Hans von Herwarth

(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F075055-0012 / Schaack, Lothar / CC-BY-SA

Hans von Herwarth (pierwszy z lewej) w 1987

Hans von Herwarth, właśc. Hans-Heinrich Herwarth von Bittenfeld (ur. 14 lipca 1904 w Berlinie, zm. 21 sierpnia 1999 w zamku Küps w Bawarii) – niemiecki dyplomata i wojskowy. Wywodził się ze starego (od XII wieku) patrycjuszowskiego rodu z Augsburga, którego przedstawiciele byli przez stulecia znaczącymi bankierami i kupcami. Wnuk jednego z twórców Hakaty, Heinricha Tiedemanna.

Życiorys

W latach 1931–1939 osobisty sekretarz ambasadora Rzeszy w Moskwie, hr. Friedricha von Schulenburga. Przeciwnik Hitlera i NSDAP, 24 sierpnia 1939, chcąc zapobiec wojnie, przekazał zaprzyjaźnionym dyplomatom amerykańskim (Charles E. Bohlen) i włoskim (Guido Relli) informacje o rokowaniach niemiecko-sowieckich oraz pełny tekst tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow, dotyczącego podziału wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej.

Od 25 sierpnia 1939 w Wehrmachcie, żołnierz 1 Brygady Kawalerii. Służba wojskowa zabezpieczyła go przed represjami związanymi z pochodzeniem żydowskim (babka Julia von Herwarth z domu Haber). Od sierpnia 1942 adiutant generała Ernsta Köstringa, nadzorującego cudzoziemskie formacje ochotnicze przy Wehrmachcie (oddziały kozackie, rosyjskie, ukraińskie, gruzińskie, turkmeńskie i inne). Związany osobiście z pułkownikiem Clausem von Stauffenbergiem, spiskiem antyhitlerowskim i zamachem na Hitlera 20 lipca 1944. Przyjaciele nie wydali go podczas przesłuchań Gestapo.

Po wojnie dyplomata RFN, bliski współpracownik kanclerza Konrada Adenauera, szef protokołu MSZ RFN, ambasador w Londynie i Rzymie.

Hans von Herwarth był krewnym polskiego historyka i dziennikarza Pawła Zaremby, którego matką była Nadzieja-Jadwiga z domu Herwarth.

Bibliografia (najważniejsze pozycje)

• Charles Bohlen, Witness to History, New York 1973, ISBN 0-393-07476-5.
• Hans von Herwarth, Między Hitlerem a Stalinem. Wspomnienia dyplomaty i oficera niemieckiego 1931-1945, Wydawnictwo Bellona i Wydawnictwo Rytm, Warszawa 1992, ISBN 83-85249-11-7, ISBN 83-11-07990-0, recenzja.
• Hans von Herwarth, Od Adenauera do Brandta. Wspomnienia, Wydawnictwo Bellona i Wydawnictwo Rytm, Warszawa 1995, ISBN 83-86678-00-3.