Hazza al-Madżali

Hazza al-Madżali (drugi z prawej) w ONZ z królem Husajnem (pierwszy z lewej) i sekretarzem generalnym organizacji Dagiem Hammarskjöldem (drugi z lewej)

Hazza al-Madżali (arab. هزاع المجالي, Hazzāʿ al-Majālī; ur. 1916 w Al-Karak, zm. 29 sierpnia 1960 w Ammanie) – jordański polityk, dwukrotny premier Jordanii od 14 do 19 grudnia 1955 oraz od 5 maja 1959 do śmierci w zamachu.

Życiorys

Pochodził z wpływowej rodziny al-Madżali z Al-Karak^[1]. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Damasceńskim, po czym do 1947 praktykował jako prawnik^[2]. W 1947 otrzymał stanowisko szefa protokołu królewskiego na dworze króla Jordanii Abd Allaha. W roku następnym wygrał wybory na mera Ammanu i pozostał na tym urzędzie przez rok. W 1950 wszedł po raz pierwszy do rządu Jordanii, obejmując tekę ministra rolnictwa. Następnie krótko był ministrem obrony oraz ministrem sprawiedliwości^[2].

Był zwolennikiem rządów Haszymitów w Jordanii i utrzymywania bliskich związków z Wielką Brytanią. 14 grudnia 1955 król Husajn nominował go na premiera^[1]. Gdy dwa dni później al-Madżali zasugerował, że Jordania powinna przyłączyć się do Paktu Bagdadzkiego, w kraju wybuchły masowe protesty organizowane przez lewicową opozycję: jordański oddział partii Baas, Partię Narodowych Socjalistów i mniejsze grupy^[3], jak również przez jordańskich Braci Muzułmańskich. Protesty te wspierała egipska ambasada w Ammanie^[4]. W zamieszkach w Ammanie, Irbidzie i na Zachodnim Brzegu Jordanu wzięło udział kilka tysięcy osób, dochodziło do przypadków niszczenia obiektów kojarzonych z państwami zachodnimi. Z demonstrantami starł się Legion Arabski, który nie zdołał stłumić wystąpień. Dwór zaczął obawiać się o przyszłość monarchii. W takich okolicznościach król Husajn zdymisjonował premiera (który i tak nie zdążył utworzyć gabinetu^[2]), a następnie oznajmił, że Jordania nie rozważa przyłączenia się do Paktu Bagdadzkiego^[3]. Przez kolejne cztery lata zasiadał w jordańskiej Radzie Rozwoju^[2].

W 1959 król Husajn po raz drugi powierzył mu stanowisko premiera. Dał tym samym wyraz swoim prozachodnim sympatiom i niechęci do lewicowych rządów sąsiednich państw (Zjednoczona Republika Arabska utworzona przez naserowski Egipt oraz Syrię, jak również porewolucyjny Irak), które również odnosiły się do Jordanii skrajnie negatywnie. Egipt, Syria i Irak prowadziły przez pewien czas blokadę Jordanii; paliwo dostarczały do Ammanu Stany Zjednoczone. Rząd al-Madżalego był nie tylko przedmiotem krytyki ze strony polityków ZRA. Zwłaszcza Syryjczycy dążyli do zdestabilizowania Jordanii, w latach 1959–1960 finansowali akty sabotażu na terenie kraju (niszczenie lotnisk, mostów, magazynów, ataki na ambasady)^[5]. W marcu 1959 władze Jordanii ogłosiły wykrycie egipskiego spisku na życie al-Madżalego^[2]. 29 sierpnia 1960 al-Madżali padł ofiarą zamachu zorganizowanego przez Syryjczyków^[5], gdy w jego biurze wybuchły dwie bomby^[2]. Władze Jordanii ogłosiły, że jego zabójstwo było częścią spisku wojskowych^[5]. Po śmierci al-Madżalego nowym premierem został Bahdżat at-Talhuni, który zmienił politykę zagraniczną państwa, opowiadając się za poprawą relacji z Egiptem^[6].

Kuzyn Habisa al-Madżalego^[7]. Jego córka Taghrid wyszła za mąż za jordańskiego księcia Muhammada ibn Talala^[8].

Przypisy

Premierzy Jordanii Emirat Transjordanii (1921-1946) Raszid Tali Muzhir ar-Raslan Ali Rida ar-Rikabi Muzhir ar-Raslan Hasan Chalid Abu al-Huda Ali Rida ar-Rikabi Hasan Chalid Abu al-Huda Abd Allah as-Sarradż Ibrahim Haszim Taufik Abu al-Huda Samir ar-Rifa’i Ibrahim Haszim Królestwo Jordanii (od 1946) Samir ar-Rifa’i Taufik Abu al-Huda Sa’id al-Mufti Samir ar-Rifa’i Taufik Abu al-Huda Fauzi al-Mulki Taufik Abu al-Huda Sa’id al-Mufti Hazza al-Madżali Ibrahim Haszim Samir ar-Rifa’i Sa’id al-Mufti Ibrahim Haszim Sulajman an-Nabulusi Abd al-Halim al-Nimr Husajn al-Chalidi Ibrahim Haszim Samir ar-Rifa’i Hazza al-Madżali Bahdżat at-Talhuni Wasfi at-Tall Samir ar-Rifa’i Husajn ibn Nasir Bahdżat at-Talhuni Wasfi at-Tall Husajn ibn Nasir Sad Dżuma Bahdżat at-Talhuni Abd al-Munim ar-Rifa’i Bahdżat at-Talhuni Abd al-Munim ar-Rifa’i Muhammad Dawud al-Abbasi Ahmad Tukan Wasfi at-Tall Ahmad al-Lauzi Zajd ar-Rifa’i Mudar Badran Abd al-Hamid Szaraf Kasim ar-Rimawi Mudar Badran Ahmad Ubajdat Zajd ar-Rifa’i Zajd ibn Szakir Mudar Badran Tahir al-Masri Zajd ibn Szakir Abd as-Salam al-Madżali Zajd ibn Szakir Abd al-Karim al-Kabariti Abd as-Salam al-Madżali Fajiz at-Tarawina Abd ar-Ra’uf ar-Rawabida Ali Abu ar-Raghib Fajsal al-Fajiz Adnan Badran Maruf al-Bachit Nadir az-Zahabi Samir ar-Rifa’i Maruf al-Bachit Aun Szaukat al-Chasawina Fajiz at-Tarawina Abd Allah an-Nusur Hani al-Mulki