Helen Duncan
 Helen Duncan (1931) | |
| Pełne imię i nazwisko | Victoria Helen Duncan |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 28 listopada 1897 Callander |
| Data i miejsce śmierci | 6 grudnia 1956 Edynburg |
| Zawód, zajęcie | medium |
| Narodowość | szkocka |
Helen Duncan, ur. jako Victoria Helen MacFarlane, znana również jako Hellish Nell (ur. 28 listopada 1897 w Callander, zm. 6 grudnia 1956 w Edynburgu) – szkocka medium, ostatnia osoba skazana na podstawie brytyjskiego prawa Witchcraft Act 1735, znana z wytwarzania ektoplazmy ze ściereczki do produkcji sera[1].
Biografia
Victoria Helen MacFarlane była córką Archibalda McFarlane'a i Isabelli Rattray. W szkole wzbudzała niepokój wśród innych uczniów swoimi straszliwymi przepowiedniami i histerycznymi zachowaniami, ku cierpieniu matki (członkini kościoła prezbiteriańskiego). Po ukończeniu edukacji pracowała w Dundee Royal Infirmary, a w 1916 roku poślubiła Henry'ego Duncana, stolarza i rannego weterana wojennego, który wspierał jej rzekome nadprzyrodzone talenty. Miała sześcioro dzieci. Pracowała w niepełnym wymiarze godzin w fabryce wybielaczy[2].
Medium
W 1926 roku Helen Duncan przeszła z uprawiania jasnowidztwa do praktykowania spotkań jako medium, oferując seanse, podczas których twierdziła, że przywołuje duchy niedawno zmarłych osób, emitując ektoplazmę z ust.
W 1928 roku fotograf Harvey Metcalfe uczestniczył w serii seansów w domu Duncan. Podczas seansu wykonał zdjęcia Duncan i jej rzekomych duchów „materializujących się”, w tym jej przewodniczki duchowej „Peggy”. Fotografie ujawniły „duchy”, którymi okazały się być np. lalki wykonane z masek z papier-mache i udrapowanych starych prześcieradeł[3].
W 1931 r. London Spiritualist Alliance (LSA) zbadało działania Duncan. Badanie kawałków „ektoplazmy” ujawniło, że zrobiono ją ze ściereczki używanej w serowarstwie, papieru zmieszanego z białkiem jajka i papieru toaletowego sklejonych razem. Jedną ze sztuczek Duncan było połknięcie i cofnięcie części owej ektoplazmy. Komisja w raporcie stwierdziła, że „materiał został połknięty przez panią Duncan jakiś czas przed posiedzeniem, a następnie wydalony przez nią do celów wystawowych”. Kolejne badania próbek prowadził Harry Price, który w 1926 r. założył instytut zajmujący się osobami działającymi jako media. W 1931 r., na opłaconym przez Price`a seansie, Helen Duncan odmówiła poddania się prześwietleniu promieniami rentgena: wpadła w histerię, uciekła na ulicę. W swoim raporcie Price zamieścił informacje o fałszywej ektoplazmie zrobionej z wyciętych z gazet twarzy i gumowych rękawiczek. Także była służąca Duncanów i sam mąż Helen przyznali się do wiedzy o oszustwach[4].
W kolejnych latach dochodziło do różnych demaskacji działań Duncan i obciążania jej karami finansowymi[4].
Zatonięcie pancernika HMS "Barham"
W czasie II wojny światowej, w listopadzie 1941 r., Helen zorganizowała seans spirytystyczny w Portsmouth, podczas którego ogłosiła, że duch zmarłego żołnierza poinformował ją o zatonięciu pancernika HMS "Barham". To zwróciło uwagę dowódców armii, ponieważ informacja o niedawnej tragedii była trzymana w tajemnicy. Późniejsze śledztwo wykazało, że armia rozesłała powiadomienia do rodzin ofiar z nakazem zachowania milczenia, jednak w tak dużej grupie osób nie wszyscy zastosowali się do poleceń wojskowych: informacja dotarła i do Helen Duncan. W kolejnych miesiącach wyszły na jaw jej fałszerstwa, ujawniane przez zdegustowanych lub wnikliwych uczestników seansów[1][5].
Witchcraft Act 1735
Helen Duncan początkowo została aresztowana na podstawie art. 4 Ustawy o włóczęgostwie z 1824 r. [Vagrancy Act 1824]. Władze uznały tę sprawę jednak za poważniejszą i ostatecznie przywołano sekcję 4 Witchcraft Act 1735 [Ustawa o czarach 1735], która dotyczyła oszukańczej działalności „duchowej”. Wraz z nią za spisek mający na celu naruszenie tego aktu przed sądem stanęli Ernest i Elizabeth Homer, którzy prowadzili ośrodek spirytystyczny w Portsmouth, oraz Frances Brown, która była agentką Duncan i chodziła z nią na seanse[3].
Postawiono siedem zarzutów: dwa dotyczące spisków zmierzających do naruszenia Ustawy o czarach, dwa polegające na pozyskiwaniu pieniędzy poprzez wyłudzenie i trzy dotyczące obrazy porządku publicznego. W 1944 Duncan została skazana na karę więzienia w wymiarze dziewięciu miesięcy, Brown na cztery miesiące. Usłyszawszy wyrok, Helen Duncan krzyknęła: Nic nie zrobiłam! Czy Bóg w ogóle istnieje?[6]
Po werdykcie Winston Churchill napisał notatkę do sekretarza spraw wewnętrznych Herberta Morrisona, narzekając na niewłaściwe wykorzystanie zasobów sądowych w związku z „przestarzałymi głupotami” tego oskarżenia[7][8].
Helen Duncan przyrzekła nie prowadzić już więcej działalności spirytystycznej po wyjściu na wolność, jednak w 1956 r. zorganizowała ponownie seans i została aresztowana[9].
Przypisy
- ↑ a b Malcolm Gaskill, Hellish Nell : last of Britain's witches, London: Fourth Estate, 2001, ISBN 1-84115-109-2, OCLC 47148625 [dostęp 2020-03-30].
- ↑ Simon Fowler, Family skeletons : exploring the lives of our disreputable ancestors, Kew: The National Archives, 2005, ISBN 1-903365-54-6, OCLC 61129796 [dostęp 2020-03-30].
- ↑ a b Jenny Hazelgrove, Spiritualism and British society between the wars, Manchester, UK: Manchester University Press, 2000, ISBN 0-7190-5558-X, OCLC 43390510 [dostęp 2020-03-30].
- ↑ a b Renée Haynes, The Society for Psychical Research, 1882-1982 : a history, London: Macdonald, 1982, ISBN 0-356-07875-2, OCLC 9338048 [dostęp 2020-03-30].
- ↑ Graeme Donald, Loose cannons : 101 things they never told you about military history, Oxford: Osprey, 2009, ISBN 978-1-84603-377-3, OCLC 423599441 [dostęp 2020-03-30].
- ↑ The trial of Mrs. Duncan, 1945, OL: OL14046171M.
- ↑ Guardian Staff, Unhappy medium: the life and trial of 'hellish Nell' (I), „The Guardian”, 3 maja 2001, ISSN 0261-3077 [dostęp 2020-03-30] (ang.).
- ↑ Jan Bogdaniuk, Katie McCabe, Dziwna, smutna historia „ostatniej skazanej czarownicy”, Vice, 21 grudnia 2017 [dostęp 2020-03-30] (pol.).
- ↑ Histmag.org, Helen Duncan, ostatnia „wiedźma” Europy? Za czary ukarano ją w 1944 roku, Wprost, 13 września 2017 [dostęp 2020-03-30] (pol.).
Media użyte na tej stronie
Portrait of the medium Helen Duncan.
Cheesecloth of Helen Duncan taken by Harry Price
Photographs revealing the fraud mediumship of Helen Duncan. Malcolm Gaskill revealed in his book Hellish Nell: Last of Britain's Witches (Fourth Estate, 2001) that the photographs were taken by the photographer Harvey Metcalfe in 1928 during a séance at Duncan's house.