Hans Sachs

Hans Sachs

Fontanna Karuzela Małżeńska w Norymberdze

Hans Sachs (ur. 5 listopada 1494 w Norymberdze, zm. 19 stycznia 1576 tamże) – niemiecki poeta przypowieściowy, meistersinger i dramaturg. Był synem krawca, pracował jako czeladnik szewski, kształcił się równocześnie na meistersingera. Wybijając się wkrótce na czoło, stał się sławny, osiadłszy po kilkuletniej wędrówce w Norymberdze, wyzwolony na „mistrza” w roku 1517. W roku 1523 sławił Lutra wierszem „Die Wittenbergisch Nachtigall”, w roku 1524 rozprawił się z przeciwnikami reformacji w 4 dialogach prozą. Silnie oddziałała na jego twórczość rozległa lektura. Poeta bardzo płodny aż do starości, do roku 1567 napisał 4275 poematów, 1700 opowiadań i 208 utworów dramatycznych, w 34 tomach rękopiśmiennych, z których dochowało się 20. W roku 1558 rozpoczął wydawnictwo swych utworów. Sława jego odrodziła się w okresie „burzy i naporu”, zwłaszcza dzięki Goethemu, odtąd uważany za największego poetę niem. XVI. w. Z utworów jego najwybitniejsze przypowieści wierszem i dramaty o bardzo urozmaiconej treści. W utworach osnutych na tle własnych przeżyć i wrażeń ujmuje świeżością, humorem i żywością opisu oraz ciętością dialogu. Pierwsze krytyczne wydanie zbiorowe wydawane było w latach 1870–1903, (26 t.), nadto różne inne wydania.

Napisał ok. 2000 wierszy, bajek i sztuk teatralnych. Skomponował (muzyka i słowa) ok. 4300 pieśni religijnych i świeckich. Utwory jego cieszyły się ogromnym powodzeniem u współczesnych; spisał je A. Puschmann (uczeń Sachsa). Pisał m.in. fastnachtsspiel, czyli krótkie satyryczne scenki karnawałowe^[1].

Postać Sachsa spopularyzowana została przez J.W. Goethego (Hans Sachsens poetische Sendung), trafiła na scenę operową (Śpiewacy norymberscy Wagnera i Hans Sachs Alberta Lortzinga), teatralną i plan filmowy.

Pomnik Hansa Sachsa na Hans-Sachs-Platz w Norymberdze

Fontanna Hansa Sachsa

W 1984 na Ludwigsplatz w centrum Norymbergi powstała Fontanna Karuzela Małżeńska (niem. Ehekarussell, Hans Sachs-Brunnen, także: Ehebrunnen) - zaprojektowana przez rzeźbiarza Jürgena Webera i uważana za największą fontannę figuralną XX wieku w Europie, która przedstawia sceny inspirowane poematem Hansa Sachsa „Słodko-gorzkie życie małżeńskie” (niem. Das bittersüße ehlich Leben).

Ważniejsze utwory

Sämtliche Fabeln und Schwänke, 1 (1893)

• Das Hofgesin der Venus, (1517)
• Die Wittenbergisch Nachtigall, (1523)
• Dialoge, (1524)
• Schlaraffenland, (1530)
• Das Narrenschneiden, (1534)
• Der schwangere Bauer, (1544)
• Der Teufel mit dem alten Weib, (1545)
• Der fahrende Schüler im Paradeis, (1550)
• Das Kälberbrüten, (1551)
• Die ungleichen Kinder, (1553)
• St. Peter mit der Geiß, (1555)
• Tragedi König Sauls mit Verfolgung Davids, (1557)

Opracowania

• Gabi Posniak (Hrsg.), Hans Sachs, der Schuhmacher: 1494 – 1576 ; Sonderausstellung 18. September – 31. Dezember 1994, Deutsches Ledermuseum, Deutsches Schuhmuseum, Offenbach am Main 1994.
• Wilhelm Richard Berger, Hans Sachs: Schuhmacher und Poet, Frankfurt am Main 1994.
• Geschichte Für Alle e.V. (Hrsg.), Hans Sachs und Nürnberg: Ein Stadtrundgang zum 500. Geburtstag 1994, Nürnberg 1994.

Przypisy

Bibliografia

• Zdzisław Żygulski: Fastnachtsspiel. W: Słownik rodzajów i gatunków literackich. Grzegorz Gazda (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 330–335.