Henri Becquerel

Henri Becquerel

Data i miejsce urodzenia	15 grudnia 1852 Paryż
Data i miejsce śmierci	25 sierpnia 1908 Le Croisic
Zawód, zajęcie	chemik, fizyk
Narodowość	francuska
Alma Mater	École polytechnique École nationale des ponts et chaussées
Rodzice	Aleksander Edmund Becquerel
Dzieci	Jean Becquerel
Krewni i powinowaci	• Aleksander Edmund Becquerel (ojciec) • Antoni Cezar Becquerel (dziad)

Antoine Henri Becquerel (ur. 15 grudnia 1852 w Paryżu, zm. 25 sierpnia 1908 w Le Croisic) – francuski chemik i fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1903^[1] za odkrycie promieniotwórczości.

Życiorys

Henri Becquerel urodził się w Paryżu w rodzinie, która (włączając jego i jego syna) tworzyła cztery pokolenia naukowców. Jego ojciec, Aleksander Edmund Becquerel^[2] był odkrywcą zjawiska fotowoltaicznego, jego dziadem był Antoni Cezar Becquerel. Studiował nauki ścisłe na École Polytechnique oraz inżynierię na École Nationale des Ponts et Chaussées.

Był dwukrotnie żonaty. W 1874 roku ożenił się z córką Jules'a Jamina Lucie-Zoe-Marie Jasmin, która zmarła wkrótce po urodzeniu ich syna Jeana. Becquerel w 1890 roku ożenił się z Louise Désirée Lorieux.

W 1908, w roku jego śmierci, został wybrany prezesem Francuskiej Akademii Nauk. Zmarł w wieku 55 lat w Croisic.

Wkład w nauki przyrodnicze, odkrycia i ważniejsze prace

Fragment kliszy fotograficznej należącej do Becquerela, która została zaciemniona przez promieniowanie jądrowe soli uranu. Cień metalowego krzyża maltańskiego umieszczonego pomiędzy kliszą a solami uranu jest wyraźnie widoczny.

W 1892 stał się trzecim z rodziny, który zajmował stanowisko profesora fizyki w Muséum national d'Histoire naturelle. W 1894 został głównym inżynierem francuskiego ministerstwa dróg i mostów, a od 1895 także rektorem École Polytechnique. Od 1889 członek Francuskiej Akademii Nauk.

Zajmował się badaniem fluorescencji, fosforescencji, magnetyzmu i polaryzacji światła. W 1896 badał fosforescencję – chciał sprawdzić, czy promienie X odkryte przez Roentgena mają z nią związek. Fosforescencyjny minerał, będący rudą uranu, wystawił na światło słoneczne. Po długim naświetlaniu zawinął go w materiał światłoczuły (kliszę fotograficzną) oraz gruby, czarny papier nieprzepuszczający światła. Wywołana klisza okazała się zaczerniona. Becquerel odkrył, że ten minerał emituje niewidzialne promienie, jednak błędnie zinterpretował to jako fosforescencję (skutek wcześniejszego naświetlenia). Ogłosił swój wynik 24 lutego na posiedzeniu Akademii Nauk w Paryżu. W późniejsze niepogodne dni odkrył przypadkowo, że minerał z uranem zaczernia kliszę pomimo braku naświetlenia – co ogłosił 2 marca, korygując swój błąd.

Becquerel prowadził dalsze jakościowe badania za pomocą klisz fotograficznych. Doprowadziły go do kolejnych błędnych wniosków, że promienie uranu ulegają odbiciu, załamaniu i polaryzacji, tak jak światło i inne fale elektromagnetyczne, co ogłaszał na kolejnych marcowych posiedzeniach Akademii Nauk. Fizycy, w tym sam Becquerel, porzucili temat jako nieciekawy i skupili się na dużo bardziej tajemniczych promieniach X^[3]. Tym razem błędy Becquerela doprowadziły do dwuletniego zastoju w badaniach nad promieniotwórczością^[4]. Dopiero w 1898 Maria Skłodowska-Curie podjęła dalsze badania nad promieniami uranu, co doprowadziło ją do szybkich odkryć. Pod ich wpływem dołączył do niej mąż Pierre i w 1899 również Becquerel. Odwołał swoje błędne wnioski z marca 1896^[5].

Przypadkowe odkrycie zjawiska radioaktywności przyniosło Becquerelowi połowę Nagrody Nobla z fizyki w 1903. Drugą połowę otrzymali wspólnie Pierre Curie i Maria Skłodowska-Curie (pod nazwiskiem Marie Curie).

Becquerel był autorem m.in. pracy Recherches sur une proprieté nouvelle de la matière (1903)^[6].

Od nazwiska naukowca pochodzi jednostka radioaktywności bekerel.

Nagrody

Oprócz Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki Henri Becquerel otrzymał także następujące wyróżnienia:

• 1900: Medal Rumforda,
• 1901: Medal Helmholtza
• 1905: Medal Barnarda,
• 1908: Medal Toffie.

Przypisy

Bibliografia

Książki

• Wulf von Bonin, Erich Bagge, Robert Herrlinger: Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna. Warszawa: 1969.
• Beata Tarnowska (red.): Nagrody Nobla, Leksykon PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13393-7.

Czasopisma

• Andrzej Kajetan Wróblewski. Raz dobrze, raz źle. „Wiedza i Życie”, s. 69, październik 2011. Prószyński Media. ISSN 0137-8929. 
• Andrzej Kajetan Wróblewski. Geniusz Marii Skłodowskiej-Curie. „Mówią Wieki. Magazyn Historyczny”. 3, s. 8–12, 2012. Warszawa: Bellona. ISSN 18978088. 

Linki zewnętrzne

• Biografia na Nobelprize.org