Henryków Lubański

Artykuł

51°10′2″N 15°16′28″E

- błąd

39 m

WD

51°10'N, 15°16'E, 51°9'N, 15°20'E

- błąd

2311 m

Odległość

577 m

Henryków Lubański
wieś
Ilustracja
Kościół św. Mikołaja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

lubański

Gmina

Lubań

Liczba ludności (2011)

816[1]

Strefa numeracyjna

75

Tablice rejestracyjne

DLB

SIMC

0190302

Położenie na mapie gminy wiejskiej Lubań
Mapa konturowa gminy wiejskiej Lubań, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Henryków Lubański”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Henryków Lubański”
Położenie na mapie powiatu lubańskiego
Mapa konturowa powiatu lubańskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Henryków Lubański”
Ziemia51°10′02″N 15°16′28″E/51,167222 15,274444
(c) Adam Kliczek, CC BY-SA 3.0
Cis Henrykowski w Henrykowie Lubańskim

Henryków Lubański (niem. Katholisch Hennersdorf, 1937-39 Hennersdorf, 1939-45 Ziethen-Hennersdorf[2]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim, w gminie Lubań.

Położenie

Henryków Lubański położony jest na Wysoczyźnie Siekierczyńskiej[2]. Przez wieś płynie niewielka rzeka[2]. Miejscowość leży około 4 km na północ od Lubania, około 20 km na wschód od granicy polsko-niemieckiej[2].

Podział administracyjny

Po II wojnie światowej wieś została włączona do Polski. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Charakter osady

Henryków Lubański to duża wieś, ciągnąca się na przestrzeni około 3,7 km[2], licząca ponad 200 domów, zamieszkana w roku 2011 przez 816 mieszkańców[1]. W osadzie znajdują się m.in.: sklepy, siedziba Ochotniczej Straży Pożarnej, kościół pw. św. Mikołaja oraz cmentarz.

Komunikacja

Oś osady stanowi ulica, krzyżująca się z drogą wojewódzką nr 296[2].

Historia

Wieś powstała prawdopodobnie na przełomie XII i XIII wieku i stanowiła własność klasztoru magdalenek z pobliskiego Lubania[2]. Zależność ta spowodowała, iż mieszkańcy wsi w większości pozostali wierni katolicyzmowi także wtedy, gdy mieszkańcy innych okolicznych miejscowości przyjęli luteranizm (stąd aż do 1937 r. osada nosiła nazwę Katholisch Hennersdorf - niem., "Henryków Katolicki")[2].

W 1432 r. wieś została zniszczona przez pożar. W XVI i XVII wieku osada słynęła z produkcji wysokiej jakości przędzy, z której wyrabiano adamaszek.

10 stycznia 1649 r. w pobliżu Henrykowa została rozegrana bitwa między wojskami cesarza Ferdynanda III Habsburga a oddziałami szwedzkimi. Inna, znacznie większa i ważniejsza bitwa miała miejsce w trakcie II wojny śląskiej – 23 listopada 1745 r., w trakcie której oddziały pruskie, dowodzone przez generała Hansa Joachima von Zietena zaskoczyły i rozbiły stacjonujących w osadzie żołnierzy saskich. Po bitwie zwycięskie wojska pruskie splądrowały opanowaną wieś. Miejsce bitwy upamiętnia obelisk[3] przy drodze DW296. Także w czasie II wojny światowej doszło do walk w pobliżu wsi, między Wehrmachtem a Armią Czerwoną. Miały one miejsce w dniach od 20 lutego do 4 marca 1945 r.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[4]:

  • kościół parafialny pw. św. Mikołaja, zabytkowy, zbudowany został prawdopodobnie w XVII lub na początku XVIII wieku. Zastąpił on świątynię z 1220 r. Obecny wygląd kościoła dość znacznie odbiega od wyglądu pierwotnego, co związane jest z wielokrotnymi przebudowami (największe w latach 1754 i 1904) i naprawami (ostatnie po zniszczeniach wojennych w latach 1947–1950. Przy kościele znajdują się zabytkowe krużganki i kilka kapliczek
  • plebania, zabytkowa z końca XVII w., 1776 r.
  • dom mieszkalny nr 213, z początku XIX-XX w.

Inne zabytki:

Droga świętego Jakuba

Przez wieś przebiega Dolnośląska Droga św. Jakuba, odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.

Cis Henrykowski

Na terenie Henrykowa Lubańskiego rośnie najstarsze drzewo w Polsce – cis, którego wiek szacuje się na około 1280 lat[a][5][6]. Drzewo to jest starsze od państwa polskiego i zostało objęte ochroną poprzez uznanie za pomnik przyrody[2].

Uwagi

  1. W 1987 jego wiek oszacowano na około 1250 lat.

Przypisy

  1. a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. a b c d e f g h i Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 1: A-Ł. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 281-286. ISBN 83-85773-60-6.
  3. 51°10′47,2″N 15°15′42,4″E/51,179779 15,261789
  4. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 101. [dostęp 2012-09-10].
  5. Włodzimierz Seneta: Dendrologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 38. ISBN 83-01-07011-0.
  6. Towarzystwo Najstarszych Drzew w Polsce. [dostęp 2011-12-06].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Henryków Lubański Katholisch Hennersdorf Kirche.jpg
Autor: Oberlausitzerin64, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kirche in Katholisch Hennersdorf (Henryków Lubański)
Henryków Lubański, cis.jpg
(c) Adam Kliczek, CC BY-SA 3.0
Cis pospolity w Henrykowie Lubańskim - najstarsze drzewo w Polsce (wiek szacowany na 1263 lata).