Haubica górska 3,7-calowa

QF 3.7 inch mountain howitzer[a]
Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Vickers
Rodzaj	haubica górska
Historia
Produkcja seryjna	1916 – ?
Wyprodukowano	805
Dane taktyczno-techniczne
Kaliber	94 mm
Długość lufy	1181
Donośność	2100 do 5500 (w zależności od amunicji)
Prędkość pocz. pocisku	od 160 do 293 m/s
Długość	3,385 m
Szerokość	1,464 m
Masa	0,75 t
Kąt ostrzału	od -2,5° do +42,5° (w pionie; po wkopaniu łoża - do 65°), 40° (w poziomie)
Szybkostrzelność	8 strz/min (maks. przy ogniu na wprost), 2-3 strz./min zwykła
Obsługa	6 osób

Haubica górska 3,7-calowa – haubica kalibru 94 milimetry używana przez wojska brytyjskie oraz państw Wspólnoty Brytyjskiej w okresie pierwszej i drugiej wojny światowej.

Historia

Haubica 3,7 cala Armii Indyjskiej w akcji pod Jerozolimą, 1917 rok; model z kołami drewnianymi

Działo zostało opracowane na zlecenie Armii Indyjskiej w 1910 przez firmę Vickers, ale ze względu na brak funduszy produkcję rozpoczęto dopiero w 1916 roku. Haubica była ostatnim z serii dział górskich o lufach dzielonych w połowie długości i łączonych przed strzelaniem. Celem takiej konstrukcji był podział działa na elementy o wadze nie przekraczającej udźwig pojedynczego muła (poniżej 100 kg)^[1].

Nowa broń weszła do służby w marcu 1917 roku i od razu została użyta w konfliktach w Mezopotamii i Afryce Wschodniej. Do 1918 oddziały brytyjskie miały ok. 70 tych dział^[2].

W czasie drugiej wojny światowej służyła przede wszystkim w Birmie, ale także na froncie północno- i wschodnioafrykańskim i włoskim. Przez pewien czas była także na wyposażeniu brytyjskich jednostek powietrznodesantowych, do czasu zastąpienia jej przez lżejszą amerykańską haubicę 75 mm. Royal Marines używali haubic 3,7 calowych jako dział desantowych^[1]. Oddziały nowozelandzkie używały tych haubic na Nowej Gwinei, a australijskie - na Guadalcanal^[3].

W 1944 powstał plan zastąpienia jej lżejszym działem 3,3 calowym, ale ostatecznie haubica pozostała w służbie do ostatecznego wycofania w lutym 1960 roku^[1].

Opis konstrukcji

Działo 158. Pułku Artylerii Polowej w Birmie; model przystosowany do trakcji zmotoryzowanej

Haubica była pierwszym brytyjskim działem z dwuogonowym łożem, dzięki któremu miała szeroki kąt ostrzału. Miała też nowoczesny oporopowrotnik hydropneumatyczny, a w okresie międzywojennym wyposażono ją w koła z oponami. Artylerzystów chroniła duża tarcza pancerna^[1]. Zamek śrubowy, amunicja składana^[3].

Haubicę zaprojektowano tak, aby można ją było łatwo rozłożyć na części, które można było transportować na mułach. Największymi elementami była lufa oraz zamek wraz z komorą nabojową, ważące odpowiednio 95 i 98 kilogramów^[2]. Pierwsze modele haubicy miały koła drewniane i mogły być ciągnięte przez dwa konie (bez przodka); kół tych używano też w działach transportowanych w juki. Modele na łożach z kołami z oponami pneumatycznymi były dostosowane do trakcji motorowej^[3].

Działo strzelało amunicją składaną, podstawowym typem granatu był pocisk burzący, ważący 20 lb (9 kg), długości 252 mm i zawierający 2 lb (0,9 kg) materiału wybuchowego. Wyprodukowano ich ok. 2,7 mln sztuk^[3]. Wyprodukowano też szrapnele^[1], a na potrzeby frontu birmańskiego - pociski kumulacyjne^[3].

W zależności od ładunku prochowego prędkość wylotowa sięgała od 160 m/s (nr 1, minimalny, 90 g prochu) do 293 m/s (nr 5, maksymalny, 272 g); specjalny "super" ładunek miotający pozwalał osiągnąć 360 m/s. Zasięg wynosił odpowiednio od 2070 do 5460 m (6188 m z ładunkiem "super")^[3]. Ze względu na konstrukcję łoża dającą cztery punkty podparcia i niwelującą nierówności między nimi, mechanizm podniesienia oraz zróżnicowane ładunki prochowe, działo miało opinię bardzo celnego^[2].

Załogę stanowiło sześciu artylerzystów, w oddziałach używających zwierząt jucznych - dziewięciu^[3].

Haubica holowana, na specjalnej przyczepce, przez tankietkę Carden-Loyd

Uwagi

Przypisy