Heinrich Gley

Heinrich Gley
Ilustracja
Heinrich Gley (po lewej) w towarzystwie Gottlieba Heringa
SS-Oberscharführer SS-Oberscharführer
Data i miejsce urodzenia

16 lutego 1901
Rödlin

Data śmierci

1985

Przebieg służby
Lata służby

1934–1945

Formacja

SS Schutzstaffel

Heinrich Gley (ur. 16 lutego 1901 w Rödlin, zm. 1985) – niemiecki pielęgniarz, SS-Oberscharführer, uczestnik akcji T4, członek personelu obozu zagłady w Bełżcu i obozu pracy w Poniatowej, zbrodniarz hitlerowski. Był sądzony w procesie załogi Bełżca, lecz prowadzone przeciwko niemu postępowanie zostało umorzone.

Życiorys

Urodził się w miejscowości Rödlin w Meklemburgii. Po ukończeniu szkoły podstawowej pracował jako robotnik rolny[1]. Od 1929[2] lub 1934[1] roku wykonywał zawód pielęgniarza psychiatrycznego. W 1932 roku został członkiem NSDAP, dwa lata później wstąpił do SS[1].

W grudniu 1939 roku został przydzielony do personelu akcji T4, czyli tajnego programu eksterminacji osób psychicznie chorych i niepełnosprawnych umysłowo. Początkowo służył w „ośrodku eutanazji” w Grafeneck, a od lata 1940 roku w ośrodku na Zamku Sonnenstein nieopodal Pirny. W obu tych miejscach pełnił funkcję szefa personelu pielęgniarskiego. Jego głównym zadaniem było nadzorowanie transportu ofiar, które przewożono z różnych zakładów psychiatrycznych do „ośrodków eutanazji”[1]. Zimą 1941/42 roku w mundurze Organizacji Todt służył na froncie wschodnim (okolice Wiaźmy). Oficjalnie jego zadaniem była opieka nad rannymi żołnierzami[2][3].

Podobnie jak wielu innych weteranów akcji T4 został przeniesiony do okupowanej Polski, aby wziąć udział w eksterminacji Żydów. We wrześniu 1942 roku rozpoczął służbę w ośrodku zagłady w Bełżcu. Sprawował nadzór nad obozową rampą oraz nad „rozbieralnią”, w której Żydzi udający się do komór gazowych musieli rozebrać się do naga i oddać wszystkie wartościowe przedmioty[1]. Wykazywał się znacznym okrucieństwem[4]. Często na ochotnika przeprowadzał egzekucje w obozowym „lazarecie”[a][5]. Po wojnie utrzymywał jednak, że otrzymał to zadanie za karę, po tym, gdy w czasie incydentu z udziałem ukraińskich strażników przypadkowo zastrzelił innego esesmana, Fritza Jirmanna[6] (1 marca 1943)[7].

W połowie grudnia 1942 roku obóz w Bełżcu zaprzestał przyjmowania transportów, a jego załodze powierzono zadanie wydobycia i spalenia blisko 450 tys. zwłok, które pogrzebano na terenie obozu[8]. Gley bezpośrednio nadzorował żydowskie komando, które wykonywało tę pracę[4][9]. Latem 1943 roku, po ostatecznej likwidacji ośrodka zagłady, został przeniesiony do obozu pracy dla Żydów w Poniatowej[1]. Tam również wykazywał się dużym okrucieństwem wobec więźniów[10]. W listopadzie 1943 roku w związku z akcją „Erntefest” wszyscy przebywający w obozie Żydzi zostali wymordowani. Gley nadzorował spalenie ich zwłok[1].

W grudniu 1943 roku, podobnie jak większość weteranów akcji „Reinhardt”, został przeniesiony do Einsatz R operującej na wybrzeżu Adriatyku. Zadaniem tej jednostki była likwidacja miejscowych Żydów oraz walka z jugosłowiańską i włoską partyzantką. Do lipca 1944 roku służył w obozie koncentracyjnym, który funkcjonariusze Einsatz R urządzili w nieczynnej łuskarni ryżu Risiera di San Sabba w Trieście. W ostatnim okresie wojny służył w Waffen-SS jako instruktor w pułku szkoleniowym w Pradze. W maju 1945 roku dostał się do amerykańskiej niewoli[1]. Z obozu jenieckiego został zwolniony pod koniec grudnia 1947 roku[2]. Pracował w Münster jako murarz. W 1958 roku przeszedł na rentę[1].

Był jednym z ośmiu byłych esesmanów sądzonych w procesie załogi Bełżca. W sierpniu 1963 roku zachodnioniemiecka prokuratura postawiła mu zarzut pomocnictwa w zamordowaniu co najmniej 170 tys. Żydów[11]. Podobnie jak pozostali oskarżeni nie zaprzeczał swojemu udziałowi w Zagładzie, twierdził natomiast, że działał pod przymusem, nie mając możliwości sprzeciwienia się rozkazom przełożonych lub uzyskania przeniesienia z Bełżca. Argumenty te zostały zaakceptowane przez sąd krajowy w Monachium, który postanowieniem z 30 stycznia 1964 roku umorzył postępowanie przeciwko Gleyowi i sześciu innym oskarżonym[12].

Zmarł w 1985 roku[1].

Uwagi

  1. ↑ Był to masowy grób na terenie obozu II. Nad jego krawędzią rozstrzeliwano Żydów niezdolnych dotrzeć o własnych siłach do komór gazowych: starców, inwalidów, osoby ranne i chore, małe dzieci bez opiekunów. Patrz: Kuwałek 2010 ↓, s. 51–52 i 133–134.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j Kuwałek 2010 ↓, s. 70.
  2. ↑ a b c Webb 2016 ↓, s. 171.
  3. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 54.
  4. ↑ a b Kuwałek 2010 ↓, s. 161.
  5. ↑ Kuwałek 2010 ↓, s. 69 i 134.
  6. ↑ Tregenza 1993 ↓, s. 43–44.
  7. ↑ Kuwałek 2010 ↓, s. 73.
  8. ↑ Kuwałek 2010 ↓, s. 159.
  9. ↑ Webb 2016 ↓, s. 84.
  10. ↑ O’Neil 2008 ↓, s. 194.
  11. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 56 i 59.
  12. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 59–62.

Bibliografia

  • Michael S. Bryant: Eyewitness to Genocide: The Operation Reinhard Death Camp Trials, 1955–1966. Knoxville: The University of Tennessee Press, 2014. ISBN 978-1-62190-070-2. (ang.).
  • Robert Kuwałek: Obóz zagłady w Bełżcu. Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2010. ISBN 978-83-925187-8-5.
  • Robin O’Neil: Bełżec: Stepping Stone to Genocide. New York: JewihGen, Inc., 2008. ISBN 978-0-9764759-3-4. (ang.).
  • Michael Tregenza. Christian Wirth: Inspekteur der SS-Sonderkommandos „Aktion Reinhard”. „Zeszyty Majdanka”. XV, 1993. ISSN 0514-7409. 
  • Chris Webb: The Belzec death camp. History, Biographies, Remembrance. Stuttgart: ibidem-Verlag, 2016. ISBN 978-3-8382-0866-4. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Gley and Hering drinking beer.jpg
Oberscharführer (Staff Sergeant) Heinrich Gley and Hauptsturmführer (Captain) Gottlieb Hering drinking beer
SS-Oberscharführer.svg
Autor: Rama, Licencja: CC BY-SA 2.0 fr
Rang insignia of the SS/Waffen-SS, here universal collar patches to the NCO-rank/ Officer Aspirant rank “SS-Oberscharfuehrer/SS-Standartenjunker” until 1945.