Hemizygota

Hemizygota – termin w genetyce określający osobnika płci męskiej posiadającego jedynie jeden allel danego genu związany z chromosomem X. Drugi chromosom "homologiczny" dopełniający diploidalność jest płciowym chromosomem Y. Hemizygoty zatem mogą posiadać jedynie dwa genotypy: X^aY (recesywny) oraz X^AY (dominujący).

W przypadku ptaków, oraz niektórych płazów, gadów, ryb, hemizygotą jest osobnik płci żeńskiej. Samce mają dwa chromosomy Z, samice zaś chromosomy Z i W (chromosom W jest dopełniającym i nie może być nośnikiem allelu).

Hemizygotyczność a choroby genetyczne

Hemizygotyczność w linii męskiej ma ważne znaczenie w chorobach genetycznych związanych z chromosomami płciowymi, gdyż posiadanie jednego allela wyklucza możliwość bezpiecznego nosicielstwa w postaci heterozygoty.

Stąd osobniki płci męskiej albo chorują albo są zupełnie zdrowi, jeżeli rozpatrywać choroby genetyczne przenoszone na chromosomach płciowych – choroby sprzężone z płcią.

Typowym przykładem jest hemofilia, w której to chorują mężczyźni z genem recesywnym (X^aY). Mężczyźni z genem dominującym (X^AY) są zupełnie zdrowi.

Zobacz też

• homozygota
• heterozygota