Helena Serbska

Helena Serbska

Helena Karađorđević

Data urodzenia	4 listopada 1884
Data śmierci	16 sierpnia 1962

Księżniczka Helena Serbska (ur. 4 listopada 1884, zm. 16 października 1962) – serbska księżniczka, córka króla Jugosławii Piotra I i jego żony księżniczki Zorki Czarnogórskiej. Była starszą siostrą księcia Serbii Jerzego i króla Jugosławii Aleksandra I. Helena była także siostrzenicą księżnej Anastazji Czarnogórskiej żony Mikołaja Romanowa.

Życiorys

Helena urodziła się w Cetyni w Czarnogórze. Jej matka wcześnie zmarła i była wychowywana przez ciotki Stanę i Milicę. Kształciła się w Rosji w Instytucie Szlachetnie Urodzonych Dziewcząt noszącym nazwę Instytut Smolny^[1].

Księżniczka Helena i książę Ioann. Zdjęcie wykonane podczas zaręczyn.

Dzięki ciotce Helenie Petrowić-Niegosz, która była królową Włoch, poznała księcia Ioanna Romanowa. Jego oświadczyny zaskoczyły rodzinę, ponieważ planował zostać mnichem. Pobrali się 3 września 1911 roku w kaplicy Piotra i Pawła w pałacu Peterhof w Petersburgu^[2].

Podczas wojen bałkańskich ufundowali szpital we Vranje, a księżna wyjechała do Serbii opiekować się rannymi^[3]. Pracowała w szpitalu również po wybuchu I wojny światowej, ufundowała też pociąg szpitalny^[2].

Po ślubie Helena rozpoczęła studia medyczne na Petersburskim Uniwersytecie Państwowym, ale po urodzeniu pierwszego dziecka w 1914 roku musiała zrezygnować z dalszej nauki. Para miała dwójkę dzieci: Wosiewołoda Iwanowicza Romanowa (1914–1973) i Katarzynę Iwanowną Romanową (1915-2007). Córka Katarzyna wyszła za mąż za Ruggiero Farace di Villaforesta i miała trójkę dzieci oraz siedmiu wnuków^[4].

Mąż Heleny został aresztowany po wybuchu rewolucji w Rosji w 1917 roku. Uwięziono go w Jekaterynburgu, a potem bolszewicy przenieśli go do Ałapajewska w obwodzie swierdłowskim. Helena, która dobrowolnie towarzyszyła mężowi, została przez niego namówiona do opuszczenia Ałapajewska i powrotu do dwójki ich małych dzieci, które zostawiła z matką Ioanna, wielką księżną Elżbietą. Ioann został zamordowany 18 lipca 1918 roku razem z wielką księżną Elżbietą Romanową, wielkim księciem Siergiuszem Romanowem, braćmi Ioanna księciem Konstantym Romanowem i księciem Igorem Romanowem, dalekim kuzynem księciem Włodzimierzem Pawłowiczem Paley, sekretarzem księcia Siergieja, Fiodorem Remezem oraz Barbarą Jakowlewą. Bolszewicy zagonili ich do lasu, wepchnęli do opuszczonego szybu, a następnie wrzucili do niego granaty^[2].

W czerwcu 1918 roku Helena pojechała do Jekaterynburga, licząc na spotkanie z carem, ale nie pozwolono jej wejść do Domu Ipatiewa grożąc rozstrzelaniem. Poprosiła o pozwolenie na spotkanie CZEKA, ale wcześniej została aresztowana i uwięziona w Permie. Szwedzcy dyplomaci uzyskali pozwolenie, aby wielka księżna Elżbieta mogła w październiku 1918 roku opuścić Rosję na pokładzie szwedzkiego statku Angermanland razem z dziećmi Heleny, Wsiewołodem i Katarzyną oraz dwójką swoich młodszych dzieci: Jerzym Konstantynowiczem Romanowem i Werą Konstantynową Romanową^[5]. Helena przebywała w więzieniu w Permie, dopóki po interwencji norweskich dyplomatów nie została przeniesiona do pałacu kremlowskiego. Po zwolnieniu pozwolono jej wyjechać i dołączyć do swoich dzieci w Szwecji^[6]. Na stałe zamieszkała we Francji w Nicei. Powtórnie nie wyszła za mąż^[7].

Upamiętnienie

• 11 września 2019 roku w Muzeum Wojewodiny w Nowym Sadzie została otwarta wystawa poświęcona życiu księżniczki Heleny Karađorđević^[8].

Przypisy