Harold Macmillan

Harold Macmillan
Ilustracja
Harold Macmillan (1942)
Pełne imię i nazwisko

Maurice Harold Macmillan

Data i miejsce urodzenia

10 lutego 1894
Londyn

Data i miejsce śmierci

29 grudnia 1986
Birch Grove

Premier Wielkiej Brytanii
Okres

od 10 stycznia 1957
do 18 października 1963

Przynależność polityczna

Partia Konserwatywna

Poprzednik

Anthony Eden

Następca

Alec Douglas-Home

Odznaczenia
Order Zasługi (Wielka Brytania) Medal Wojenny Brytyjski Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Maurice Harold Macmillan (ur. 10 lutego 1894 w Londynie, zm. 29 grudnia 1986 w Birch Grove, Sussex) – brytyjski polityk. Czasami zwany „Supermac” lub „Mac the Knife”. Polityk Partii Konserwatywnej.

W latach 1957–1963 lider tejże partii oraz premier kraju. Wcześniej minister obrony, spraw zagranicznych, oraz kanclerz skarbu. Politykę zagraniczną i obronną opierał na przywróceniu dobrych stosunków ze Stanami Zjednoczonymi i budowie brytyjskich sił jądrowych.

Wczesne lata życia i małżeństwo

Macmillan urodził się przy 52 Cadogan Place w londyńskiej dzielnicy Chelsea jako syn Maurice’a Crawforda Macmillana i Helen Artie Tarleton Belles. Wykształcenie odebrał w Summer Fields School oraz w Eton College. Następnie 2 lata studiował w Balliol College na Uniwersytecie Oksfordzkim. Po wybuchu I wojny światowej służył w szeregach Grenadier Guards. Był trzykrotnie ranny i dosłużył się stopnia kapitana. Po wojnie nie wrócił na studia. Rozpoczął pracę jako młodszy partner w rodzinnej firmie wydawniczej, Macmillan Publishers (1920).

21 kwietnia 1920 r. poślubił lady Dorothy Cavendish (28 lipca 1900 – 21 maja 1966), córkę Victora Cavendisha, 9. księcia Devonshire, i lady Evelyn FitzMaurice, córki 5. markiza Lansdowne. Harold i Dorothy pozostali małżeństwem do końca jej życia, mimo kilkuletniego romansu pani Macmillan z Robertem Boothbym, który mógł być ojcem najmłodszej córki Dorothy. Romans żony mógł być przyczyną załamania nerwowego Macmillana w 1931 r.[1]

Harold i Dorothy mieli razem syna i trzy córki:

  • Maurice Victor Macmillan (27 stycznia 1921 – 10 marca 1984), wicehrabia Macmillan of Ovenden
  • Ann Caroline Macmillan (ur. 1923), żona Juliana Fabera, miała dzieci, jej synem jest polityk konserwatywnym David Faber
  • Catherine Macmillan (1926 – 1991), żona polityka konserwatywnego Juliana Ameryego, miała dzieci
  • Sarah Macmillan (1930 – 1970)

Kariera polityczna

Macmillan został wybrany do Izby Gmin w wyborach powszechnych 1924 r. jako reprezentant okręgu Stockton-on-Tees. Miejsce w parlamencie utracił po wyborach 1929 r., ale odzyskał je już w 1931 r. Lata 30. spędził w tylnych ławach parlamentu jako krytyk polityki appeasementu. W 1938 r. opublikował swoją książkę The Middle Way.

Swoje pierwsze stanowisko w administracji rządowej otrzymał w 1940 r., kiedy Winston Churchill mianował go parlamentarnym sekretarzem w ministerstwie zaopatrzenia[2]. W 1942 r. został podsekretarzem stanu w ministerstwie ds. kolonii. W latach 1942–1945 był ministrem-rezydentem w Afryce Północno-zachodniej. Pod koniec II wojny światowej był również doradcą politycznym przy gen. Haroldzie Alexandrze, głównodowodzącym wojsk alianckich na obszarze śródziemnomorskiego teatru działań wojennych. W maju 1945 wraz z generałem Robertsonem, oficerem sztabowym Alexandra, doprowadził do wydania kilkudziesięciu tysięcy chorwackich, słoweńskich i serbskich kobiet, dzieci oraz żołnierzy z formacji ustaszy i czetników w ręce pościgowych oddziałów partyzantów Tity oraz 50 000 Kozaków, byłych żołnierzy III Rzeszy wraz z kobietami i dziećmi w ręce Sowietów. Rezultatem rozkazu Robertsona, wydanego z inspiracji Macmillana, a poza wiedzą Alexandra, była tzw. masakra bleiburska i rzeź Kozaków w Lienzu[3].

W latach 1941–1943 kierował Brytyjską Komisją Rewindykacyjną (British Council) w Londynie, która monitorowała niemieckie grabieże dziedzictwa kultury w okupowanej Europie. Polskę w Komisji Macmillana reprezentował mjr dr Karol Estreicher jr (1906-1984) jako kierownik Biura Rewindykacji Strat Kulturalnych rządu RP w Londynie [źródło: D. Matelski, Karol Estreicher jr 1906-1984 – biografia wielkiego Polska. Przedmowa: Zbigniew K. Witek, t. II (1939–1945), Kraków 2017, s. 392–414 i zdj. 640].

Po powrocie do Wielkiej Brytanii Macmillan został ministrem lotnictwa w gabinecie dozorującym Churchilla. W lipcu przegrał wybory w swoim okręgu, ale jeszcze w 1945 r. powrócił do Izby Gmin po wyborach uzupełniających w okręgu Bromley. Po powrocie konserwatystów do władzy w 1951 r. został ministrem budownictwa i samorządu lokalnego[4]. W październiku 1954 r. został ministrem obrony[4]. W gabinecie Anthony’ego Edena był najpierw ministrem spraw zagranicznych, a następnie kanclerzem skarbu[5]. Po rezygnacji Edena w styczniu 1957 r. w związku z kryzysem sueskim nowym premierem został Macmillan[5].

Premier Wielkiej Brytanii

Macmillan utrzymał się na czele rządu przez 6 lat, chociaż w momencie obejmowania stanowiska oświadczył królowej Elżbiecie, że nie ręczy za to, że jego gabinet utrzyma się przez 6 tygodni[6]. Pozycja Macmillana umocniła się jednak po wygranych wyborach parlamentarnych w październiku 1959 r[7].

Premier szczególną uwagę przykładał do spraw ekonomicznych. Jednak niezrównoważony bilans płatniczy doprowadził w 1961 r. do pogorszenia się sytuacji gospodarczej. Spowodowało to spadek poparcia dla konserwatystów i serię porażek w wyborach uzupełniających w 1962 r. Aby przeciwdziałać spadkowi poparcia 13 lipca 1962 r. Macmillan zdymisjonował siedmiu członków gabinetu (lorda Kilmuira, Selwyna Lloyda, Davida Ecclesa, Harolda Watkinsona, Charlesa Hilla, Johna Maclaya i lorda Millsa) oraz ośmiu młodszych ministrów. Wydarzenie to otrzymało nazwę „nocy długich noży”.

W polityce zagranicznych Macmillan dążył do zacieśnienia stosunków ze Stanami Zjednoczonymi, nadszarpniętych po kryzysie sueskim[7]. Pomogła mu w tym przyjaźń jaką jeszcze podczas wojny zawarł z prezydentem Eisenhowerem. Jednocześnie działał na rzecz odbudowy prestiżu Wielkiej Brytanii na Bliskim Wschodzie. W 1957 r. przeprowadzono również pierwszą próbę z brytyjską bronią jądrową. Macmillan starał się również nawiązać lepsze stosunki z blokiem wschodnim, czemu służyć miała m.in. wizyta w Moskwie w 1959 r.

Również w 1959 r. rozpoczął się proces przyznawania Cyprowi niepodległości. Jednak skomplikowany system uruchomiony w celu ochrony praw ludności greckiej i tureckiej zawiódł, i szybko stał się przyczyną wielu problemów Wielkiej Brytanii, która była gwarantem cypryjskiej niepodległości.

Rząd Macmillana jako pierwszy rząd brytyjski złożył podanie o członkostwo w EWG. Stało się to w 1962 r. Dwa lata wcześniej Wielka Brytania była jednym z członków założycieli Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. Po długich negocjacjach kandydatura brytyjska została ostatecznie zawetowana przez Francję.

Dymisja i ostatnie lata życia

Porażka w staraniach o członkostwo w EWG poważnie odbiła się na pozycji Macmillana. Kolejnym ciosem była afera Profumo, która wybuchła w 1963 r. i dotyczyła ministra wojny, Johna Profumo, który w 1961 r. nawiązał romans z showgirl, Christine Keeler. Później okazało się, że innym kochankiem Keeler był attaché wojskowy ZSRR, Jewgienij Iwanow. Profumo na forum Izby Gmin zaprzeczył, aby związek z Keeler miał seksualny charakter, jednak późniejsze publikacje prasowe zmusiły go do przyznania się do kłamstwa.

Afera Profumo podkopała pozycję konserwatywnego rządu, którego przewaga nad opozycją stopniała do 69 głosów. W październiku 1963 r. Macmillan, powołując się na zły stan zdrowia, podał się do dymisji. Nowym premierem został Alec Douglas-Home. Macmillan zasiadał w Izbie Gmin do 1964 r. Następnie został prezesem Macmillan Publishers. W 1976 r. otrzymał Order Zasługi. W 1984 r. otrzymał parowski tytuł 1. hrabiego Stockton i zasiadł w Izbie Lordów. Zmarł dwa lata później.

Tytuły od narodzin do śmierci

  • 1894 – 1924 : Harold Macmillan, Esq
  • 1924 – 1929 : Harold Macmillan, Esq, MP
  • 1929 – 1931 : Harold Macmillan, Esq
  • 1931 – 1942 : Harold Macmillan, Esq, MP
  • 1942 – 1945 : The Right Honourable Harold Macmillan, MP
  • 1945 – 1945 : The Right Honourable Harold Macmillan
  • 1945 – 1964 : The Right Honourable Harold Macmillan, MP
  • 1964 – 1976 : The Right Honourable Harold Macmillan
  • 1976 – 1984 : The Right Honourable Harold Macmillan, OM
  • 1984 – 1986 : The Right Honourable The Earl of Stockton, OM, PC

Gabinety Harolda Macmillana

Pierwszy gabinet, styczeń 1957 – październik 1959

Zmiany

  • marzec 1957 r. – lord Home zastępuje lorda Salisbury’ego na stanowisku Lorda Przewodniczącego Rady i pozostaje na swoim poprzednim stanowisku
  • wrzesień 1957 r. – lord Hailsham zastępuje lorda Home’a na stanowisku Lorda Przewodniczącego Rady, lord Home pozostaje ministrem ds. Wspólnoty Narodów, Geoffrey William Lloyd zastępuje lorda Hailshama na stanowisku ministra edukacji, Reginald Maudling, Paymaster-General, wchodzi w skład gabinetu
  • styczeń 1958 r. – Derick Heathcoat-Amory zastępuje Petera Thorneycrofta na stanowisku kanclerza skarbu, John Hare zastępuje Heathcoata-Amoryego na stanowisku ministra rolnictwa, rybołówstwa i żywności

Drugi gabinet, październik 1959 – październik 1963

Zmiany

  • lipiec 1960 r. – Selwyn Lloyd zastępuje Dericka Heathcoata-Amoryego na stanowisku kanclerza skarbu, lord Home zastępuje Lloyda na stanowisku ministra spraw zagranicznych, lord Hailsham zastępuje Home’a na stanowisku Lorda Przewodniczącego Rady, Edward Heath zastępuje Hailshama na stanowisku Lorda Tajnej Pieczęci, John Hare zastępuje Heatha na stanowisku ministra pracy i służby narodowej, Christopher Soames zastępuje Hare’a na stanowisku ministra rolnictwa, rybołówstwa i żywności, Duncan Sandys zastępuje lorda Home’a na stanowisku ministra ds. Wspólnoty Narodów, Peter Thorneycroft zastępuje Sandysa na stanowisku ministra lotnictwa
  • październik 1961 r. – lord Mills zostaje ministrem bez teki, Henry Brooke zastępuje go na stanowisku Paymaster-General, Charles Hill zastępuje Brooke’a na stanowisku ministra budownictwa, samorządu lokalnego i spraw Walii, Iain Macleod zastępuje Hilla na stanowisku Kanclerza Księstwa Lancaster, Reginald Maudling zastępuje Macleoda na stanowisku ministra kolonii, Frederick Erroll zastępuje Maudlinga na stanowisku przewodniczącego Zarządu Handlu
  • lipiec 1962 r. – „noc długich noży” – Rab Butler zostaje wicepremierem i pierwszym sekretarzem stanu, Henry Brooke zastępuje Butlera na stanowisku ministra spraw wewnętrznych, John Boyd-Carpenter zastępuje Brooke’a na stanowisku Paymaster-General, lord Dilhorne zastępuje lorda Kilmuira na stanowisku Lorda Kanclerza, Reginald Maudling zastępuje Selwyna Lloyda na stanowisku kanclerza skarbu, Iain Macleod zastępuje Maudlinga na stanowisku ministra kolonii, pozostaje jednocześnie na swoim poprzednim stanowisku, Edward Boyle zastępuje Davida Ecclesa na stanowisku ministra edukacji, Peter Thorneycroft zastępuje Harolda Watkinsona na stanowisku ministra obrony, Julian Amery zastępuje Thorneycrofta na stanowisku ministra lotnictwa, Michael Noble zastępuje Johna Maclaya na stanowisku ministra ds. Szkocji, Keith Joseph zastępuje Charlesa Hilla na stanowisku ministra budownictwa, samorządu lokalnego i spraw Walii, Bill Deedes zastępuje lorda Millsa na stanowisku ministra bez teki, Enoch Powell, minister zdrowia, wchodzi w skład gabinetu

Przypisy

  1. ↑ Parris 1997 ↓.
  2. ↑ Olson 2008 ↓, s. 301.
  3. ↑ Tolstoy ↓.
  4. ↑ a b Olson 2008 ↓, s. 322.
  5. ↑ a b Olson 2008 ↓, s. 325.
  6. ↑ Macmillan 2003 ↓.
  7. ↑ a b Olson 2008 ↓, s. 326.

Bibliografia

  • Simon Ball: The Guardsmen, Harold Macmillan, Three Friends and the World They Made. Londyn: Harper Collins, 2004.
  • Lynne Olson: Buntownicy. Warszawa: 2008. ISBN 83-60532-12-5.
  • Harold Macmillan: The Macmillan Diaries, The Cabinet Years, 1950-1957. red. Peter Catterall. Londym: Macmillan, 2003.
  • Matthew Parris: Great Parliamentary Scandals: Four Centuries of Calumny, Smear & Innuendo. Londyn: Robson Books, 1997. ISBN 1-86105-152-2.
  • Nikolai Tolstoy: The Bleiburg Massacres. W: An International Symposium. „Southeastern Europe 1918-1995”. ISBN 953-6525-05-4. (ang.).

Linki zewnętrzne

Ministrowie lotnictwa Wielkiej Brytanii

Wielka Brytania

Ministrowie budownictwa i samorządu lokalnego Wielkiej Brytanii

Wielka Brytania

Ministrowie obrony Wielkiej Brytanii

Flag of the Secretary of State for Defence.svg

Ministrowie spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii
XVIII wiek
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek

Wielka Brytania

Kanclerze skarbu Zjednoczonego Królestwa
XVI wiek
  • John Baker
  • Walter Mildmay
  • John Fortescue
XVII wiek
  • John Fortescue
  • Lord Dunbar
  • Julius Caesar
  • Fulke Greville
  • Richard Weston
  • Lord Barrett
  • Lord Cottington
  • Lord Culpepper
  • Edward Hyde
  • Lord Shaftesbury
  • John Duncombe
  • John Ernle
  • Lord Delamere
  • Richard Hampden
  • Charles Montagu
  • John Smith
XVIII wiek
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek

Wielka Brytania

Premierzy Wielkiej Brytanii
Królestwo Wielkiej Brytanii
(1707–1800)
Zjednoczone Królestwo
Wielkiej Brytanii i Irlandii
(1801–1922)
Zjednoczone Królestwo
Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
(od 1922)

Herb Wielkiej Brytanii

Liderzy brytyjskiej Partii Konserwatywnej
W Izbie Lordów
(od 1834)
W Izbie Gmin
(1834–1922)
Liderzy Partii Konserwatywnej
(od 1922)

Wielka Brytania

Drugi gabinet Winstona Churchilla (1945)
W dniu powstania

Churchill-in-quebec-1944-23-0201a.jpg

Trzeci gabinet Winstona Churchilla (1951–1955)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie gabinetu

Churchill-in-quebec-1944-23-0201a.jpg

Gabinet Anthony’ego Edena (1955–1957)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie gabinetu

Anthony Eden visiting Canada 1954 cropped.jpg

Pierwszy gabinet Harolda Macmillana (1957–1959)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie gabinetu
Drugi gabinet Harolda Macmillana (1959–1963)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie gabinetu

Media użyte na tej stronie

Flag of the United Kingdom (3-5).svg
The flag of the United Kingdom (3:5 version). This flag is the Union Flag in the 3:5 ratio exclusively used on land. At sea, the correct ratio is 1:2.
British War Medal BAR.svg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Galó de l'Orde del Mèrit (UK).svg
Ribbon of the Order of Merit
Harold Macmillan in 1942.jpg
half-plate negative
Churchill-in-quebec-1944-23-0201a.jpg
Winston Churchill before a Canadian Broadcasting Corporation microphone at the Quebec Conference, August 1943
Royal Coat of Arms of the United Kingdom (HM Government).svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Royal Coat of Arms of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland in the style used by the Government of King Charles III from 2022 to the present (as used in all places except Scotland).
“ Quarterly, First and Fourth Gules three lions passant guardant in pale Or armed and langued Azure (for England), Second quarter Or a lion rampant within a double tressure flory counter-flory Gules (for Scotland), Third quarter Azure a harp Or stringed Argent (for Ireland), the whole surrounded by the Garter; for a Crest, the imperial crown Proper; for Supporters, dexter a lion rampant guardant Or crowned as the Crest, sinister a unicorn Argent armed, crined and unguled Proper, gorged with a coronet Or composed of crosses patée and fleurs de lys a chain affixed thereto passing between the forelegs and reflexed over the back also Or; Motto 'Dieu et mon Droit’ ('God and my Right') below the shield. ”
  • PINCHES, J.H & R.V., The Royal Heraldry of England, 1974, Heraldry Today.
Anthony Eden visiting Canada 1954 cropped.jpg
Mr. Anthony Eden on arrival at Rockcliffe Airport, Ottawa,
Flag of the Secretary of State for Defence.svg

The image from the English Wikipedia with changes so the colors are correct.

Original by Zscout370 on the English Wikipedia, at en:Image:Flag of the Secretary of State for Defence.svg. (Original was PD)