Hemidictyum marginatum

*Hemidictyum marginatum*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	paprotkowce
Rodzina	Hemidictyaceae
Rodzaj	Hemidictyum
Gatunek	Hemidictyum marginatum
	Nazwa systematyczna
	Hemidictyum marginatum (L.) C.Presl; Tent. Pterid.: 111 (1836)
Synonimy
	Allantodia marginata Racib.; Asplenium limbatum Willd.; Asplenium marginatum L.; Asplenium mikanii C.Presl; Athyrium marginatum Milde; Diplazium giganteum Karst.; Diplazium limbatum (Willd.) Proctor; Diplazium marginatum Diels; Hemidictyum limbatum (Willd.) C.Presl; Hemidictyum peruvianum C.Presl;

Hemidictyum marginatum – gatunek paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Reprezentuje monotypowy rodzaj Hemidictyum i taką też rodzinę Hemidictyaceae, przy czym pozycja systematyczna rodzaju jest w różnych systemach zróżnicowana, ze względu na rozmaitość klasyfikacji paprotkowców. Gatunek występuje w amerykańskich tropikach – od Meksyku i Antyli po Boliwię i południową Brazylię^[3]. Jest to paproć naziemna^[4].

Morfologia

Sporofit: Paproć o liściach pojedynczo pierzastych^[4], osiągających duże rozmiary^[5], z wyraźnie zgrubiałymi zakończeniami wiązek przewodzących^[4]. Odcinki liścia obejmują nasadami oś liścia. Kupki zarodni osłonięte są boczną zawijką^[5].

Systematyka

Gatunek należy do monotypowego rodzaju Hemidictyum C.Presl, Tent. Pterid.: 110 (1836). Rodzaj ten, jak wynika z analizm molekularnych jest siostrzanym dla rodziny zanokcicowatych Aspleniaceae (w ujęciu obejmującym rodzaje Asplenium s.l. i Hymenasplenium). Rozdzielenie Hemidictyum i zanokcicowatych datowane jest na późną kredę. W przeszłości pozycja systematyczna Hemidictyum była bardzo problematyczna i gatunek tu należący włączany bywał do rodzajów zanokcica Asplenium, Diplazium i do różnych rodzin^[6].

We współczesnym systemie PPG I (2016) takson stanowi rodzinę w rzędzie paprotkowców (Polypodiales). Znajduje się w podrzędzie Aspleniineae H.Schneid. & C.J.Rothf. 2016 odpowiadającym kladowi „eupolypods I” w systemie Smitha i in. (2006)^[2]. W systemie Smitha i in. (2006) rodzina nie była ujęta, rodzaj Hemidictyum włączony był do szeroko ujmowanej rodziny rozrzutkowatych Woodsiaceae^[7]. W systemach szeroko ujmujących rodzinę zanokcicowatych Aspleniaceae – rodzaj jest włączany do podrodziny Asplenioideae^[6].

Pozycja filogenetyczna taksonu w rzędzie paprotkowców^[8]^[9]^[2]

paprotkowce

Saccolomataceae

Cystodiaceae

	Lonchitidaceae

	Lindsaeaceae

Pteridaceae – orliczkowate

Dennstaedtiaceae

Cystopteridaceae – paprotnicowate

Rhachidosoraceae

Diplaziopsidaceae

Desmophlebiaceae

	Aspleniaceae – zanokcicowate

	Hemidictyaceae

Thelypteridaceae – zachylnikowate

Woodsiaceae – rozrzutkowate

	Onocleaceae – onokleowate

	Blechnaceae – podrzeniowate

Athyriaceae – wietlicowate

Didymochlaenaceae

Hypodematiaceae

Dryopteridaceae – nerecznicowate

	Nephrolepidaceae – nefrolepisowate

	Lomariopsidaceae

Tectariaceae

Oleandraceae

	Davalliaceae – dawaliowate

	Polypodiaceae – paprotkowate

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-12-10] (ang.).
↑ ^a ^b ^c The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ ^a ^b ^c Hemidictyum marginatum (L.) C.Presl. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-10].
↑ ^a ^b ^c David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 431. ISBN 978-1-107-11502-6.
↑ ^a ^b Michael Sundue: Hemidictyum marginatum. W: Ferns and Lycophytes of the World [on-line]. [dostęp 2021-12-10].
↑ ^a ^b Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 58. ISBN 978-1-842466346.
↑ Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006 (ang.).
↑ Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851.
↑ Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-12-10] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[powo-3] Hemidictyum marginatum (L.) C.Presl. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-10].

[mabb-4] David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 431. ISBN 978-1-107-11502-6.

[sundue-5] Michael Sundue: Hemidictyum marginatum. W: Ferns and Lycophytes of the World [on-line]. [dostęp 2021-12-10].

[christenhusz-6] Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 58. ISBN 978-1-842466346.

[smith-7] Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006 (ang.).

[Lehtonen-2011-8] Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851.

[Rothfels-2012-9] Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Hemidictyum marginatum

Morfologia

Systematyka

Przypisy

Media użyte na tej stronie