Henri Dunant

Jean Henri Dunant

Data i miejsce urodzenia	8 maja 1828 Genewa
Data i miejsce śmierci	30 października 1910 Heiden
Zawód, zajęcie	kupiec
Odznaczenia
Pokojowa Nagroda Nobla

Jean Henri Dunant, wym. /ʒɑ̃ ɑ̃ˈri düˈnɑ̃/^[1] (ur. 8 maja 1828 w Genewie, zm. 30 października 1910 w Heiden, Henry Dunant, Henri Dunant) – szwajcarski kupiec, filantrop i założyciel Czerwonego Krzyża, laureat pierwszej Pokojowej Nagrody Nobla w 1901 (wraz z Francuzem Frédéricem Passy).

Życiorys

Dunant urodził się w protestanckiej rodzinie kupieckiej. Od wczesnej młodości stykał się z ludzką nędzą, towarzysząc matce w odwiedzaniu najbiedniejszych mieszkańców Genewy – chorych, kalekich i umierających. Po ukończeniu gimnazjum pracował w banku, angażując się jednocześnie w różnorodną działalność społeczną, m.in. pomoc więźniom.

Jako reprezentant Związku Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej (YMCA) podróżował po Belgii, Holandii i Francji. W połowie 1859 wrócił do Europy, aby osobiście prosić cesarza Francuzów Napoleona III o wstawiennictwo w realizacji algierskich projektów.

Był aktywnym syjonistą i wspierał utworzenie państwa żydowskiego na terenie Palestyny^[2].

Powstanie Czerwonego Krzyża

24 czerwca 1859, w drodze na spotkanie z cesarzem, Dunant przejeżdżał koło włoskiego miasteczka Solferino, gdzie odgrywała się najkrwawsza w ówczesnej Europie (obok Waterloo) – bitwa pod Solferino, stoczona między armią austriacką a sprzymierzonymi siłami francusko-włoskimi. Liczba ofiar przekraczała 40 000. Obok ciał zabitych, których nikt nie zbierał z pola walki, umierało w męczarniach tysiące rannych żołnierzy. Niewielkie i źle zorganizowane wojskowe służby medyczne były bezradne wobec ogromu nieszczęścia. Dunant, mimo braku przygotowania medycznego, starał się pomóc rannym i umierającym. W pobliskim kościele w Castiglione zorganizował prymitywny szpital, opatrywał rannych, dostarczał im wodę do picia, zapisywał ostatnie życzenia umierających. Namawiał do pomocy kilka miejscowych kobiet, które – choć z oporami – dawały się przekonać, że ranni żołnierze cierpią tak samo, niezależnie od narodowości. Tu powstało hasło Tutti fratelli – wszyscy jesteśmy braćmi.

Komitet Pięciu – Komitet Założycielski Czerwonego Krzyża

Po dwóch latach spędzonych bezowocnie w Paryżu Dunant wrócił do Genewy i napisał książkę Wspomnienie Solferino. Jest to nie tylko relacja z pola bitwy i opis wstrząsających przeżyć, ale gorący apel do społeczeństw Europy, który miał poruszyć ich sumienia. Niewielka książeczka, przetłumaczona na kilka języków i wydana w niemal wszystkich krajach europejskich, zdobyła ogromną popularność. Dunant zaproponował w niej:

• powołanie we wszystkich krajach stowarzyszeń pomocy, których przeszkoleni wolontariusze mogliby nieść ratunek rannym na polu walki
• zapewnienie im bezpieczeństwa przy pomocy wyróżniającego znaku, powszechnie uznawanego przez wszystkie strony konfliktu i dającego status pełnej neutralności.

W lutym 1863 powstał w Genewie tzw. Komitet Pięciu, w którym obok Dunanta zasiadali czterej wpływowi obywatele szwajcarscy.

26 października 1863, z inicjatywy Dunanta, Komitet Pięciu zwołał do Genewy międzynarodową konferencję, w której wzięło udział 14 oficjalnych delegacji krajów europejskich oraz wielu obserwatorów. Większość idei Henry Dunanta została zaakceptowana, m.in. powołanie narodowych komitetów pomocy rannym, ochrona personelu medycznego podczas działań wojennych i wspólny znak ochronny – czerwony krzyż na białym tle.

Dzień 29 października 1863, w którym konferencja przyjęła te rezolucje, uznany został za dzień powstania Czerwonego Krzyża.

Późniejsze lata

Po 1867, w wyniku niesnasek i sporów wśród założycieli Czerwonego Krzyża, Dunant wycofał się z Komitetu. Pogarszała się też zdecydowanie jego sytuacja materialna, a kolejne idee, jak np. utworzenie stref bezpieczeństwa dla cywilnych uchodźców, powołanie Światowej Organizacji Zdrowia czy Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, nie znalazły zrozumienia rządów państw europejskich.

W 1887 roku Dunant osiedlił się w przytułku dla ubogich w szwajcarskim miasteczku Heiden. W 1895 odnalazł go tam dziennikarz, którego artykuły o tym, że założyciel Czerwonego Krzyża żyje w ubóstwie i zapomnieniu, poruszyły całą Europę.

Rezultatem było przyznanie przez Norweski Komitet Noblowski w 1901 pierwszej pokojowej nagrody Nobla Henry Dunantowi. 30 października 1910 Henry Dunant zmarł w Heiden (Szwajcaria).

Upamiętnienie

• O dokonaniach Dunanta opowiadają filmy: D'homme à hommes (1948)^[3], Henry Dunant: Red on the Cross (2006)^[4]
• Na cześć Dunanta w dniu 6 października 2014 r. nazwa drugiego pod względem wysokości szczytu w Szwajcarii została zmieniona przez prezydenta Szwajcarii Didiera Burkhaltera na Dunantspitze (Szczyt Dunanta)^[5]
• Henry Dunant Hospital Center to nazwa szpitala w Atenach w Grecji^[6]
• Imieniem Dunanta została nazwana planetoida (1962) Dunant^[7]
• Jego imię nosi wysoko wydajny podmorski kabel komunikacyjny łączący Europę z Ameryką Północną^[8] uruchomiony we wrześniu 2020^[9]

Zobacz też

• Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca
• Konwencje genewskie
• Clara Barton
• Florence Nightingale

Przypisy

Bibliografia

• Beata Tarnowska (red.), Nagrody Nobla. Leksykon PWN, Warszawa 2001
• Henri Dunant (ang.). nobel-winners.com. [dostęp 2013-11-21].
• Henry Dunant - Biographical (ang.). nobelprize.org. [dostęp 2013-11-21].
• John Simkin: Henri Dunant (ang.). partacus.schoolnet.co.uk, 1997-09. [dostęp 2013-11-21].
• Philip Earl Steele, Henry Dunant: Christian Activist, Humanitarian Visionary, Zionist, [dostęp 2018-08-13]