Helena Sikorska (1888–1972)

Helena Sikorska (1888–1972)

Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1888 Terespol
Data śmierci	1 lutego 1972
Małżonka premiera Rzeczypospolitej Polskiej
Okres	od 16 grudnia 1922 do 26 maja 1923
Małżonek	Władysław Sikorski
Poprzednik	Zofia Nowak
Następca	Katarzyna Tracz
Małżonka premiera Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie
Okres	od 30 września 1939 do 4 lipca 1943
Poprzednik	Germaine Susanne Coillot
Następca	Cecylia Mikołajczyk

Międzynarodowy Konkurs Hippiczny w Nicei, maj 1925. Na trybunie gen. Sikorski, jego żona Helena i córka Zofia

Helena Sikorska z domu Zubczewska (ur. 2 lutego 1888 w Terespolu, zm. 1 lutego 1972 w Leatherhead) – polska działaczka społeczna, żona premiera RP gen. Władysława Sikorskiego.

Życiorys

Urodziła się 2 lutego 1888 w Terespolu^[1]. W dzieciństwie została adoptowana przez osiadłych w Zakopanem Olgę i Juliana Zubczewskiego, który był dyrektorem^[2][3] seminariów nauczycielskich w Tarnopolu^[4], Rzeszowie^[2][3]. Jej przyrodnim bratem był rtm. Stefan Zubczewski (ur. 1893)^[5][6]. W 1898 u Zubczewskich zamieszkał uczeń I klasy Władysław Sikorski. W 1899 wszyscy przenieśli się do Lwowa^[7], gdzie J. Zubczewski został dyrektorem Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego we Lwowie^[2].

W 1909 Władysław Sikorski podjął pracę w departamencie budowli wodnych Namiestnictwa we Lwowie^[8]. W tym samym roku oboje wzięli ślub^[9]. 2 marca 1912 urodziło się ich jedyne dziecko – córka Zofia^[10]. W okresie od 16 grudnia 1922 do 26 maja 1923 i od 30 września 1939 do 4 lipca 1943 Sikorski sprawował funkcję premiera.

Po zakończeniu II wojny światowej Helena Sikorska pozostała na emigracji, ale nie brała udziału w życiu politycznym, tylko zajmowała się działalnością społeczną. Była m.in. honorowym członkiem Związku Polek w Ameryce. Po wojnie przekazała dokumenty i pamiątki po mężu nowo powstałemu Instytutowi Polskiemu i muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.

W czerwcu 1963 trwały przygotowywania do obchodów 20. rocznicy śmierci gen. Sikorskiego. Kiedy prasa w Londynie zamieściła program uroczystości, Helena Sikorska wystosowała list do gen. Władysława Andersa, w którym stwierdziła, że nie życzy sobie, aby składał kwiaty i przemawiał nad grobem jej męża, gdyż jej zdaniem przyczynił się on do śmierci Sikorskiego^[11].

Śmierć i pogrzeb

Helena Sikorska zmarła 1 lutego 1972 w Leatherhead^[12]. Pierwotnie tam została pochowana^[12]. Chciała być pochowana u boku rodziców w Zakopanem. Ostatnią wolę Sikorskiej spełnił jej szwagier – major Marceli Kycia, który mieszkał w Londynie. Dzięki przychylności władz PRL i pomocy szefa URM-u Janusza Wieczorka^[13], Marceli Kycia mógł przyjechać z prochami Heleny Sikorskiej do Polski. Służba Bezpieczeństwa, wiedząc, że na uroczystościach mają pojawić się delegacje z kraju i emigracji, obawiała się przerodzenia się pogrzebu w demonstrację polityczną, dlatego kontrolowała zarówno przygotowania, jak i sam przebieg pogrzebu. 7 lipca 1972 opracowano szczegółowy plan operacji: w razie potrzeby przemówienia miały być nagrywane na taśmach magnetofonowych, a zdjęcia fotograficzne miały udokumentować przemarsz konduktu i uroczystości. SB obawiały się ewentualnego przemówienia sufragana krakowskiego Juliana Groblickiego. Prochy Heleny Sikorskiej zostały pochowane w sobotę 8 lipca 1972 w grobowcu rodzinnym Juliana i Olgi Zubczewskich na Nowym Cmentarzu w Zakopanem^[2][14]. W uroczystościach żałobnych uczestniczyło trzech biskupów, a ze strony władz cywilnych brał udział przewodniczący Prezydium MRN, Lech Bafla^[13]. Nad grobem przemawiał m.in. gen. Mieczysław Boruta-Spiechowicz^[13][15]. W późniejszych latach w grobowcu Sikorskich (kw. M1-7-8)^[16]spoczął także mjr Marceli Kycia^[14].

Grób Heleny Sikorskiej na Nowym Cmentarzu w Zakopanem

Helena Sikorska w filmie

W filmie Katastrofa w Gibraltarze (1984) w reżyserii Bohdana Poręby w roli Heleny Sikorskiej wystąpiła Teresa Lipowska^[17].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie Heleny Sikorskiej. sikorskich.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-19)]..
• Helena Sikorska, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-03-26].