Henry Every

Henry Every
Long Ben, The Arch Pirate, The King of Pirates
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

20 sierpnia 1659
Newton Ferrers, Devon, Anglia

Data i miejsce śmierci

nieznana (przypuszczalnie między 1699 a 1714)
nieznane (przypuszczalnie Devon, Anglia)

Stanowisko

kapitan

Every w kobiecej kajucie statku Gan-i-sawai
Flaga Henry'ego Every'ego

Henry Every, także Avery, lub Evory, znany także jako Long Ben – angielski pirat żyjący w drugiej połowie XVII wieku. Na początku lat 90. pływał w załodze statku niewolniczego pomiędzy Afryką a Ameryką Północną. O jego wcześniejszej aktywności pirackiej nie ma informacji.

W roku 1694 znalazł się w randze pierwszego oficera na Charlesie, okręcie korsarskim w służbie hiszpańskiej z zadaniem działania przeciwko francuskiej kolonii na Martynice. Z powodu nieuczciwego traktowania, bardzo rygorystycznych warunków, niemożności porozumienia z kapitanem i ogromnych zaległości w wypłacaniu żołdu, 6 maja 1694 roku Every stanął na czele buntu załogi i został wybrany kapitanem[1]. Nowy piracki statek, teraz nazwany Fancy[2], pożeglował na południe wzdłuż wybrzeży Afryki, napadając po drodze cztery jednostki, w tym także francuskiego pirata wracającego z łupieżczej wyprawy. Znalazłszy się w pobliżu Przylądka Dobrej Nadziei Every napisał do angielskich gazet list z zapewnieniami o swej lojalności wobec Królestwa Anglii i Republiki Zjednoczonych Prowincji.

Wielka zdobycz

Fancy pożeglował na północ do Zatoki Adeńskiej, gdzie grasowało wielu piratów. Every porozumiał się z kilkoma kapitanami i utworzył tymczasową flotyllę wystarczająco silną, by móc atakować dobrze uzbrojone konwoje kursujące rokrocznie pomiędzy Indiami a Dżuddą, przewożące islamskich pielgrzymów. Na taki właśnie konwój napadli we wrześniu 1695 roku piraci Every'ego.

Gdy tylko dostrzeżono piratów, indyjskie statki rzuciły się do ucieczki, której sprzyjały zapadające właśnie ciemności. O świcie okazało się, że dwa statki konwoju są w zasięgu pirackiej flotylli Every'ego. Mniejszy z nich – Fateh Mohammed – został zdobyty szybko, ale większy – Gang-i-sawai – uległ dopiero po dwugodzinnej zaciętej walce. Po torturach i zgwałceniu kobiet, wszyscy jeńcy zostali zamordowani. Bezwzględna brutalność była typowa w owych czasach, dodatkowo potęgowana przez różnice na tle religijnym i rasowym pomiędzy zwycięzcami i pokonanymi[3].

Po bitwie okazało się, że łup jest wyjątkowo bogaty - statek wiózł złoto, srebro i drogie kamienie warte niebotyczną wówczas kwotę 600 tysięcy funtów. Każdy szeregowy pirat flotylli otrzymał ponad 1000 funtów, co było porównywalne z 80-letnimi poborami marynarza w tamtych czasach. Jaka była suma przypadająca Every'emu, nie wiadomo, ale na pewno znacznie większa[4].

Wraz z łupem Every udał się do Nassau, gdzie posługując się przybraną tożsamością poprosił tamtejszego gubernatora Nicholasa Trotta (piastował urząd w latach 1694-1696) o możliwość zacumowania, zejścia na ląd i uzupełnienia zapasów. Trott - mimo iż mógł domyślać się, że przybysze w żadnym wypadku nie są kupcami - udzielił zgody w zamian za łapówkę i ochronę Nassau, które w tamtym okresie było wyludnione i narażone na ataki okrętów wrogich państw. Część z członków załogi postanowiła osiąść i pozostać w tym miejscu, czego wyrazem miały być ich małżeństwa z miejscowymi kobietami.

Koniec kariery

Flotylla ostatecznie została rozwiązana i Fancy skierował się do basenu Morza Karaibskiego. Na wyspie New Providence tamtejszy gubernator zaoferował – za ogromną łapówkę – protekcję przy powrocie do Anglii. Większość jego załogi skorzystała z tej możliwości. Po powrocie w rodzinne strony, część załogi Every'ego została zatrzymana, 5 członków załogi (w tym niejaki William May, który towarzyszył Every'emu w pirackiej karierze od samego buntu na Charlesie) zostało skazanych na śmierć przez powieszenie - wyroki wykonano w Londynie 25 listopada 1696 roku[5].

Dalsze losy i śmierć

Istnieją dwa podania dotyczące dalszych losów życia Every'ego. Pierwsze z nich (powszechne wśród ludności angielskiej) mówi, że pirat powrócił po latach na Madagaskar, gdzie osiadł wraz z żoną i dzięki bogactwu z zebranych łupów, stworzył swoiste "państwo", którym zarządzał.

W 1724 roku powstała publikacja A General History of The Pyrates, która przedstawia, całkiem odmienne od ludowych podań, losy. Według niej, Every, po rozstaniu w Irlandii z pozostałymi kompanami, zmienił tożsamość i udał się do rodzinnego Devon, gdzie dzięki zaprzyjaźnionym kupcom mógł wymienić diamenty zrabowane z hinduskiego konwoju na lokalną walutę. W oczekiwaniu na zapłatę za sprzedany przez nich towar, prowadził hulaszczy tryb życia. Ostatecznie kupcy oszukali go, oddając mu złoto, za które Every "nie był w stanie nawet wykupić chleba", a gdy ten domagał się pieniędzy adekwatnych do wartości przekazanych diamentów, kupcy zagrozili mu wydaniem angielskiej władzy.

Every, po stracie majątku popadł w ubóstwo, zachorował i zmarł w wieku 36 lat[5].

Wpływ na przyszłe pokolenia

Henry Every dla przyszłych piratów (Edward Thatch, Samuel Bellamy, Charles Vane) stał się wzorem do naśladowania. Widzieli w nim przykład człowieka, który wyzwolił współtowarzyszy, dając im bogactwa i luksusowe życie. Od Every'ego zaczął kreślić się współczesny kształt postrzegania piratów przez pryzmat romantycznych rozbójników, lubujących się w brutalności, bezwzględności. Niemniej, obraz ten, w wielu przypadkach jest przekoloryzowany i powielający powszechnie znane mity.

Przypisy

  1. Colin Woodard, Republika Piratów, Kraków: Sine Qua Non, 2014, str. 24-27, ISBN 978-83-7924-233-7 [dostęp 2020-04-23].
  2. Konstam 2001 ↓, s. 52.
  3. Konstam 2001 ↓, s. 29.
  4. Konstam 2001 ↓, s. 64.
  5. a b Colin Woodard, Republika Piratów, Kraków: Sine Qua Non, 2014, str. 37, ISBN 978-83-7924-233-7.

Bibliografia

  • Angus Konstam: Pirates: Terror on the High Seas. ilustr. Angus McBride. Oxford / Uxbridge: Osprey Publishing, 2001, seria: Osprey Military. ISBN 1-84176-453-1.
  • Charles Johnson: A General History of The Pyrates, 1724.
  • Colin Woodard: Republika Piratów, Sine Qua Non, Kraków 2014, ISBN 978-83-7924-233-7.


Media użyte na tej stronie

Captain Every (Works of Daniel Defoe).png
An image depicting Captain Every's encounter with the Emperor's granddaughter after his September 1695 capture of the Mughal trader Ganj-i-Sawai.