Harold Pinter

Harold Pinter

David Baron

Data i miejsce urodzenia	10 października 1930 Londyn
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 2008 Londyn
Narodowość	brytyjska
Język	angielski
Dziedzina sztuki	dramat, poezja, scenariusz
Ważne dzieła
Pokój Urodziny Stanleya Samoobsługa Dozorca
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Nobla: 2005 Nagroda Franza Kafki: 2005
Strona internetowa

Harold Pinter (1962)

Harold Pinter (ur. 10 października 1930 w Londynie, zm. 24 grudnia 2008 tamże) – angielski dramaturg, pisarz, reżyser teatralny i scenarzysta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 2005, otrzymanej za odkrywanie „przepaści pod codzienną gadaniną i wymuszanie wejścia do zamkniętych przestrzeni ucisku” (uzasadnienie).

Zaliczany do czołowych przedstawicieli teatru absurdu. Pinter był też twórcą tzw. „komedii zagrożenia” (comedy of menace), obnażającej pozorność komunikacji między ludźmi i dramatyczną bezradność człowieka zarówno wobec świata zewnętrznego, jak i własnej podświadomości (Urodziny Stanleya, 1958, przekład pol. „Dialog” 10/1960).

Dzieciństwo

Pinter urodził się w żydowsko-brytyjskiej rodzinie, w dzielnicy Hackney w Londynie. Uczył się w Hackney Downs Grammar School i krótko w Royal Academy of Dramatic Art (RADA). Jako młodzieniec publikował poezję. Jak podawał sam dramaturg, jego żydowscy dziadkowie przybyli z Polski i Odessy.

Kariera

Harold Pinter rozpoczął pracę w teatrze jako aktor, pod pseudonimem „David Baron”. Jego pierwsza sztuka teatralna, The Room, została wykonana przez studentów Uniwersytetu w Bristolu w 1957.

Druga sztuka Pintera (która jest obecnie jedną z najbardziej znanych tego autora), The Birthday Party (1958), nie odniosła sukcesu, pomimo pozytywnej recenzji w „The Sunday Times”, napisanej przez wybitnego krytyka Harolda Hobsona. Jednakże po sukcesie The Caretaker w 1960, The Birthday Party została ponownie przedstawiana w teatrach i była pozytywnie odbierana.

W 1973 został współpracownikiem dyrektora Royal National Theatre. Jego późniejsze sztuki były krótsze, wielokrotnie uznawane jako alegorie ucisku.

Harold Pinter był dwukrotnie nominowany do Nagrody Akademii Filmowej (Oscar) w kategorii scenariusza adaptowanego (za Kochanicę Francuza na podstawie powieści Johna Fowlesa – 1981 oraz Betrayal – 1983).

W styczniu 2005 Harold Pinter ogłosił, iż odstępuje od pisania sztuk teatralnych, ponieważ postanowił zaangażować się w działalność polityczną.

Działalność polityczna

Pinter postulował swobodę wypowiedzi podczas wieloletniej współpracy z PEN Clubem. W 1985 dołączył do misji amerykańskiego dramaturga Arthura Millera International PEN-Helsinki Watch Committee do Turcji, mającej na celu zbadanie i protest przeciwko torturom uwięzionych pisarzy. Spotkał tam wiele osób będących ofiarami ucisku politycznego. W ambasadzie amerykańskiej, w trakcie uroczystości, podczas której uhonorowano Millera, zamiast wymieniać uprzejmości, Pinter opowiadał o więźniach, którym podłączano prąd do genitaliów, i został za to wyrzucony (Miller opuścił ambasadę wraz z Pinterem). Doświadczenia z pobytu w Turcji oraz zakaz używania języka Kurdów zainspirowały go do napisania w 1988 sztuki Mountain Language.

Pinter sprzeciwiał się amerykańskiej inwazji na Afganistan i Irak. Był także przeciwnikiem interwencji NATO w Kosowie. Publicznie nazwał prezydenta Stanów Zjednoczonych, George'a W. Busha, masowym mordercą, a premiera Wielkiej Brytanii, Tony'ego Blaira, „a deluded idiot” (co można przetłumaczyć jako „zbałamucony idiota”). Pinter wielokrotnie pisał listy o tematyce politycznej do brytyjskich gazet. Porównywał administrację Busha do nazistowskich Niemiec Adolfa Hitlera.

Harold Pinter należał również do Międzynarodowego Komitetu Obrony Slobodana Miloševicia.

Pinter był prezesem Gaieties Cricket Club. Był także honorowym członkiem Narodowego Towarzystwa Świeckiego (National Secular Society).

Dzieła

Sztuki

Proza

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Mroki Pinterlandii – recenzja dramatów Harolda Pintera
• Pinterlandia w filmie