Helsinki (1980)

Helsinki (60)
Ilustracja
Jednostka bliźniacza „Helsinek” – „Oulu” w 2006 r.
Klasakuter rakietowy
TypHelsinki
Historia
StoczniaWärtsilä, Helsinki
Początek budowy17 października 1978
Położenie stępki3 września 1980
Wodowanie5 listopada 1980
 Merivoimat
Wejście do służby1 września 1981
Wycofanie ze służby2002
Dane taktyczno-techniczne
Wypornośćstandardowa: 250 ton
pełna: 280 t
Długośćcałkowita: 45 metrów
Szerokość8,9 m
Zanurzenie3 m
Napęd
3 silniki wysokoprężne MTU o łącznej mocy 10 230 KM, 3 śruby
Prędkość30 węzłów
Sensory
radary Raytheon ARPA, 9GA 208, 9LV 225
sonar Simrad Marine SS 304
Uzbrojenie
8 wyrzutni pocisków rakietowych RBS-15SF (4 x II)
1 armata Bofors kal. 57 mm
4 działka plot. Sako kal. 23 mm (2 x II)
2 zrzutnie bg
Wyposażenie
2 wyrzutnie pocisków oświetlających kal. 103 mm (2 x III)
Załoga30

Helsinki (60) – fiński kuter rakietowy z lat 80. XX wieku, jednostka prototypowa swojego typu. Okręt został zwodowany 5 listopada 1980 roku w stoczni Wärtsilä w Helsinkach, a do służby w Fińskiej Marynarce Wojennej wszedł 1 września 1981 roku. Jednostka została skreślona z listy floty w 2002 roku.

Projekt i budowa

Projekt jednostek typu Helsinki powstał w Finlandii w 2. połowie lat 70. w celu stworzenia nowoczesnych i silnie uzbrojonych okrętów patrolowych, o znacznie lepszych parametrach od eksploatowanych ówcześnie radzieckich kutrów rakietowych projektu 205[1]. Konstruktorzy stoczni Wärtsilä i specjaliści z Marynarki wzięli też pod uwagę doświadczenia płynące z eksploatacji pierwszego rodzimego kutra rakietowego – „Isku”[1].

Przyszłe „Helsinki” zostały zamówione w stoczni Wärtsilä w Helsinkach 5 października 1978 roku[2], a budowę jednostki rozpoczęto 17 października 1978 roku, pod tymczasową nazwą „Vartiovene 80”[1]. Stępkę okręt położono 3 września 1980 roku, a zwodowany został 5 listopada 1980 roku[2][3].

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był kutrem rakietowym o długości całkowitej 45 metrów, szerokości 8,9 metra i zanurzeniu 3 metry[4][5][a]. Gładkopokładowy kadłub jednostki oraz nadbudówka zostały wykonane ze stopu aluminium[6]. Wyporność standardowa wynosiła 250 ton, zaś pełna 280 ton[4][7][b]. Siłownię okrętu stanowiły trzy silniki wysokoprężne MTU 16V538 TB92 o łącznej mocy 10 230 KM, napędzające poprzez wały napędowe trzy śruby[5][8][c]. Maksymalna prędkość jednostki wynosiła 30 węzłów[5][9][d].

Główne uzbrojenie okrętu stanowiły cztery podwójne wyrzutnie przeciwokrętowych pocisków rakietowych RBS-15SF produkcji szwedzkiej, umieszczone w części rufowej[9][10]. Pocisk rozwijał prędkość 0,8 Ma, masa głowicy bojowej wynosiła 150 kg, zaś maksymalny zasięg sięgał 70 km[5]. Na dziobie w wieży znajdowała się pojedyncza armata uniwersalna Bofors kalibru 57 mm Mark 1 L/70[5][10]. Masa naboju wynosiła 2,4 kg, donośność sięgała 17 000 metrów, a szybkostrzelność teoretyczna 200 strz./min[5][8]. W tylnej części nadbudówki znajdowały się dwie podstawy, na których były zainstalowane podwójne stanowiska działek plot. Sako kal. 23 mm L/87 (licencyjna radziecka ZU-23-2)[3][9].

Broń przeciwpodwodną stanowiły dwie rufowe zrzutnie bomb głębinowych[4][8].

Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało m.in. radar nawigacyjny Raytheon ARPA, radar wykrywania celów 9GA 208, radar kontroli ognia 9LV 225, optoelektroniczny system kierowania ogniem Saab EOS 400 i sonar Simrad Marine SS 304[5][7]. Na pokładzie umieszczono też wyrzutnię pocisków zakłóceń pasywnych Philips Philax, a po obu stronach wieży Boforsa zainstalowano dwie trójprowadnicowe wyrzutnie pocisków oświetlających kal. 103 mm[5][9].

Załoga okrętu składała się z 30 oficerów, podoficerów i marynarzy[4][10].

Służba

Wycofany ze służby kuter „Helsinki” w oczekiwaniu na złomowanie, 2011 r.

„Helsinki” zostały wcielone do służby w Fińskiej Marynarce Wojennej w dniu 1 września 1981 roku[3][6]. Kuter otrzymał numer burtowy 60[2][6]. Pierwszym dowódcą jednostki został mianowany kpt. mar. Panu Siivonen[6]. Jako jednostka prototypowa „Helsinki” przeszły wiele prób i doświadczeń, które doprowadziły do wprowadzenia ulepszeń do projektu jeszcze przed budową kolejnych okrętów tego typu[4]. M.in. wymieniono śruby napędowe, przesunięto stery, zmodyfikowano główne stanowisko dowodzenia (GSD) i instalację elektryczną oraz dodano stępki przechyłowe[4]. W 1990 roku na okręcie zmodernizowano system automatycznego sterowania siłownią[4]. W latach 90. zainstalowano konsole w bojowym centrum informacyjnym (BCI), przygotowano miejsce na rufie do instalacji dodatkowego holowanego sonaru Finnyards Sonac/PTA (zamiast jednej z wyrzutni rakiet RBS-15) i zamontowano ulepszone działka plot. Sako kal. 23 mm[11]. Na początku XXI wieku dostosowano podstawy działek plot. Sako do zamiennej instalacji wyrzutni rakiet plot. Mistral (podobnie jak na nowszych okrętach typu Rauma)[5][9].

Wraz z bliźniaczymi kutrami „Helsinki” wchodziły w skład 6. Dywizjonu Ścigaczy (6. Ohjuslaivueeseen), bazując w Pansio (Turku)[11]. Okręt wycofano ze służby w 2002 roku (razem z „Turku”) i poddano „kanibalizacji”, pozyskując części zamienne dla pozostałych jednostek[11][e].

Uwagi

  1. ↑ Według Gardiner i Chumbley 1996 ↓, s. 93 szerokość wynosi 8,5 metra.
  2. ↑ Według Gardiner i Chumbley 1996 ↓, s. 92 wyporność standardowa wynosi 280 ton, zaś pełna 350 ton; Moore 1985 ↓, s. 147, Sharpe 1989 ↓, s. 161 i Saunders 2004 ↓, s. 213 podają 280/300 ton.
  3. ↑ Według Gardiner i Chumbley 1996 ↓, s. 92,Moore 1985 ↓, s. 147 i Sharpe 1989 ↓, s. 161 łączna moc maszyn wynosiła 11 000 KM; Grotnik 2008 ↓, s. 89 podaje ponad 12 000 KM.
  4. ↑ Według Gardiner i Chumbley 1996 ↓, s. 92,Grotnik 2009 ↓, s. 8 i Grotnik 2008 ↓, s. 89 prędkość maksymalna wynosiła 32 węzły.
  5. ↑ M.in. zdjęte z obu kutrów działa kal. 57 mm zamontowano na stawiaczach min typu Hämeenmaa, a dwa silniki prawdopodobnie sprzedano później Chorwacji razem z bliźniaczymi jednostkami „Oulu” i „Kotka”[11][12].

Przypisy

  1. ↑ a b c Grotnik 2009 ↓, s. 6.
  2. ↑ a b c Gardiner i Chumbley 1996 ↓, s. 93.
  3. ↑ a b c Moore 1985 ↓, s. 147.
  4. ↑ a b c d e f g Grotnik 2009 ↓, s. 8.
  5. ↑ a b c d e f g h i Saunders 2004 ↓, s. 213.
  6. ↑ a b c d Grotnik 2009 ↓, s. 7.
  7. ↑ a b Grotnik 2008 ↓, s. 89.
  8. ↑ a b c Saunders 2009 ↓, s. 182.
  9. ↑ a b c d e Faulkner 2004 ↓, s. 310.
  10. ↑ a b c Gardiner i Chumbley 1996 ↓, s. 92.
  11. ↑ a b c d Grotnik 2009 ↓, s. 9.
  12. ↑ Grotnik 2008 ↓, s. 88.

Bibliografia

  • Tomasz Grotnik. Helsinki popłynęły do Chorwacji. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 12, 2008. Magnum-X. ISSN 1230-1655. 
  • Tomasz Grotnik. Ścigacze rakietowe typu Helsinki - historia trwa. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8 (91), 2009. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
  • Keith Faulkner: Jane’s Okręty Wojenne Przewodnik Encyklopedyczny. Poznań: Zysk i S-ka, 2004. ISBN 83-7298-588-X.
  • Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.)
  • John E. Moore (red.): Jane’s Fighting Ships 1984-85. London: Jane’s Publishing Company Ltd, 1985. ISBN 0-7106-0795-4. (ang.)
  • Stephen Saunders (red.): Jane’s Fighting Ships 2004-2005. London: Jane’s Information Group Ltd, 2004. ISBN 0-7106-2623-1. (ang.)
  • Stephen Saunders (red.): Jane’s Fighting Ships 2009-2010. London: Jane’s Information Group Ltd, 2009. ISBN 0-7106-2888-9. (ang.)
  • Richard Sharpe (red.): Jane’s Fighting Ships 1989-90. London: Jane’s Defence Data, 1989. ISBN 0-7106-0886-1. (ang.)
Merivoimat  Kutry rakietowe typu Helsinki
Finlandia Merivoimat
Chorwacja Chorwacja

Media użyte na tej stronie

Ohjusvene Oulu at Port of Helsinki.jpg
Autor: fi:User:MPorciusCato, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Helsinki class fast attack craft Oulu of the Finnish Navy in the Port of Helsinki. Now commissioned in Croatian Navy.
Decommissioned missile boat Helsinki Hietalahti 4.JPG
Decommissioned Finnish missile boat Helsinki (60) in Hietalahti ship yard.
Military Flag of Finland.svg
The swallow-tailed state flag of Finland, also called Naval Ensign of Finland. This flag is used only by the Finnish Defence Forces installations, units, garrisons, and ships. The flag is also the unit Colour of such units that do not have a Colour of their own.