Hazza al-Madżali

Hazza al-Madżali (drugi z prawej) w ONZ z królem Husajnem (pierwszy z lewej) i sekretarzem generalnym organizacji Dagiem Hammarskjöldem (drugi z lewej)

Hazza al-Madżali (arab. هزاع المجالي, Hazzāʿ al-Majālī; ur. 1916 w Al-Karak, zm. 29 sierpnia 1960 w Ammanie) – jordański polityk, dwukrotny premier Jordanii od 14 do 19 grudnia 1955 oraz od 5 maja 1959 do śmierci w zamachu.

Życiorys

Pochodził z wpływowej rodziny al-Madżali z Al-Karak[1]. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Damasceńskim, po czym do 1947 praktykował jako prawnik[2]. W 1947 otrzymał stanowisko szefa protokołu królewskiego na dworze króla Jordanii Abd Allaha. W roku następnym wygrał wybory na mera Ammanu i pozostał na tym urzędzie przez rok. W 1950 wszedł po raz pierwszy do rządu Jordanii, obejmując tekę ministra rolnictwa. Następnie krótko był ministrem obrony oraz ministrem sprawiedliwości[2].

Był zwolennikiem rządów Haszymitów w Jordanii i utrzymywania bliskich związków z Wielką Brytanią. 14 grudnia 1955 król Husajn nominował go na premiera[1]. Gdy dwa dni później al-Madżali zasugerował, że Jordania powinna przyłączyć się do Paktu Bagdadzkiego, w kraju wybuchły masowe protesty organizowane przez lewicową opozycję: jordański oddział partii Baas, Partię Narodowych Socjalistów i mniejsze grupy[3], jak również przez jordańskich Braci Muzułmańskich. Protesty te wspierała egipska ambasada w Ammanie[4]. W zamieszkach w Ammanie, Irbidzie i na Zachodnim Brzegu Jordanu wzięło udział kilka tysięcy osób, dochodziło do przypadków niszczenia obiektów kojarzonych z państwami zachodnimi. Z demonstrantami starł się Legion Arabski, który nie zdołał stłumić wystąpień. Dwór zaczął obawiać się o przyszłość monarchii. W takich okolicznościach król Husajn zdymisjonował premiera (który i tak nie zdążył utworzyć gabinetu[2]), a następnie oznajmił, że Jordania nie rozważa przyłączenia się do Paktu Bagdadzkiego[3]. Przez kolejne cztery lata zasiadał w jordańskiej Radzie Rozwoju[2].

W 1959 król Husajn po raz drugi powierzył mu stanowisko premiera. Dał tym samym wyraz swoim prozachodnim sympatiom i niechęci do lewicowych rządów sąsiednich państw (Zjednoczona Republika Arabska utworzona przez naserowski Egipt oraz Syrię, jak również porewolucyjny Irak), które również odnosiły się do Jordanii skrajnie negatywnie. Egipt, Syria i Irak prowadziły przez pewien czas blokadę Jordanii; paliwo dostarczały do Ammanu Stany Zjednoczone. Rząd al-Madżalego był nie tylko przedmiotem krytyki ze strony polityków ZRA. Zwłaszcza Syryjczycy dążyli do zdestabilizowania Jordanii, w latach 1959–1960 finansowali akty sabotażu na terenie kraju (niszczenie lotnisk, mostów, magazynów, ataki na ambasady)[5]. W marcu 1959 władze Jordanii ogłosiły wykrycie egipskiego spisku na życie al-Madżalego[2]. 29 sierpnia 1960 al-Madżali padł ofiarą zamachu zorganizowanego przez Syryjczyków[5], gdy w jego biurze wybuchły dwie bomby[2]. Władze Jordanii ogłosiły, że jego zabójstwo było częścią spisku wojskowych[5]. Po śmierci al-Madżalego nowym premierem został Bahdżat at-Talhuni, który zmienił politykę zagraniczną państwa, opowiadając się za poprawą relacji z Egiptem[6].

Kuzyn Habisa al-Madżalego[7]. Jego córka Taghrid wyszła za mąż za jordańskiego księcia Muhammada ibn Talala[8].

Przypisy

  1. a b Wróblewski B.: Jordania. Warszawa: TRIO, 2011, s. 309. ISBN 978-83-7436-276-4.
  2. a b c d e f red. Lentz H.: Heads of States and Governments Since 1945. London: Routledge, 2014, s. 472. ISBN 978-1-134-26490-2.
  3. a b Wróblewski B.: Jordania. Warszawa: TRIO, 2011, s. 131–132. ISBN 978-83-7436-276-4.
  4. Robins P.: A History of Jordan. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 92. ISBN 978-0-521-59117-1.
  5. a b c Wróblewski B.: Jordania. Warszawa: TRIO, 2011, s. 150. ISBN 978-83-7436-276-4.
  6. Wróblewski B.: Jordania. Warszawa: TRIO, 2011, s. 153. ISBN 978-83-7436-276-4.
  7. L. Joffe, Obituary: Habes al-Majali.
  8. jordan2. www.royalark.net. [dostęp 2015-11-12].

Media użyte na tej stronie

Coat of Arms of Jordan.svg
Coat of Arms of the Hashemite Kingdom of Jordan during the reign of King Hussein. Inscription on the scroll comprises three phrases. On the right side is “Al Hussein bin Talal bin Aoun” (Aoun is the great grandfather of Al Sharif Al Hussein bin Ali); in the middle is “King of the Hashemite Kingdom of Jordan”; on the left side: “Who seeks support and guidance from God.”
Coat of arms of Jordan.svg
Coat of Arms of the Hashemite Kingdom of Jordan during the reign of King Hussein. Inscription on the scroll comprises three phrases. On the right side is “Al Hussein bin Talal bin Aoun” (Aoun is the great grandfather of Al Sharif Al Hussein bin Ali); in the middle is “King of the Hashemite Kingdom of Jordan”; on the left side: “Who seeks support and guidance from God.”
Premier Hazza al-Majali United Nations.JPG
Autor: Muhannad Abu Nour, Licencja: CC BY-SA 3.0
King Hussein (left) U.N Secretary General Dag Hammarskjöld (Middle-left) Premier Hazza' Al Majali (Middle-Right) at the U.N committee