznej, a następnie Unii Wolności, w latach 1997–2000 minister sprawiedliwości i prokurator generalny w rządzie Jerzego Buzka, w latach 2001–2013 ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej oraz Zakonie Maltańskim. W latach 1980–1985 i 1989–1991 posłanka na Sejm PRL VIII kadencji i na Sejm kontraktowy oraz w latach 1991–2001 na Sejm I, II i III kadencji, w latach 2015–2016 pierwsza wiceprzewodnicząca komisji weneckiej. Dama Orderu Orła Białego.

Życiorys

Wykształcenie i praca naukowa

Ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Pleszewie (1963)^[2][3], a w 1968 studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1975 na tej samej uczelni uzyskała stopień naukowy doktora w zakresie nauk prawnych na podstawie rozprawy przygotowanej pod kierunkiem profesora Feliksa Siemieńskiego pt. Konstytucyjne gwarancje praworządności w europejskich państwach socjalistycznych^[4]. W 2015 habilitowała się na UAM na podstawie oceny dorobku naukowego i rozprawy pt. Konstytucje państw Europy Środkowo-Wschodniej jako wyraz i narzędzie transformacji ustrojowej^[5][6][7]. W latach 1969–1972 odbyła aplikację radcowską. Pracowała jako stażystka na macierzystym wydziale (1968–1969), była pracownikiem naukowym w Instytucie Przemysłu Drobnego i Rzemiosła (1969–1972), adiunktem w Katedrze Prawa Konstytucyjnego WPiA UAM (1972–1990) oraz w poznańskim oddziale Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk (1990–2013)^[4]. W 1986 odbyła staż w Instytucie Maxa Plancka w Heidelbergu. W 1995 była profesorem wizytującym na Uniwersytecie Georgetown^[4]. Od 1988 do 1992 była wykładowczynią na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, następnie w Instytucie Duszpasterstwa Emigracyjnego im. Kardynała Augusta Hlonda w Poznaniu. W 1990 została adiunktem w Centrum Praw Człowieka Instytutu Państwa i Prawa Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. Wykładała także w Krajowej Szkole Administracji Publicznej. Została profesorem Papieskiej Akademii Nauk Społecznych oraz profesorem nadzwyczajnym na WPiA UAM, na którym od 2015 do 2018 kierowała Katedrą Prawa Konstytucyjnego^[5][8].

Działalność publiczna w PRL

Od 1969 należała do Stronnictwa Demokratycznego. Zasiadała w jego władzach lokalnych, regionalnych i krajowych. Była m.in. członkinią prezydium i wiceprzewodniczącą miejskiego komitetu w Poznaniu, sekretarzem i wiceprzewodniczącą uczelnianego komitetu na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza oraz członkinią prezydium i wiceprzewodniczącą wojewódzkiego komitetu w Poznaniu. W kadencji 1976–1981 zasiadała w Centralnej Komisji Rewizyjnej w Warszawie. Stronnictwo Demokratyczne rekomendowało ją do Rady Narodowej miasta Poznania (1973–1975) oraz do Wojewódzkiej Rady Narodowej (1975–1980). W wyborach parlamentarnych w 1980 została posłanką na Sejm PRL VIII kadencji w okręgu Poznań^[9]. W latach 1980–1981 działała w Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym „Solidarność”. Współpracowała z Ośrodkiem Badań Społeczno-Politycznych przy zarządzie Regionu Wielkopolska.

8 października 1982 wraz z czterema innymi posłami Stronnictwa Demokratycznego opowiedziała się przeciwko ustawie delegalizującej NSZZ „Solidarność”, za co została zawieszona w prawach członka SD oraz wykluczona z prac Klubu Poselskiego SD (przez Prezydium CK SD), następnie zaś upomniana za złamanie dyscypliny partyjnej (przez Centralny Sąd Partyjny). W lutym 1984 wraz z Dorotą Simonides i Zbigniewem Kledeckim odeszła z SD – powodem był sprzeciw wobec poparcia przez SD niedemokratycznej ordynacji do wyborów samorządowych^[10]. Przez ponad rok pozostawała posłanką bezpartyjną^[11].

Działalność publiczna w III RP

W latach 1989–2001 sprawowała mandat posłanki na Sejm, będąc kolejno wybieraną: na X kadencję z ramienia Komitetu Obywatelskiego, na I i II kadencję z listy Unii Demokratycznej, a na III kadencję z listy Unii Wolności. W 2001 nie ubiegała się o reelekcję. W latach 1989–1992 była wiceprzewodniczącą Komisji Ustawodawczej. Była też członkinią delegacji polskiej do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, a także wiceprzewodniczącą tego gremium.

10 lipca 1992 uzyskała poparcie Sejmu, obejmując urząd prezesa Rady Ministrów, następnego dnia Sejm powołał jej koalicyjny rząd, który tworzyło siedem partii o charakterze centrowym i prawicowym (Unia Demokratyczna, Kongres Liberalno-Demokratyczny, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, Polski Program Gospodarczy, Stronnictwo Ludowo-Chrześcijańskie, Partia Chrześcijańskich Demokratów i Polskie Stronnictwo Ludowe – Porozumienie Ludowe). Jej gabinet uzyskał również poparcie m.in. posłów NSZZ „Solidarność” i Mniejszości Niemieckiej^[12]. Rząd został odwołany przewagą jednego głosu 28 maja 1993 w wyniku tzw. niekonstruktywnego wotum nieufności zgłoszonego przez Alojzego Pietrzyka z NSZZ „S”^[13]. Obowiązki premiera pełniła do 26 października 1993^[14]. Była pierwszą w historii kobietą sprawującą urząd premiera RP, a drugą w regionie (po Kazimirze Prunskienė). Jej rząd opracował Program Powszechnej Prywatyzacji (PPP), reformę samorządową zakładającą m.in. wprowadzenie powiatów i dużych województw, ustawę o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, a także wynegocjował Pakt o Przedsiębiorstwie Państwowym w Trakcie Przekształcania^[15]. Zdecydowana większość planowanych reform – np. kolejny etap reformy samorządowej – została zarzucona przez rządy SLD-PSL w latach 1993–1997.

W okresie II kadencji Sejmu zasiadała w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Była również członkinią Komisji Mądrości Rady Europy oraz przewodniczącą Forum Polsko-Ukraińskiego. W 1995 była jednym z kandydatów na urząd prezydenta w wewnątrzpartyjnym głosowaniu, jednak przegrała z Jackiem Kuroniem i Januszem Onyszkiewiczem^[16]. W szeregach Unii Wolności – m.in. wraz z Tadeuszem Mazowieckim, Tadeuszem Syryjczykiem i Edwardem Wende – reprezentowała frakcję konserwatywną, przeciwną współpracy z Sojuszem Lewicy Demokratycznej i Unią Pracy, opowiadającą się za uwzględnieniem chrześcijańskiej wrażliwości w programie ugrupowania.

W 1997 w rządzie Jerzego Buzka z rekomendacji Unii Wolności objęła stanowisko ministra sprawiedliwości^[17] i prokuratora generalnego. Jej kandydatura wzbudziła kontrowersje wśród części działaczy współtworzącego Akcję Wyborczą Solidarność Porozumienia Centrum, gdyż w sierpniu 1997 jej rząd został oskarżony przez Zbigniewa Siemiątkowskiego o tolerowanie rzekomej inwigilacji opozycyjnych partii politycznych. W 1998 uczestniczyła w spotkaniu Grupy Bilderberg^[18]. W 1999 była kandydatką rządu na sekretarza generalnego Rady Europy (nie została poparta przez frakcję socjaldemokratów, w tym posłów SLD). Po rozpadzie koalicji w 2000 (którego była przeciwnikiem) podała się do dymisji z funkcji ministra^[11], została odwołana ze stanowiska 8 czerwca 2000^[19].

5 października 2001 została mianowana ambasadorem RP przy Stolicy Apostolskiej^[20], a 13 czerwca 2002 dodatkowo ambasadorem przy Suwerennym Wojskowym Zakonie Maltańskim^[21]. Z obu tych stanowisk została odwołana w dniu 19 czerwca 2013 z mocą od 30 czerwca 2013^[22][23]. W 2014 powołana w skład nowo powstałej Papieskiej Komisji ds. Ochrony Nieletnich, mającej walczyć z pedofilią w Kościele katolickim^[24]. Zasiadała w tym gremium przez dwie kadencje do 2022^[25].

W latach 1991–2016 była członkinią Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo (tzw. komisji weneckiej)^[26], pełniła funkcję pierwszej wiceprzewodniczącej komisji^[27][28]. W czerwcu 2016 powołana na honorową przewodniczącą Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo^[29].

W lutym 2019 została jednym z sygnatariuszy deklaracji o powołaniu Koalicji Europejskiej przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku^[30].

Jest autorką książki Rzymskie pasje. Kościoły Stacyjne Wiecznego Miasta (Rosikon Press, Izabelin-Warszawa 2013)^[31].

Życie prywatne

Jej babka, Anna Suchocka z domu Czekanowska, była posłanką na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu (1918) oraz pierwszą kobietą pełniącą mandat radnej w radzie miejskiej Pleszewa^[32]. Córka Józefa Suchockiego^[33] oraz Wandy z domu Bączkowskiej^[34]. Ma siostrę Elżbietę^[35]. Jej rodzice prowadzili prywatną aptekę.

Nie założyła rodziny^[35]. Biegle posługuje się językami obcymi: angielskim, francuskim, niemieckim^[3] i włoskim.

Wyniki wyborcze

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
1980		Front Jedności Narodu	Sejm PRL VIII kadencji	nr 52	[9]
1989		Komitet Obywatelski „Solidarność”	Sejm X kadencji	nr 79	128 234 (71,62%)[36]
1991		Unia Demokratyczna	Sejm I kadencji	nr 18	5808 (1,36%)[37]
1993		Unia Demokratyczna	Sejm II kadencji	nr 35	108 872 (20,15%)[38]
1997		Unia Wolności	Sejm III kadencji	nr 35	62 806 (12,44%)[39]

Odznaczenia i wyróżnienia

• Order Orła Białego (2014)^[40][1]
• Wielki Krzyż Orderu Piusa IX (Stolica Apostolska, 2004)
• Komandor Legii Honorowej (Francja, 2016)^[41]
• Doktorat honoris causa Uniwersytetu Oklahomy (1993)^[42], Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (2011)^[43], Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego (2012)^[44], Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (2021)^[45]
• Człowiek Roku tygodnika „Wprost” (1992)
• Tytuł honorowego obywatela Grodziska Wielkopolskiego (1997) i Poznania (2012)^[46]
• Złoty Medal Fundacji im. Jeana Monneta w Lozannie za działalność na rzecz integracji europejskiej i praw człowieka (1992)
• Międzynarodowa Nagroda na rzecz Pokoju, Wolności i Współpracy w Europie im. św. Wojciecha, przyznawana osobom, które przyczyniły się do umacniania więzi i zacieśniania kontaktów między zachodnią i środkową Europą (2015)^[47]
• Nagroda im. Biskupa Tadeusza Pieronka „In veritate” (2019)^[48][49]
• Nagroda Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2020)^[50]
• Złoty Hipolit (2020)^[51]
• Tytuł „Kobieta Roku” miesięcznika „Twój Styl”^[52]

Przypisy

Bibliografia

• Barbara Koziej-Żukowa (oprac.): Stronnictwo Demokratyczne w Polsce Ludowej. T. 6. Warszawa: Epoka, 1987, s. 68–69.
• Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. III kadencja. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1998, s. 198.
• Roman Ignasiak (red.): Kto jest kim w polityce polskiej. Warszawa: Polska Agencja Informacyjna, 1993, s. 278.

Linki zewnętrzne

• Strona sejmowa posła III kadencji. [dostęp 2011-06-19].
• Dr hab. Hanna Suchocka, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2015-05-08] .