Helvella

Piestrzyca
Ilustracja
Piestrzyca kędzierzawa (Helvella crispa)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

piestrzycowate

Rodzaj

piestrzyca

Nazwa systematyczna
Helvella L.
Sp. 2: 1180 (1753)
Typ nomenklatoryczny

Helvella mitra L. 1753

Helvella L. (piestrzyca) – rodzaj grzybów z rodziny piestrzycowatych (Helvellaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Helvella, Helvellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy rodzaj ten zdiagnozował Karol Linneusz w 1753 i podana przez niego nazwa jest dotąd aktualna[1]. Synonimy naukowe: Acetabula (Fr.) Fuckel, Biverpa (Fr.) Boud., Boletolichen Juss., Coelomorum Paulet, Costapeda Falck, Cowlesia Nieuwl., Cyathipodia Boud., Fuckelina Kuntze, Globopilea Beauseign., Helvella subgen. Biverpa Fr., Leptopodia Boud., Macropodia Fuckel, Macroscyphus Nees ex Gray, Paxina Kuntze, Peziza sect. Acetabula Fr., Phaeomacropus Henn., Phleboscyphus Clem., Pindara Velen., Tubipeda Falck[2].

Nazwę polską nadał Franciszek Błoński w 1888 r[3].

Cechy charakterystyczne

Saprotrofy rosnące na ziemi. Owocniki podzielone na kapelusz i trzon lub kielichowate. Kapelusze kędzierzawe, siodłowate lub miseczkowate, pokryte warstwą rodzajną. Trzony podłużnie żeberkowane lub gładkie. Konsystencja łamliwa, rzadziej elastyczna. Wysyp zarodników biały. Zarodniki eliptyczne, gładkie do kropkowanych, przeważnie z jedną dużą oleistą kroplą[4][5].

Gatunki występujące w Polsce

  • Helvella acetabulum (L.) Quél. – piestrzyca pucharowata
  • Helvella albipes Fuckel 1866[6]
  • Helvella albella Quél. 1896[7]
  • Helvella atra J. König – piestrzyca czarna
  • Helvella corium (O. Weberb.) Massee1895
  • Helvella cupuliformis Dissing & Nannf. 1966[8]
  • Helvella crispa (Scop.) Fr. 1822 – piestrzyca kędzierzawa
  • Helvella elastica Bull. 1785 – piestrzyca giętka
  • Helvella ephippium Lév. 1841
  • Helvella hyperborea Harmaja 1978[9]
  • Helvella lactea Boud. 1907
  • Helvella lacunosa Afzel. 1818 – piestrzyca zatokowata
  • Helvella latispora Boud. 1898[10]
  • Helvella leucomelaena (Pers.) Nannf. 1941
  • Helvella macropus (Pers.) P. Karst. 1871 – piestrzyca popielata
  • Helvella monachella (Scop.) Fr. 1822
  • Helvella pezizoides Afzel. 1783
  • Helvella queletii Bres. 1882
  • Helvella queletiana Sacc. & Traverso 1910
  • Helvella villosa Schaeff. 1770[11]

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[12]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według M.A Chmiel (z wyjątkiem tych zaznaczonych odrębnymi przypisami)[3].

Piestrzyca giętka
Piestrzyca zatokowata
Piestrzyca popielata
Piestrzyca pucharowata

Przypisy

  1. ↑ a b c Index Fungorum [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  3. ↑ a b Maria Alicja Chmiel: Checklist of Polish Larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 978-83-89648-46-4.
  4. ↑ E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  5. ↑ Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
  6. ↑ Kozłowska M., Heluta V.P., Mułenko W., Bazyuk-Dubey I.V. 2015. Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraina) Part I. A checklist of larger Basidiomycota. Tow. Wyd. Nauk. Libropolis, Lublin.
  7. ↑ Projektowany Turnicki Park Narodowy. [dostęp 2018-12-16].
  8. ↑ Chmiel M. A., Ronikier A. 2007. Materiały do znajomości Ascomycetes Tatr. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 14(1): 183-194.
  9. ↑ Krzysztofiak L., Krzysztofiak A., Romański M. 2010. Świat śluzowców, grzybów i mszaków Wigierskiego Parku Narodowego. Przyroda Wigierskiego Parku Narodowego. Seria popularnonaukowa. Stowarzyszenie „Człowiek i Przyroda”. Suwałki 2010.
  10. ↑ Kozłowska M., Mułenko W., Heluta V.P. 2015. Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraina) Part II. A checklist of microfungi and larger Ascomycota. Tow. Wyd. Nauk. Libropolis, Lublin.
  11. ↑ Takson niezweryfikowany.
  12. ↑ Index Fungorum (gatunki). [dostęp 2013-10-20]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Helvella macropus Grauer Langfüssler.jpg
Autor: Holger Krisp, Licencja: CC BY 3.0
Helvella macropus, Family: Helvellaceae, Location: Germany, Erbach, Ringingen
Helvella elastica Ć1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Helvella elastica
Helvella lacunosa 0600912.jpg
Autor: bernd gliwa, Licencja: CC BY-SA 2.5
Helvella lacunosa
Helvella acetabulum 47980.jpg
Autor: This image was created by user Gerhard Koller (Gerhard) at Mushroom Observer, a source for mycological images.
You can contact this user here., Licencja: CC BY-SA 3.0
Fruit bodies of the fungus Helvella acetabulum (L.) Quél. Specimens photographed in obere Lobau, Vienna, Austria.
Helvella crispa G3.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Helvella crispa