Hasan Rouhani

Hasan Rouhani
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia12 listopada 1948
Sorche
7. Prezydent Islamskiej Republiki Iranu
Okresod 3 sierpnia 2013
do 3 sierpnia 2021
Przynależność politycznaUmiarkowana Partia Rozwojowa
PoprzednikMahmud Ahmadineżad
NastępcaEbrahim Ra’isi
podpis
Odznaczenia
Order Zwycięstwa I klasy (Iran)
Hasan Rouhani i Władimir Putin. (2014)

Hasan Rouhani (pers. حسن روحانی, trl. Ḩasan Rowḩāni; ur. 12 listopada 1948 w Sorche w ostanie Semnan) – irański polityk, deputowany do Islamskiego Zgromadzenia Konsultatywnego w latach 1980–2000 i jego wiceprzewodniczący w latach 1992–2000. Członek Najwyższej Rady Bezpieczeństwa Narodowego oraz Zgromadzenia Ekspertów, doradca dwóch prezydentów Iranu. Zwyciężył w wyborach prezydenckich w 2013 roku. Prezydent Iranu od 3 sierpnia 2013 do 3 sierpnia 2021.

Życiorys

Działał w religijnej opozycji przeciwko rządom szacha Mohammada Rezy Pahlawiego[1]. Uzyskał zarówno wykształcenie świeckie, jak i religijne – kształcił się w szyickim seminarium duchownym (hauzie) w Komie[2], a ponadto ukończył studia licencjackie w zakresie prawa na Uniwersytecie w Teheranie[3]. Następnie studiował prawo na Glasgow Caledonian University w Wielkiej Brytanii (studia magisterskie)[3]; Iran opuścił w 1978 razem z Ruhollahem Chomejnim w związku ze swoim zaangażowaniem politycznym[2]. Następnie doktoryzował się z zakresu prawa konstytucyjnego na tej samej uczelni. Został wykładowcą na Uniwersytecie w Teheranie, a także autorem około stu książek i publikacji naukowych oraz redaktorem w kilku czasopismach naukowych, m.in. w czasopiśmie Rahbord (Strategia) oraz w kwartalnikach Foreign Relations i Iranian Review of Foreign Affairs[3].

W końcowym okresie wojny iracko-irańskiej był zastępcą dowódcy irańskich sił zbrojnych, które to stanowisko sprawował Ali Akbar Haszemi Rafsandżani, jego polityczny mentor i patron[4].

W latach 1980–2000 sprawował mandat deputowanego do Islamskiego Zgromadzenia Konsultatywnego (Madżles). Sprawował go łącznie przez pięć kadencji parlamentarnych. W parlamencie drugiej i trzeciej kadencji pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Obrony, a w latach 1992–2000 funkcję wiceprzewodniczącego Madżlesu oraz przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych (czwarta i piąta kadencja)[3].

W latach 1989–2005 zajmował stanowisko sekretarza w Najwyższej Radzie Bezpieczeństwa Narodowego. Dodatkowo w 1989 r. został w niej przedstawicielem Najwyższego Przywódcy. W latach 1989–1997 oraz 2000–2005 pełnił funkcję doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego prezydenta Iranu. W 2000 r. wszedł w skład Zgromadzenia Ekspertów. W 1992 r. został przewodniczącym Centrum Studiów Strategicznych[3]. W latach 2003–2005 był przewodniczącym zespołu irańskich negocjatorów w rozmowach dotyczących irańskiego programu nuklearnego[1]. Odszedł ze stanowiska wskutek konfliktu z prezydentem Mahmudem Ahmadineżadem[5].

W czasie protestów w Iranie po wyborach prezydenckich w 2009 r. skrytykował władze za odmawianie społeczeństwu prawa do pokojowych demonstracji. W kolejnych wyborach prezydenckich 14 czerwca 2013 był jednym z sześciu kandydatów na tenże urząd. W czasie kampanii wyborczej przedstawiał się jako polityk o umiarkowanych poglądach i zwolennik reform. Zobowiązywał się do uwolnienia więźniów politycznych i poszanowania swobód obywatelskich[6], rozszerzenia zakresu praw kobiet i wolności słowa[2]. Uzyskał poparcie od dwóch byłych prezydentów, Alego Akbara Haszemiego Rafsandżaniego, który przez wiele lat patronował jego karierze politycznej[5], oraz Mohammada Chatamiego[7].

Wybory prezydenckie wygrał w pierwszej turze, uzyskując 50,7% głosów[2]. 3 sierpnia 2013 został zaprzysiężony na urząd[1]. W okresie sprawowania przez niego urzędu, w lipcu 2015, zostało zawarte porozumienie atomowe pomiędzy Iranem z sześcioma mocarstwami[4].

W 2017 r. wygrał w pierwszej turze kolejne wybory prezydenckie, uzyskując reelekcję. Zdobył 57,5% głosów i pokonał głównego kontrkandydata konserwatywnego Ebrahima Ra'isiego[8]. Urząd prezydenta zakończył 3 sierpnia 2021[9].

Jest muzułmańskim szyickim duchownym[6], żonaty, ma czworo dzieci.

Przypisy

  1. ↑ a b c Hassan Rouhani takes over as Iran president, „BBC News”, 3 sierpnia 2013 [dostęp 2017-01-09] (ang.).
  2. ↑ a b c d Axworthy M.: Revolutionary Iran. A History of the Islamic Republic. London: Penguin Books, 2014, s. 426-427. ISBN 978-0-14-104623-5.
  3. ↑ a b c d e Dr. Hassan Rouhani (ang.). csr.ir. [dostęp 2013-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-19)].
  4. ↑ a b Axworthy M.: Revolutionary Iran. A History of the Islamic Republic. London: Penguin Books, 2014, s. 428-429. ISBN 978-0-14-104623-5.
  5. ↑ a b Axworthy M.: Revolutionary Iran. A History of the Islamic Republic. London: Penguin Books, 2014, s. 384-385. ISBN 978-0-14-104623-5.
  6. ↑ a b Gajda J.: Nowy prezydent Islamskiej Republiki Iranu (pol.). Fae.pl, 27 czerwca 2013. [dostęp 2014-03-01].
  7. ↑ Profile: Hassan Rouhani (ang.). BBC News, 15 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-15].
  8. ↑ Hassan Rouhani wins Iran's presidential election, aljazeera.com [dostęp 2017-05-21].
  9. ↑ Ebrahim Raisi zaprzysiężony na prezydenta Iranu. bankier.pl, 5 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-06].
Prezydenci Iranu

Media użyte na tej stronie

Hassan Rouhani signature.svg
Firma del presidente iraniano Hassan Rouhani
Order of Fat'h (1st Class).svg
Military Order of Fat'h (Conquer) 1st Class
IV Каспийский саммит - 03.jpeg
(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0
IV Каспийский саммит. Перед началом IV Каспийского саммита. С Президентом Ирана Хасаном Рухани.
Hassan Rouhani 2.jpg
Autor: Mojtaba Salimi, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hassan Rouhani (also transliterated as Rowhani) born 12 November 1948 in the town of Sorkheh, Iran, is an Iranian politician and Shia Mujtahid. He has been representative of the Supreme Leader to the Supreme National Security Council, (since 1989), Member of the Expediency Discernment Council (since 1991), Member of the Assembly of Experts (since 1998), President of the Center for Strategic Research (since 1992), Secretary of the Supreme National Security Council (1989-2005), National Security Advisor to the President (for 13 years), Iran's top nuclear negotiator (2003-2005), Deputy Speaker of the Parliament of Iran (1992–2000) and Member of Parliament of Iran (1980–2000).
Coat of arms of Iran.svg
State emblem of the Islamic Republic of Iran. U+262B, stylized version of Arabic script of Allah (الله, with the central lam shaped to look like a sword.) The emblem is also an overlaid rendering of La Ilaha Illa Allah (There is only one God and that is 'Allah'). The exact shape of the emblem and an algorithmic ruler-and-compass construction is described in the national Iranian standard at IRANIAN ISLAMIC REPUBLIC FLAG, ISIRI 1, 1371, 3rd edition, March 1993 in Persian. The emblem was designed by Hamid Nadimi, and was officially approved by Ayatollah Khomeini on May 9, 1980.