Helena Harajda

Ten artykuł od 2014-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Helena Anna Harajda

Helena Anna Jasielska

Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1921 Lublin
Data i miejsce śmierci	25 kwietnia 2011 Gniezno
Miejsce spoczynku	Poznań Cmentarz na Junikowie
Zawód, zajęcie	fizyk
Tytuł naukowy	prof. dr hab.
Alma Mater	Uniwersytecie Poznańskim
Rodzice	Jan Maciej Jasielski - ojciec, Kamilla Jasielska z domu Niemiec - matka
Małżeństwo	Ryszard Jan Harajda
Dzieci	Teresa Tarasewicz (ur. 1946), Stanisław Harajda (ur. 1948), Jan Harajda (ur. 1953), Maria Harajda – Jaworska (primo voto Wojciechowska) (ur. 1958)
Krewni i powinowaci	Jan Mieczysław Jasielski - dziadek, Tekla Jasielska z domu Krawczyk - babcia, Jan Niemiec - dziadek, Helena Niemiec z domu Małaniak - babcia
Odznaczenia

Helena Harajda właściwie Helena Anna Harajda z domu Jasielska (ur. 29 czerwca 1921 w Lublinie, zm. 25 kwietnia 2011 w Gnieźnie) – muzykolog, fizyk, akustyk, profesor doktor habilitowany, nauczyciel akademicki, pedagog, dydaktyk, działacz Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Polskiego Towarzystwa Akustycznego, Związku Polskich Artystów Lutników, harcerka, turystka, podróżniczka.

Edukacja i tytuły naukowe

Przed wojną uczęszczała do Liceum Ogólnokształcącego Sióstr Ursulanek w Stanisławowie o profilu humanistycznym. Maturę zdała w 1939 r. Równocześnie uczyła się w Konserwatorium w klasie fortepianu (1930-1940). Podczas II wojny światowej, w latach 1940-1941 oraz 1944-1945, uczyła się w radziecki Instytucie Pedagogicznym na wydziale fizyko-matematycznym. Po wojnie w ramach wysiedleń z kresów przyjechała do Poznania. Tu uzyskała tytuł magistra filozofii w roku 1950 u profesora Adolfa Chybińskiego, a następnie magistra filozofii w zakresie fizyki w roku 1952 u profesora Marka Kwieka na Uniwersytecie Poznańskim. W roku 1964 obroniła doktorat w zakresie nauk matematyczno-fizycznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu u profesor Haliny Ryffert. W 1989 Rada Państwa przyznała jej tytuł profesora nadzwyczajnego nauk fizycznych.

Praca zawodowa

W swojej pracy zawodowej Helena Harajda związana była z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Akademią Rolniczą w Poznaniu, Akademią Muzyczną w Poznaniu oraz Wyższą Szkołą Pedagogiczną i Uniwersytetem Zielonogórskim w Zielonej Górze.

Helena Harajda posiadała w swoim dorobku ponad 100 prac naukowych w tym 45 rozpraw naukowych, 3 monografie, książki, recenzje, opinie do przewodów na stopnie naukowe itp. Uczestniczyła w badaniu instrumentów muzycznych w ramach Międzynarodowych Konkursów Lutniczych im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu. Wygłaszała referaty na wielu kongresach akustycznych m.in. w Budapeszcie w 1971 roku, w Londynie w 1974 roku, w Paryżu w 1975 roku, w Madrycie w 1977 roku, w Paryżu w 1977 roku, w Dubrowniku w 1979 roku, w Wenecji w 1981 roku, w Getyndze w 1982 roku, w Sandefjord w 1985 roku, w Sopron w 1986 roku itd.

W swojej karierze zawodowej pełniła m.in. funkcje: Kierownika Zakładu Muzycznego, Kierownika Zakładu Fizyki, Dyrektora Instytutu Fizyki WSP w Zielonej Górze. Była Prodziekanem Wydziału Matematyczno – Fizyczno – Technicznego WSP. Była członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Akustycznego. Należała do Catgut Ac. Society USA, Polskiego Towarzystwa Fizycznego, Związku Polskich Artystów Lutników (ZPAL). Kierowała badaniami akustycznymi w ZPAL, była też jego członkiem honorowym. Tworzyła programy przedmiotu „Akustyka” dla kierunku „Lutnictwo” na poziomie licealnym i akademickim. Pełniła funkcję Konsultanta Szkolnictwa Artystycznego I i II stopnia Departamentu Szkolnictwa Artystycznego Ministerstwa Kultury i Sztuki w latach 1995 – 1996. Redagowała hasła do Encyklopedii Muzycznej PWN.

Działalność społeczna

Była Przewodniczką (instruktorką) ZHP, Przodownikiem Turystyki Pieszej i Górskiej PTTK, Instruktorem Krajoznawstwa, Organizatorem Turystyki PTTK, Strażnikiem Ochrony Przyrody. Posiadało złotą honorową odznakę PTTK przyznaną przez Zarząd Główny. Posiadała Honorowy Dysk WKFiT (1975).

Rodzina

Dziadkowie Heleny Harajdy pochodzili z Kresów. Dziadek, Jan Mieczysław Jasielski, był zarządcą majątków, a następnie urzędnikiem Rady Powiatowej Przemyskiej. Zmarł w roku 1894. Babcia, Tekla Jasielska z domu Krawczyk, zajmowała się domem. Drugi z dziadków, Jan Niemiec, był urzędnikiem kolejowym, a następnie posiadał w Stryju warsztat blacharski. Helena Niemiec z domu Małaniak zajmowała się domem. Ojciec Heleny, Jan Maciej Jasielski, był inżynierem kolejnictwa i naczelnikiem warsztatów kolejowych w Stanisławowie. Służył jako oficer w Legionach Polskich i walczył w wojnie bolszewickiej w 1920 roku. Był więźniem łagrów i żołnierzem Armii gen. Władysława Andersa. Zmarł w Argentynie. Matka, Kamilla Jasielska, z domu Niemiec była nauczycielką.

Helena Anna Jasielska wyszła za mąż za Ryszarda Jana Harajdę 31.12.1944 roku. Ślub odbył się w kolegiacie stanisławowskiej. Helena Harajda miała czwórkę dzieci. Wszystkie urodziły się w Poznaniu. Teresa Tarasewicz (ur. 1946) – emerytka ZUS, Stanisław Harajda (ur. 1948) – absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza - matematyka, Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w klasie fletu i Akademii Wychowania Fizycznego w zakresie turystyki i rekreacji – studia podyplomowe, działacz PTTK, Jan Harajda urodzony w 1953) – absolwent Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Maria Harajda – Jaworska (wcześniej Wojciechowska) urodzona w 1958) – absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – muzykologia.

Nagrody i odznaczenia

Za swoją działalność Helena Harajda otrzymała Złoty Krzyż Zasługi (1973), Odznakę Honorową m. – Poznania (1974), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1981), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1983), tytuł "Zasłużony Nauczyciel PRL (1985) i inne odznaczenia i nagrody.

Pochowana została w Poznaniu na cmentarzu junikowskim (pole 6, kwatera 3, miejsce 26)^[1].

Grób prof. Heleny Harajdy na Cmentarzu Junikowskim

Linki zewnętrzne

• Prof. dr hab. Helena Harajda, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2012-11-22] .

Przypisy

Bibliografia

• Kto jest kim w Poznaniu – Itaka – Poznań 2007.
• Kto jest kim w fizyce – Ośrodek Wydawnictw Naukowych – Poznań 1993.
• Who is who in physics Poland 1997 – OWN 1998
• W muzycznym Poznaniu - Akademia Muzyczna – Poznań 2004.
• Akademia Muzyczna w Poznaniu w latach 1920 – 1995 – Akademia Muzyczna – Poznań 1995.
• Kronika Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 1951/1952 do 1958/1959- Wydawnictwo Poznańskie – Poznań 1960.
• Innowacje Pedagogiczne w edukacji muzycznej dzieci i młodzieży – WSP Zielona Góra 2000.
• 50 lat Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej – PWN Warszawa – Poznań 1973.
• Kronika Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza za lata akademickie 1962/63 – 1964/65 – UAM Poznań.
• Encyklopedia Muzyczna PWM ‘hij” część biograficzna – PWM Kraków 1993
• Badania naukowe w Instytucie Akustyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicz w Poznaniu. Pięćdziesięciolecie Katedry Akustyki i Teorii Drgań – Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań 2008.
• Uniwersytet Zielonogórski, Miesięcznik społeczności akademickiej nr 6 (189) – Zielona Góra czerwic 2011.