Heliograwiura

Heliograwiura z początku XX wieku autorstwa Edwarda Curtisa

Heliograwiura (fotograwiura) (gr. helio + grawiura) – rodzaj techniki druku wklęsłego, zbliżony do akwatinty, polegający na fotograficznym przenoszeniu obrazu na płytę metalową (najczęściej miedzianą) i wytrawienie za pomocą emulsji światłoczułej w ten sposób, by miejsca najjaśniejsze stworzyły najpłytsze zagłębienia[1][2][3]. Wynaleziona w 1879 przez Karela Klíča[1][2].

Papier pigmentowy pokrywa się światłoczułą emulsją żelatynową i kopiuje się na nim pozytyw rysunku przy pomocy silnego źródła światła, uzyskując w ten sposób relief żelatyny. Następnie papier pigmentowy rozprasowuje się na płycie miedzianej posypanej asfaltem syryjskim lub kalafonią, przenosząc na nią cienką warstwę żelatyny (relief). Płytę wykonaną w powyższy sposób fotomechaniczny poddaje się trawieniu chlorkiem żelazowym przy czym rolę rastra spełnia tu proszek asfaltowy[1][2][3]. Do druku używa się ręcznej prasy wklęsłodrukowej[1][4].

Heliograwiura rozpowszechniona w XIX wieku została wyparta później przez rotograwiurę, gdyż heliograwiura jest metodą drogą i bardzo czasochłonną[3]. Obecnie bywa używana w grafice artystycznej przy łączeniu fotografii przedmiotów lub postaci z kompozycją plam czy linii. Płyty otrzymane techniką heliograwiury można uzupełniać innymi metodami technik druku wklęsłego. Sporadycznie używa się tej techniki także przy reprodukcji dzieł sztuki, gdy trzeba stworzyć niewielką liczbę kopii o bardzo wysokiej jakości[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Stefan Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. IV, Warszawa: PWN, 1996, s. 423, ISBN 83-01-12365-6 (pol.).
  2. ↑ a b c Lothar Altmann (red.), Leksykon malarstwa i grafiki, Warszawa: Arkady, 2012, s. 226–227, ISBN 978-83-213-4729-5 (pol.).
  3. ↑ a b c photogravure, [w:] Michael Clarke, Concise Oxford Dictionary of Art Terms, Oxford University Press, 2010, DOI: 10.1093/acref/9780199569922.001.0001, ISBN 978-0-19-172714-6 [dostęp 2021-06-28] (ang.).
  4. ↑ Kama Wróbel, Techniki druku wklęsłego, Rynek i Sztuka, 10 października 2012 [dostęp 2021-06-29] (pol.).

Bibliografia

  • Encyklopedia odkryć i wynalazków, red. Jezierska K. 1979 Warszawa, s. 113.

Media użyte na tej stronie

Navajo medicine man.jpg
Navajo medicine man - Nesjaja Hatali

American Memory from the Library of Congress

Nesjaja Hatali - Navaho (The North American Indian; v.01)

CREATOR Curtis, Edward S., 1868-1952.

SUMMARY Description by Edward S. Curtis: A well-known Navaho medicine-man. While in the Cañon de Chelly the writer witnessed a very interesting four days' ceremony given by the Wind Doctor. Nesjaja Hatali was also assistant medicine-man in two nine days' ceremonies studied - one in Cañon del Muerto and the other in this portfolio (No. 39) is reproduced from one made and used by this priest-doctor in the Mountain Chant.

NOTES 1 photogravure : brown ink ; 44 x 33 cm.

Original photogravure produced in Boston by John Andrew & Son, c1904.

Original source: The Apache. The Jicarillas. The Navaho [portfolio] ; plate no. 31

Seattle : S.E. Curtis, 1907.

OBJECT TYPE Photomechanical print Image

REPOSITORY Northwestern University. Library., Evanston, Ill.

DIGITAL ID

http://hdl.loc.gov/loc.award/iencurt.cp01031