Harcerska Szkoła Ratownictwa ZHP

Ten artykuł od 2009-11 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Harcerska Szkoła Ratownictwa (HSR) – jednostka Głównej Kwatery Związku Harcerstwa Polskiego odpowiedzialna za specjalność ratowniczą, promocję zdrowego trybu życia oraz nauczanie pierwszej pomocy przedmedycznej.

Cele HSR

Misją HSR jest wychowanie młodych ludzi przez specjalność ratowniczą. Celem działania HSR jest kształtowanie odpowiednich postaw wśród harcerzy, ale równie ważne jest przekazywanie konkretnej wiedzy i umiejętności ratowniczych. Szkoła dąży do tego, aby harcerz będąc świadkiem zdarzenia potrafił prawidłowo udzielić pierwszej pomocy. HSR przeszkoliła dotychczas z zakresu pierwszej pomocy ponad 20 000 osób. HSR odpowiada za działalność drużyn i jednostek ratowniczych w ZHP, szczególnie zaś Harcerskich Klubów Ratowniczych i Harcerskich Grup Ratowniczych, a także kieruje propozycje programowe do wszystkich drużyn, także tych, które nie pracują na stałe ze specjalnością ratowniczą.

Historia HSR

Działalność HSR rozpoczęła się w 1994 roku. Pierwotnie działała jako Inspektorat Harcerskich Drużyn Ratowniczych i Medycznych GK ZHP. Obecna nazwa obowiązuje od 1996 roku. HSR zorganizowała w listopadzie 2005 roku w Warszawie konferencję „Rola organizacji pozarządowych we wzmacnianiu bezpieczeństwa powszechnego w kraju”, gdzie rozmawiano o polskich organizacjach zajmujących się tematyką pierwszej pomocy i ratownictwa.

Szefowie HSR

Od 2007 roku Szefowie wybierani są na trzyletnią kadencję. Do 2014 roku kandydat na Szefa musiał zdobyć minimum 2/3 głosów obecnych podczas głosowania Instruktorów HSR. Gdy podczas wyborów w listopadzie 2013 roku żaden z kandydatów nie otrzymał wymaganej liczby głosów podjęto decyzję o ponownym głosowaniu po pół roku i zmianie ordynacji wyborczej. Obecnie kandydat musi zdobyć bezwzględną większość głosów przy obecności kworum wynoszącego 2/3 uprawnionych do głosowania. Od tego roku oddawać głosy można przez uprawionego do głosownia pośrednika lub korespondencyjnie.

Struktura HSR

Czynnych instruktorów HSR (takich, którzy mają uprawnienia do prowadzenia kursów HSR) jest w Polsce ok. 160. Są wśród nich studenci i absolwenci medycyny, ratownictwa medycznego i pielęgniarstwa. Większość z nich jednak to osoby na co dzień niezwiązane z działalnością ratowniczą, dla których pierwsza pomoc i jej nauczanie jest pasją, dlatego też prowadzą bezinteresownie szkolenia dla harcerzy. Wiedza i umiejętności ratownicze, które przekazuje HSR oparte są całkowicie na procedurach Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego i na wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji. Harcerska Szkoła Ratownictwa jest oficjalnym partnerem Polskiej Rady Resuscytacji. W każdej Chorągwi Związku Harcerstwa Polskiego istnieje również Inspektorat Ratowniczy, który sprawuje merytoryczny nadzór nad jednostkami ratowniczych na swoim terenie.

Szefostwo HSR

Za bieżącą działalność HSR odpowiada Szefostwo Harcerskiej Szkoły Ratownictwa. Obecne Szefostwo zostało wybrane podczas wyborów 7 czerwca 2014^[2]. W jego skład wchodzą:

• hm. Maciej Rutkowski – Szef HSR
• hm. Robert Latacz – Zastępca Szefa HSR
• phm. Grzegorz Kubiczek – Sekretarz
• phm. Michał Paprotny – członek ds. doktryny i systemu szkoleń
• hm. Marcin Bartosiewicz – członek ds. jednostek ratowniczych
• phm. Maciej Kuczera – członek ds. instruktorskich
• pwd. Klaudia Kuczera – członkini ds. finansów
• phm. Betina Füllbier – członkini szefostwa ds. chorągwianych inspektoratów ratowniczych
• hm. Tomasz Barlak – członek ds. instruktorskich (obszar pracy z IP)

Kursy HSR

W styczniu 2020 nastąpiły zmiany w prowadzonych szkoleniach ^[6]. Obecnie instruktorzy HSR prowadzą 4 rodzaje kursów^[7](stan na styczeń 2020 r.):

• Kurs Pierwszej Pomocy HSR – Moduł I – ponad 15-godzinny kurs przeznaczony przede wszystkim dla wędrowniczek i wędrowników oraz osób realizujących próby na stopień przewodnika. Tematyka zajęć jest tak dobrana, aby była jak najlepiej dopasowana do potrzeb przyszłego wychowawcy i opiekuna. Podczas kursu uczestnicy uczą się wszystkiego, co może uczynić świadek na miejscu zdarzenia, aby pomóc poszkodowanemu w przeżyciu aż do przyjazdu profesjonalnych służb. Kurs składa się z wykładów i pokazów, jednak najwięcej czasu poświęca się na ćwiczenia praktyczne i udzielanie pomocy w profesjonalnie zainscenizowanych symulacjach. Realizm sytuacji pozwala kursantom oswoić się z tym, jak może naprawdę wyglądać udzielanie pomocy w miejscu zdarzenia.
• Kurs Pierwszej Pomocy HSR – Moduł II – prawie 15-godzinny kurs przeznaczony dla absolwentów Modułu I. Program szkolenia jest rozszerzony względem pierwszej części o takie zagadnienia jak m.in. wypadek drogowy, RKO z użyciem pocket-mask, ciężkie obrażenia i urazy. Ukończenie kursu uprawnia do noszenia odznaki „Ratownik ZHP”.
• Starszoharcerski Kurs Pierwszej Pomocy – 9-godzinne szkolenie, które w większości składa się z pokazów i ćwiczeń. Kursanci zapoznają się ze sposobami postępowania w najbardziej powszechnych sytuacjach życia codziennego. Adresatami kursów są harcerki i harcerze starsi.
• Kurs Instruktorski HSR – dwutygodniowe szkolenie obejmuje naukę pierwszej pomocy, dydaktykę ratownictwa, motywowanie do czynności ratowniczych, komunikację interpersonalną, umiejętność pracy z grupą i radzenie sobie w trudnych sytuacjach szkoleniowych, a także prawne i etyczne aspekty związane z udzielaniem i nauczaniem pierwszej pomocy. Kurs adresowany do osób pełnoletnich, które chcą nauczać pierwszej pomocy zgodnie z metodyką pracy HSR. Warunkiem zakwalifikowania się na kurs jest zdobycie statusu Instruktora Potencjalnego HSR.

Nad merytoryczną poprawnością kursów oferowanych przez HSR czuwa Rada Programowa. Przewodniczącą Rady jest dr Małgorzata Zembrzuska, Sekretarzem Rady jest hm. Katarzyna Krawczyk, w jej skład wchodzą ponadto: prof. Janusz Andres, prof. Wojciech Gaszyński, dr hab. Tomasz Łazowski, dr Ignacy Baumberg, Krzysztof Panufnik, hm. Rafał Klepacz. Wiedza przekazywana na kursach HSR jest zgodna z wytycznymi Polskiej Rady Resuscytacji oraz procedurami ratowniczymi Państwowej Straży Pożarnej, z którymi podpisane są stosowne porozumienia.

Oprócz tego w ramach Harcerskiej Szkoły Ratownictwa odbywa się duża liczba innych szkoleń z zakresu pierwszej pomocy w Harcerskich Klubach Ratowniczych, Harcerskich Grupach Ratowniczych oraz szkoleń prowadzonych przez Chorągwiane Inspektoraty Ratownicze. Przykładowo członkowie jednostek harcerskich mogą brać udział w licznych Chorągwianych Warsztatach Ratowniczych czy różnorodnych grach, na których mają możliwość doskonalenia swoich umiejętności.

Harcerskie Kluby Ratownicze

W ZHP istnieją Harcerskie Kluby Ratownicze, które spełniają rolę wsparcia w rozwoju harcerzy poprzez pracę ze specjalnościami. Najczęściej skupiają one wędrowników, którzy chcą rozwinąć swoją wiedzę z zakresu ratownictwa. Jednostki te często współpracują ze służbami profesjonalnymi (PSP, pogotowie ratunkowe, Szpitalne Oddziały Ratunkowe). Harcerscy wolontariusze często uczestniczą m.in. w lokalnych zabezpieczeniach. Aby zostać HKR-em jednostka musi spełnić kryteria zapisane w „Instrukcji tworzenia i działania gromad, drużyn, kręgów i klubów specjalnościowych”. W kilku miejscach w Polsce istnieją też Harcerskie Grupy Ratownicze i drużyny harcerskie o specjalności ratowniczej.

Ogólnopolskie Zawody ZHP w Ratownictwie

Pierwsze próby inicjowania wspólnych działań i rywalizacji harcerskich środowisk ratowniczych w Związku Harcerstwa Polskiego podejmowane były już w połowie lat dziewięćdziesiątych. Działający wówczas przy Głównej Kwaterze ZHP instruktorzy Inspektoratu Harcerskich Drużyn Ratowniczych i Medycznych wyszli z inicjatywą organizacji specjalnych zlotów dla harcerzy zainteresowanych pracą ze specjalnością ratowniczą. Ogólnopolski Zlot Harcerskich Drużyn Ratowniczych i Medycznych odbył się dwukrotnie. Z czasem Inspektorat przyjął nazwę Harcerskiej Szkoły Ratownictwa, a formuła spotkań harcerzy – ratowników zmieniła się ze zlotów w ogólnopolską rywalizację o nagrody. Okazało się, że zainteresowanie imprezą sięga szeroko poza harcerskie drużyny ratownicze. Pierwsze Ogólnopolskie Zawody ZHP w Ratownictwie odbyły się w Poznaniu w roku 1997. Od 2000 roku, kiedy to w Perkozie odbyła się druga edycja zmagań, Zawody odbywają się co roku.

Kolejne spotkania odbywały się w następujących miastach:

• 2001 – Łódź
• 2002 – Szczecin
• 2003 – Perkoz
• 2004 – Opole
• 2005 – Gdynia
• 2006 – Gdynia
• 2007 – Białystok
• 2008 – Pająk / Częstochowa
• 2009 – Poznań
• 2010 – Warszawa
• 2011 – Wadowice
• 2012 – Toruń
• 2013 – Gdańsk (XV Ogólnopolskie Zawody ZHP w Ratownictwie)
• 2014 – Chorzów
• 2015 – Płock^[8]
• 2016 – Kraków

Od kilku lat zaawansowanej trasie ratowniczej (na której Ratownicy ZHP współpracują ze służbami ratowniczymi i wykorzystują profesjonalny sprzęt) towarzyszy trasa podstawowa, dostępna dla osób zainteresowanych pierwszą pomocą, absolwentów kursów wędrowniczych oferowanych przez Harcerską Szkołę Ratownictwa.

Coroczne ratownicze zmagania są jednymi z najpopularniejszych specjalnościowych zawodów organizowanych przez instruktorów Związku Harcerstwa Polskiego.

Zobacz też

• harcerstwo, Związek Harcerstwa Polskiego
• pierwsza pomoc
• Harcerskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe ZHR

Linki zewnętrzne

• Harcerska Szkoła Ratownictwa
• Polska Rada Resuscytacji
• Europejska Rada Resuscytacji

Przypisy