Hawajka płomienna

Hawajka płomienna
	Paroreomyza flammea
	(S. B. Wilson, 1890)
	; U góry: hawajka pąsowa (Loxops coccineus), pośrodku samica, a na dole samiec hawajki płomiennej
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	łuszczakowate
Podrodzina	łuskacze
Plemię	Drepanidini
Rodzaj	Paroreomyza
Gatunek	hawajka płomienna
Synonimy
	Loxops flammea S. B. Wilson, 1890; Oreomystis flammea (S. B. Wilson, 1890);
	Loxops flammea S. B. Wilson, 1890; Oreomystis flammea (S. B. Wilson, 1890);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; wymarły

Hawajka płomienna^[3] (Paroreomyza flammea, po hawajsku Kakawahie) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae), podrodziny łuskaczy (Carduelinae). Występował endemicznie na hawajskiej wyspie Molokaʻi, wymarł w latach 60. XX wieku.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Scott Barchard Wilson w 1890 na łamach Proceedings of The Zoological Society of London. Zamieścił jedynie informacje o wyglądzie, różnicach między hawajką płomienną a pąsową (Loxops coccineus) i informację o tym, że hawajki te zamieszkują Molokaʻi. Nadał nowemu gatunkowi nazwę Loxops flammea^[4]. Podczas swojego pobytu na Molokaʻi Wilson odłowił 3 okazy; podczas wycieczki po lesie prowadził go chłopiec, rodowity Hawajczyk^[5]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza hawajkę płomienną w rodzaju Paroreomyza^[6].

W języku angielskim przyjęła się nazwa Kakawahie^[7], pochodząca z języka tubylczych mieszkańców Hawajów. Oznacza drewno na opał^[5].

Morfologia

Samiec, Bishop Museum, Honolulu

Wymiary podane przez Scotta, oryginalne w calach: długość ciała 127 mm, długość skrzydła 63 mm, długość dzioba 13 mm, długość skoku 19 mm, długość ogona 51 mm^[8]^[4].

Występuje dymorfizm płciowy w upierzeniu. U samca pióra z przodu i po bokach głowy szkarłatne, na ciemieniu i grzbiecie bardziej brązowawe, a na kuprze znów niemal szkarłatne. Broda, gardło i reszta spodu ciała ogółem również krwistoczerwone, ale w jaśniejszym odcieniu; jaskrawieją po bokach ciała. Sterówki brązowoczarne, obrzeżone czerwonobrązowo. Dziób i nogi jasne, różowobrązowe. Powyższy okaz bazuje na opisie Wilsona^[4]; muzealny okaz (syntyp) samca, odłowionego przez Wilsona w czerwcu 1888, jest jednak mniej żywo ubarwiony niż w opisie autora^[9]. Według Rothschilda samce są jednak ubarwione żywiej, niż to narysował i opisał Wilson. Henry Palmer odnotował, że osobniki o bardzo intensywnej, czerwonej barwie widywał najrzadziej^[10].

Według Wilsona u samicy ciemię brązowe, jednak każde z piór jest czerwonobrązowe u nasady. Grzbiet brązowy z czerwonym nalotem, kuper rdzawy, pokrywy nadogonowe czerwonobrązowe. Lotki i sterówki brązowoczarne z czerwonobrązowymi krawędziami. Spód ciała brudnobiały z jasnoczerwonym nalotem. Boki ciała czerwonobrązowe^[4]. Według Rothschilda ptak narysowany i opisany przez Wilsona jako samica był naprawdę młodocianym samcem. Opisuje samicę oliwkowobrązową z pomarańczowym nalotem z wierzchu ciała, bardziej czerwonawą na głowie, kuprze i pokrywach nadogonowych, a od spodu barwy pomarańczy kadmowej (lub aurypigmentu)^[10].

Ekologia i zachowanie

Hawajki płomienne zamieszkiwały wilgotne lasy Metrosideros polymorpha (Ohiʻa) powyżej 500 m n.p.m.^[7] Były owadożerne^[10]. Wilson opisał głos hawajek jako metaliczne, przypominające dochodzący z daleka odgłos rąbania drewna czip, czip, czip. Nie jest jasne, czy hawajska nazwa tego ptaka nawiązuje do „płomiennego” upierzenia, czy do głosu^[5]. Rothshild odnotował, że hawajki płomienne są ciekawskie i łatwo je zwabić imitując zawołanie, brzmiące jak tłiit i nieodróżnialne od zawołania hawajki górskiej (P. montana)^[10].

Status

IUCN uznaje hawajkę płomienną za wymarłą (2021)^[7]. Ostatnia obserwacja miała miejsce w 1963. Hawajek płomiennych nie odnotowano podczas badań terenowych w 1980, 1988 i 2004^[11]. Przyczyny wymarcia nie są jasne. Mogły się do tego przyczynić niszczenie środowiska i zawleczone choroby. Najprawdopodobniej hawajki płomienne nie były odławiane celem pozyskania dekoracyjnych piór^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b Paroreomyza flammea, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Paroreomyza flammea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Drepanidini Cabanis, 1847 (wersja: 2020-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-27].
↑ ^a ^b ^c ^d Scott Wilson. Descriptions of some new Species of Sandwich-Island Birds. „Proceedings of The Zoological Society of London”, s. 445–446, 1899.
↑ ^a ^b ^c W. B. Scott: Aves Hawaiienses: the birds of the Sandwich Islands. 1890, s. Pl. 20.
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-27]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Species factsheet: Paroreomyza flammea. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-01-27]. (ang.).
↑ Wymiary są mocno przybliżone, jako że autor podawał je z dokładnością tylko do 0,25 cala.
↑ R.L.M. Warren & C.J.O. Harrison: Type-specimens of birds in the British Museum (Natural History). T. 2. Passerines. 1971, s. 177.
↑ ^a ^b ^c ^d Lionel Walter Rothschild: The avifauna of Laysan and the neighbouring islands : with a complete history to date of the birds of the Hawaiian possessions. 1893–1900, s. 121–122.
↑ U.S. Fish and Wildlife Service: Kākāwahie or Moloka`i creeper (Paroreomyza flammea) 5-Year Review Summary and Evaluation. 2009. [dostęp 2017-02-09].

Linki zewnętrzne

Spreparowany samiec i ptak młodociany

[itis-1] Paroreomyza flammea, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] Paroreomyza flammea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Drepanidini Cabanis, 1847 (wersja: 2020-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-27].

[oryg-4] Scott Wilson. Descriptions of some new Species of Sandwich-Island Birds. „Proceedings of The Zoological Society of London”, s. 445–446, 1899.

[scott-5] W. B. Scott: Aves Hawaiienses: the birds of the Sandwich Islands. 1890, s. Pl. 20.

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-27]. (ang.).

[birdlife-7] Species factsheet: Paroreomyza flammea. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-01-27]. (ang.).

[8] Wymiary są mocno przybliżone, jako że autor podawał je z dokładnością tylko do 0,25 cala.

[muz-9] R.L.M. Warren & C.J.O. Harrison: Type-specimens of birds in the British Museum (Natural History). T. 2. Passerines. 1971, s. 177.

[roth-10] Lionel Walter Rothschild: The avifauna of Laysan and the neighbouring islands : with a complete history to date of the birds of the Hawaiian possessions. 1893–1900, s. 121–122.

[us-11] U.S. Fish and Wildlife Service: Kākāwahie or Moloka`i creeper (Paroreomyza flammea) 5-Year Review Summary and Evaluation. 2009. [dostęp 2017-02-09].

[podgatunek-12] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Takson uznany za podgatunek na Kompletnej liście ptaków świata

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[A]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne