Helena Więckowska

Helena Więckowska

Data i miejsce urodzenia	4 maja 1897 Warszawa
Data i miejsce śmierci	10 kwietnia 1984 Warszawa
doktor nauk humanistycznych
Specjalność: bibliotekoznawstwo
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1925
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Biblioteka Narodowa Uniwersytet Łódzki
Odznaczenia

Helena Więckowska (ur. 4 maja 1897 w Warszawie, zm. 10 kwietnia 1984 tamże) – polska historyk, bibliolog, bibliotekarka, dykrektor Biblioteki Uniwersyteckiej w Łodzi, profesor Uniwersytetu Łódzkiego.

Życiorys

Brała udział w obronie Lwowa, za co została odznaczona medalem Orląt Lwowskich. W latach 1918–1922 studiowała historię na Uniwersytecie Warszawskim, w 1922 uzyskała stopień doktora filozofii na podstawie dysertacji Opozycja liberalna w Królestwie Polskim 1815–1830 (druk: Warszawa, 1925), przygotowanej pod kierunkiem prof. Marcelego Handelsmana. Była sekretarką pierwszego zarządu Polskiego Stowarzyszenia Kobiet z Wyższym Wykształceniem. Od 1927 pracowała w Bibliotece Narodowej w Warszawie i zajmowała się głównie rękopisami rapperswilskimi i batignolskimi i wydawaniem korespondencji Joachima Lelewela.

Podczas II wojny światowej współpracowała z Delegaturą Rządu na Kraj, uczestniczyła w tajnym nauczaniu.

W latach 1948–1969 zajmowała stanowisko dyrektorki Biblioteki Uniwersyteckiej w Łodzi. Pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Światowej Federacji Związków Bibliotekarskich IFLA (1959–1964). Od 1973 przewodniczyła Komisji Programowej do spraw Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej.

Była członkinią Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Polskiej Akademii Umiejętności, Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN, kolegiów i rad redakcyjnych. W latach 1969–1972 była wykładowczynią Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UW^[1]. Na Uniwersytecie Łódzkim kierowała Katedrą Bibliotekoznawstwa. Wypromowała 15 doktorów, była opiekunką 4 habilitacji.

Laureatka nagród Ministra Oświaty i Wychowania I i II stopnia.

Zmarła 10 kwietnia 1984 w Warszawie. Pochowana 16 kwietnia 1984 na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 46-6-16,17)^[2].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1957)
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Odznaka Honorowa „Orlęta”
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1965)
• Honorowa Odznaka Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (1968)

Najważniejsze prace

• Joachim Lelewel uczony – polityk – człowiek. Warszawa: Czytelnik, 1980 ISBN 83-07-00235-4.
• Joachim Lelewel, Wybór pism historycznych; oprac. Helena Więckowska. Wrocław: Ossolineum, 1950 (wznowienie: Wrocław: Ossolineum, 2005).
• Listy emigracyjne Joachima Lelewela; wyd. i wstępem poprzedziła Helena Więckowska. Tom 1–5. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1948–56.
• Katalog rękopisów Biblioteki Narodowej. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1933–38 (opracowała: Zbiory rapperswilskie, Zbiory batignolskie i Towarzystwa Przyjaciół Polski w Londynie; współautor Adam Lewak).
• Akademickie kształcenie bibliotekarzy: zarys historyczny. Warszawa: Wyd. Akcydensowe, 1979.
• Podręczny słownik bibliotekarza. Warszawa: PWN, 1955 (współautor).
• Encyklopedia wiedzy o książce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971 (współautor).
• artykuły na łamach m.in. „Przeglądu Historycznego”.

Rodzina

Pochodziła z inteligenckiej rodziny żydowskiej Braunsteinów. Poślubiła Aleksandra Więckowskiego, inżyniera architekta, pracownika Departamentu Budownictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej.

Była matką żołnierzy Armii Krajowej: łączniczki 2. kompanii Rudy batalionu Zośka, Marii Więckowskiej i szefa bezpieczeństwa tejże kompanii, Jana Więckowskiego.

Przypisy

Bibliografia

• Helena Więckowska: 1897–1984; red. tomu J. Andrzejewski. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1988, ISBN 83-7016-272-X.
• Słownik pracowników książki polskiej, suplement II. Warszawa 2000, s. 177–179.
• Włodzimierz Trojan: Ci, którzy przeżyli... Biografie żołnierzy batalionu „Zośka”. Warszawa: Środowisko Batalionu „Zośka” Armii Krajowej, 2002, s. 390. ISBN 83-916876-0-0.