Helena Przybyłek-Porębna

Helena Przybyłek-Porębna
Data i miejsce urodzenia

29 marca 1936
Uchorowo

Data i miejsce śmierci

4 kwietnia 1993
Magdalenów

Zawód, zajęcie

motornicza

Narodowość

polska

Helena Przybyłek-Porębna (ur. 29 marca 1936 w Uchorowie, zm. 4 kwietnia 1993 w Magdalenowie) – motornicza, jedna z bohaterek Poznańskiego Czerwca.

Życiorys

Urodziła się 29 marca 1936 w biednej rodzinie robotników rolnych w Uchorowie[1]. Jej ojciec zginął w czasie II wojny światowej[2]. Za młodu pracowała na wsi[2]. Od 1 stycznia 1956 rozpoczęła pracę w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym w Poznaniu jako tramwajarka[1] i zamieszkała w hotelu robotniczym przy ulicy Grudzieniec[2]. 28 czerwca tego samego roku wzięła udział w spontanicznym wybuchu społecznego gniewu podczas Poznańskiego Czerwca, stając na czele jednego z robotniczych pochodów i niosąc flagę Polski[2]. W dniu wybuchu strajku pracowała na linii Junikowo-Garbary[2]. Przystąpiła do strajku w stroju służbowym[2]. Przed gmachem Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Poznaniu została postrzelona z karabinu maszynowego w nogi[3], odnosząc ciężkie rany. W 1959 amputowano jej jedną nogę, druga zaś nigdy nie odzyskała sprawności. Wspominając wydarzenie, powiedziała: „Upadłam. Bardzo krwawiłam. Sztandar się skrwawił. Pogotowie zabrało mnie na Długą”[1], a także „Zrobiło mi się ciepło w nogi i upadłam. Po chwili sobie uświadomiłam, że to ja otrzymałam te strzały. Postrzelone były obie nogi. Nie wiem, jak długo czekałam na pogotowie, bo straciłam przytomność”[2].

Po stłumieniu powstania wyszła za mąż i zamieszkała w Magdalenowie pod Kaliszem, gdzie utrzymywała się z renty. Była prześladowana przez Urząd Bezpieczeństwa[1].

Uchwałą Rady Miasta Poznania I kadencji z 4 czerwca 1991, „składając hołd bohaterskiej postawie Pani Heleny Przybyłek-Porębnej w czasie pamiętnych wydarzeń czerwcowych 1956 roku” – jak napisano w uzasadnieniu, nadano jej tytuł Honorowego Obywatela Miasta Poznania[4]. Zmarła 4 kwietnia 1993 w Magdalenowie[1].

Upamiętnienie

26 czerwca 2018, uchwałą Rady Miasta Poznania VII kadencji, w związku ze stanowiskiem Rady Miasta o promowaniu kobiet w nazewnictwie ulic i skwerów w 2018[5], skwer zlokalizowany na Jeżycach na narożniku ulic Dąbrowskiego i Kochanowskiego nazwano Skwerem Trzech Tramwajarek – upamiętniający prócz Heleny Przybyłek-Porębnej także Marię Kapturską oraz Stanisławę Sobańską[6].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e 1991 – Helena Przybyłek-Porębna. poznan.pl. [dostęp 2019-07-28]. (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g Paulina Nowicka: Trzy tramwajarki, bohaterki poznańskiego Czerwca 1956 r. Najpierw do nich strzelali, później je bili i wyśmiewali. poznan.wyborcza.pl, 2018-12-03. [dostęp 2019-07-28]. (pol.).
  3. ↑ Poznań przed pół wiekiem, w: Z Życia MPK Poznań, nr 14(751)/2006, s. 4, ISSN 0329-6637
  4. ↑ Uchwała XXX/169/91 Rady Miasta Poznania z dnia 4 czerwca 1991 r. w sprawie nadania Honorowego Obywatelstwa Miasta Poznania. bip.poznan.pl, 1991-06-04. [dostęp 2019-07-28]. (pol.).
  5. ↑ Mateusz Malinowski, Skwery z patronkami, w: POZnań. Informator Samorządowy Metropolii Poznań, sierpień 2018, s. 5, ISSN 2080-315X.
  6. ↑ Uchwała Nr LXIX/1254/VII/2018 Rady Miasta Poznania z dnia 26-06-2018 w sprawie nadania skwerowi nazwy Trzech Tramwajarek. bip.poznan.pl, 2018-06-26. [dostęp 2019-07-28]. (pol.).