Hartberg

Hartberg

Panorama Hartberga
Herb
Państwo	Austria
Kraj związkowy	Styria
Powiat	Hartberg-Fürstenfeld
Powierzchnia	21,58 km²
Wysokość	359 m n.p.m.
Populacja (1 stycznia 2015) • liczba ludności • gęstość	6529 303 os./km²
Nr kierunkowy	03332
Kod pocztowy	8230
Tablice rejestracyjne	HF
Położenie na mapie Austrii Hartberg
47°16′50″N 15°58′12″E/47,280556 15,970000
Strona internetowa

Hartberg – miasto we wschodniej Austrii, w kraju związkowym Styria, siedziba powiatu Hartberg-Fürstenfeld. Liczy 6529 mieszkańców (1 stycznia 2015)^[1]. Do 31 grudnia 2012 siedziba powiatu Hartberg.

Miasto jest członkiem organizacji Cittàslow^[2].

Historia

Starożytna rzymska rzeźba lwa w parku miejskim

Historia osady sięga ponad 2500 tysiąca lat^[2]. W późnej starożytności w granicach Cesarstwa Rzymskiego, w II-IV w. pobliżu dzisiejszego miasta istniała rzymska osada, współcześnie stanowisko archeologiczne^[3]. Jedna z dwóch niegdyś znajdujących się tam rzymskich rzeźb lwów obecnie zdobi park miejski w Hartbergu^[3].

We wczesnym średniowieczu sięgał tu Kaganat Awarów^[4], w IX w. prawdopodobnie także słowiańskie państwo wielkomorawskie^[5], a w X w. Węgry^[6], po czym sięgnęły tu granice Marchii Styrii. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1128, była to ufortyfikowana osada graniczna na granicy z Węgrami^[7]. Osadę rozbudował wówczas margrabia Leopold I. Najstarsza wzmianka o zamku pochodzi z 1147^[8]. W 1254 wraz ze Styrią miejscowość została włączona przez króla Belę IV do Węgier. Po zwycięstwie Czechów nad Węgrami w bitwie pod Kressenbrunn i pokoju wiedeńskim z 1261 przeszła we władanie króla Czech Przemysła Ottokara II^[9], po czym w 1276 trafiła pod panowanie dynastii Habsburgów, która przejęła z rąk czeskich także Księstwo Austriackie. W dokumencie z 1286 Hartberg po raz pierwszy był wzmiankowany jako miasto (civitas), a w 1310 mieszczanie uzyskali prawo wolnego wyboru burmistrzów^[7]. W 1469 miasto zajęli antyhabsburscy powstańcy styryjscy pod wodzą Andreasa Baumkirchera^[10], opowiadający się po stronie króla Węgier Macieja Korwina^[11]. W 1487 miasto zdobył Maciej Korwin i ponownie włączył do Węgier, po czym po paru latach znów przypadło Austrii^[10]. W 1529 Ferdynand I Habsburg sprzedał miasto i zamek, które następnie były własnością różnych rodów szlacheckich^[10]. W XVI wieku zamek został przebudowany w stylu renesansowym^[10], a w XVII wieku dobudowano skrzydło z arkadami^[2][8].

Podczas węgierskiego powstania Bocskaya w 1605 miasto oblegali Węgrzy. W 1619 miasto zostało obsadzone austriackim wojskiem z obawy przed ofensywą powstańców węgierskich w czasie powstania Bethlena^[12]. W czasie wojny trzydziestoletniej w 1645 zorganizowano samoobronę na wypadek ataku obecnych w regionie Szwedów^[13]. W 1679 do miasta dotarła epidemia dżumy, po czym izolacja miasta spowodowała niedobory żywności^[14]. W styczniu 1707 do okolic miasta ponownie dotarli powstańcy węgierscy w ramach powstania Rakoczego, a jesienią zdobyli miasto^[15][16]. Podczas wojen napoleońskich w 1799/1800 w miejscowym zamku Klaffenau Austriacy uwięzili około 900 francuskich jeńców wojennych, wśród których w 1800 wybuchła epidemia tyfusu, która kosztowała życie ponad 200 osób, a w 1805–1806 i 1809 miasto pozostawało pod kontrolą Francji i zostało obłożone kontrybucją i obowiązkiem kwaterunku francuskich wojsk^[17].

W 1898 wzniesiono nowy ratusz^[7], a w 1906 wieżę obserwacyjną^[2]. Po upadku Austro-Węgier, w 1918, miasto znalazło się w składzie Republiki Austrii, a w 1938 w wyniku Anschlussu zostało anektowane przez nazistowskie Niemcy, w których składzie pozostawało do końca II wojny światowej w 1945. Główny plac miasta nosił wówczas nazwę Adolf Hitler Platz, a u schyłku wojny (4 maja 1945) SS powiesiło na tymże placu czterech domniemanych bojowników antyhitlerowskich^[7].

Zabytki

Wybrane zabytki^[2]:

• Zamek, sięgający XII wieku, przebudowany w stylu renesansowym w XVI-XVII w.^[8]
• Kościół św. Marcina, barokowy
• Karner, romański
• Ratusz
• Kolumna maryjna
• Figura św. Jana Nepomucena
• Wieża obserwacyjna Ringwarte

• 

  Zamek

• 

  Kościół św. Marcina

• 

  Karner

• 

  Ratusz

• 

  Główny plac z kolumną maryjną

• 

  Figura św. Jana Nepomucena

Transport

Dworzec kolejowy

Miasto posiada stację kolejową z bezpośrednimi połączeniami z miastami Graz, Wiener Neustadt i Wiedeń.

Sport

W mieście ma siedzibę klub piłkarski TSV Hartberg, którego domowym obiektem jest Profertil Arena Hartberg.

Przypisy