Henryk (książę Sussexu)
| Książę Sussexu, hrabia Dumbarton, baron Kilkeel | |
.jpg) Henryk, książę Sussexu (2019) | |
.svg) | |
 | |
| Książę Sussexu | |
| Okres | od 19 maja 2018 |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | Windsorowie |
| Data i miejsce urodzenia | 15 września 1984 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo | |
| Żona | Meghan, księżna Sussexu |
| Dzieci | Archie Mountbatten-Windsor |
| Odznaczenia | |
     | |
Henryk, książę Sussexu[1], potocznie określany w mediach jako książę Harry[a] (ang. Henry Charles Albert David, ur. 15 września 1984 w Londynie) – książę Zjednoczonego Królestwa z dynastii Windsorów, książę z Walii (od 1984 do 2018), książę Sussexu (od 2018); syn Karola III, króla Wielkiej Brytanii i Diany, księżnej Walii, wnuk królowej Elżbiety II. We wrześniu 2022 był piątą osobą w linii sukcesji do brytyjskiego tronu.
Jest zaangażowany w działalność publiczną i charytatywną. Jego aktywności związane są głównie z przeciwdziałaniem zakażeniom wirusem HIV i ochroną zdrowia psychicznego, a także sportem i ochroną środowiska. Do marca 2020 reprezentował królową w oficjalnych wystąpieniach i patronował wybranym organizacjom. W 2014 założył Invictus Games, zawody sportowe dla weteranów wojennych. W 2011 zdobył północny biegun Ziemi, a w 2013 – biegun południowy[3].
W 2018 ożenił się z amerykańską aktorką, Meghan Markle. W dniu ślubu otrzymał od królowej tytuły księcia Sussexu, hrabiego Dumbarton i barona Kilkeel. Wraz z żoną ma dwoje dzieci: Archiego (ur. 2019) i Lilibet (ur. 2021), którzy zajmują kolejno szóste i siódme miejsce (stan na wrzesień 2022 r.) w linii sukcesji do brytyjskiego tronu.
31 marca 2020 zrezygnował z pełnienia oficjalnych funkcji w rodzinie królewskiej. 19 lutego 2021 utracił swoje patronaty i rangi wojskowe, utrzymał natomiast tytuły szlacheckie i miejsce w linii sukcesji. Zamieszkał w Montecito, na przedmieściach Santa Barbara w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych.
8 września 2022 zmarła jego babka, królowa Elżbieta II, a jego ojciec, Karol, został królem Wielkiej Brytanii[4].
Narodziny i rodzina
13 lutego 1984 rzecznik rodziny królewskiej poinformował, że Diana, księżna Walii jest w drugiej ciąży z Karolem, księciem Walii z dynastii Windsorów[5]. Książę Henryk urodził się 15 września 1984 o godz. 16:20 w St. Mary’s Hospital w Londynie[5]. Po raz pierwszy w historii brytyjskiej rodziny królewskiej ojciec dziecka obecny był przy porodzie[6]. Henryk ma starszego brata, Wilhelma, księcia Cambridge. Poprzez drugie małżeństwo ojca jego macochą jest Kamila, księżna Kornwalii, która dała mu dwoje przybranego rodzeństwa: Thomasa i Laurę.
Noworodek otrzymał tradycyjne imiona w rodzinie królewskiej: Henryk Karol Albert Dawid (ang. Henry Charles Albert David). Pierwsze imię nosiło wielu królów angielskich, m.in. Henryk VII i Henryk VIII, drugie otrzymał po ojcu, trzecie stało się tradycyjnym imieniem w brytyjskiej rodzinie królewskiej dzięki Albertowi, a czwarte nosił św. Dawid z Menevii, patron Walii.
Jego dziadkami są: ze strony ojca Filip, książę Edynburga, pochodzący z greckiej i duńskiej rodziny królewskiej i jego żona, Elżbieta II, królowa Zjednoczonego Królestwa, panująca od 1952; natomiast ze strony matki Edward Spencer i jego pierwsza żona, Frances Ruth Roche, brytyjscy arystokraci.
Został ochrzczony 21 grudnia 1984 w kaplicy św. Jerzego na zamku w Windsorze przez arcybiskupa Canterbury, Roberta Runciego. Jego rodzicami chrzestnymi byli: Andrzej Mountbatten-Windsor, książę Yorku, lady Sarah Chatto, lady Vestey, lady Bartholomew, Bryan Organ i Gerald Ward.
31 sierpnia 1997 jego matka zginęła w wypadku samochodowym w Paryżu[7].
Jest ojcem chrzestnym dla kilku osób, takich jak:
- Frederick Pettifier (ur. 2001), syn Charlesa i Alexandry Pettifier[8];
- Thomas Pettifier (ur. 2001), syn Charlesa i Alexandry Pettifier;
- Jasper George Galloway Dyer (ur. 2012), syn Marka i Amandy Dyer;
- Florence van Cutsem (ur. 2014), córka Nicholasa i Alice van Cutsem[8];
- Zara Warren, córka Joe i Zoe Warren[9];
- Lena Elizabeth Tindall (ur. 2018), córka Michaela i Zary Tindall[10].
Edukacja
Rozpoczął edukację w przedszkolu Jane Mynors, później uczęszczał do Wetherby School i Ludgrove School[11]. Od 1998 uczył się w Eton College. Edukację zakończył w czerwcu 2003, zdając dwa egzaminy na poziomie zaawansowanym. Z geografii uzyskał stopień D (dostateczny), zaś ze sztuki stopień B (bardzo dobry). W czasie nauki brał aktywny udział w zajęciach sportowych, głównie w polo i rugby. Okazywał też zainteresowanie żeglarstwem i narciarstwem. Po ukończeniu Eton miał roczną przerwę w nauce[12]. W tym czasie najpierw wybrał się do Australii, gdzie pracował na farmie bydła. W Lesotho pracował w sierocińcu oraz pomagał budować ośrodek zdrowia i drogę. Później pojechał na wakacje do Argentyny.
W 2005 wstąpił do Royal Military Academy Sandhurst, w której naukę ukończył w następnym roku[12], a w 2011 ukończył szkolenie pilota helikoptera Apache. W latach 2007–2008 i 2012–2013 służył w czasie wojny w Afganistanie. W latach 2018–2021 posiadał rangi dowódcy eskadry, majora i komandora podporucznika.
Kariera militarna
8 maja 2005 rozpoczął naukę w Royal Military Academy Sandhurst, gdzie znany był jako kapitan Henry Wales, i dołączył do Alamein Company[13]. W kwietniu 2006 ukończył szkolenie i został mianowany na stopień podporucznika Blues and Royals. 13 kwietnia 2008, po dwóch latach służby, nadano mu stopień porucznika[14].
W 2006 planowano, aby został rozmieszczony w Iraku[15]. Pomysł wzbudził publiczną debatę i ostatecznie zrezygnowano z niego w maju 2007, głównie ze względu na bezpieczeństwo Henryka[16][17][18].
Latem 2007 odbył szkolenie w Albercie razem z żołnierzami British Army i Kanadyjskich Sił Zbrojnych[18], które to miało być przygotowaniem do jego udziału w wojnie w Afganistanie. W lutym 2008 brytyjski minister obrony potwierdził, że Henryk od 10 tygodni przebywa w Afganistanie jako przedni kontroler powietrzny w prowincji Helmand[19][20]. Został tym samym pierwszym członkiem rodziny królewskiej, który brał czynny udział w działaniach wojennych od czasu, gdy jego stryj (książę Andrzej) był uczestnikiem walki o Falklandy. Tuż po ujawnieniu jego obecności w Afganistanie został ewakuowany ze strefy działań wojennych i powrócił do Wielkiej Brytanii[21]. W maju 2008 otrzymał Medal Służby Operacyjnej w Afganistanie[22].
W październiku 2008 rozpoczął szkolenia dla pilotów helikopterów wojskowych[23], zostając uczniem Defence Helicopter Flying School w RAF Shawbury[24]. 10 marca 2011 zdał egzamin na pilota helikoptera bojowego Apache[25], a 16 kwietnia 2011 otrzymał stopień kapitana Army Air Corps[26]. 7 września 2012 rozpoczął służbę jako pilot w obozie Bastion w południowym Afganistanie[27]. Zakończył misję w styczniu 2013[28]. Służbę zakończył 19 czerwca 2015[29].
14 maja 2018 został awansowany na stopień majora w wojskach lądowych[30] i jego odpowiednik w innych rodzajach wojsk: Lieutenanta Commandera[31] w marynarce wojennej i Squadron Leadera[32] w lotnictwie.
Członek rodziny królewskiej
Książę Henryk urodził się jako wnuk brytyjskiego monarchy w linii męskiej, w związku z czym uprawniony był do używania tytułu Jego Królewskiej Wysokości Księcia Zjednoczonego Królestwa. Od 1984 do 2018 nosił tytuł księcia z Walii, związany z tytułem jego ojca. W maju 2018 otrzymał od królowej tytuły księcia Sussexu, hrabiego Dumbarton i barona Kilkeel[33]. W szkołach i wojsku występował jako Henry Wales.
Po urodzeniu został wpisany na trzecie miejsce linii sukcesji do brytyjskiego tronu, za ojcem i starszym bratem.
W 2008 otrzymał własne biuro, które znajdowało się w Clarence House[34], ale już w następnym roku – decyzją królowej – utworzono wspólne biuro księcia Wilhelma i księcia Henryka. 17 lutego 2019 ogłoszono, że bracia zdecydowali o oficjalnym rozdzieleniu swoich biur[35], a 14 marca Henryk wraz z żoną otworzył własne biuro z siedzibą w Pałacu Buckingham[36][37], które zostało zamknięte 2 kwietnia 2020[38].
31 marca 2020 zrezygnował z pełnienia oficjalnych funkcji w rodzinie królewskiej i przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych. Tytułowany jest nadal jako książę Sussexu, ale nie używa już predykatu Jego Królewskiej Wysokości.
8 września 2022 zmarła jego babka, a nowym królem został jego ojciec, Karol. Ksiażę Henryk przesunął się na piąte miejsce w linii sukcesji, za starszym bratem i jego dziećmi.
Oficjalne wizyty zagraniczne
Swoją pierwszą podróż zagraniczną odbył w maju 1985 do Wenecji razem z rodzicami i bratem[39]. W październiku 1991 i marcu 1998 wizytował Kanadę.
W 2013 odbył kilka podróży zagranicznych; w maju przebywał z siedmiodniową wizytą w Stanach Zjednoczonych[40][41], w sierpniu pojechał do Angoli, gdzie wędrował po polach minowych, naśladując działania swojej matki z 1997[42], a w październiku odbył swoją pierwszą samodzielną wizytę do Australii[43][44]. W maju 2014 przebywał w Estonii[45] i Włoszech[46], w czerwcu odwiedził Brazylię i Chile[47], a w październiku udał się do Omanu[48], a następnie do Afganistanu, gdzie wziął udział w uroczystościach z okazji Dnia Pamięci[49]. W kwietniu i maju 2015 przeprowadził dyplomatyczne wizyty do Australii i Nowej Zelandii[50][51][52]. W czerwcu przyjął Michelle Obamę na oficjalnym spotkaniu w Pałacu Kensington[53], a w październiku udał się z rewizytą do USA i był gościem pary prezydenckiej w Białym Domu[54][55]. W listopadzie przebywał w Afryce, gdzie wypełniał liczne obowiązki, m.in. odwiedził Lesotho[56], Republikę Południowej Afryki[57][58]. W marcu 2016 wizytował w Nepalu[59][60], w kwietniu uczestniczył w oficjalnej wizycie amerykańskiej pary prezydenckiej w Londynie[61][62], a w listopadzie wypełniał obowiązki w imieniu monarchy w czasie podróży po krajach Wspólnoty Narodów[63][64][65]; podczas wizyty na Barbadosie poddał się testowi na obecność wirusa HIV[66]. W czerwcu 2017 udał się do Singapuru[67] i Australii[68], a w lipcu wziął udział w swojej pierwszej państwowej wizycie, w czasie której gościł w Londynie króla i królową Hiszpanii[69].
15 października 2018, po raz pierwszy jako książę Sussexu i po raz pierwszy w towarzystwie żony, wziął udział w oficjalnej wizycie do Tonga, Australii i Nowej Zelandii[70]. Tego samego dnia, tuż po wylądowaniu w Sydney, para królewska ogłosiła, że spodziewają się narodzin swojego pierwszego dziecka[71], co znacznie zwiększyło zainteresowanie mediów ich podróżą. W lutym 2019 przebywał z żoną w Maroku[72][73], a we wrześniu 2019 wraz z małżonką i synem reprezentował królową Elżbietę II w czasie podróży po wybranych krajach Afryki[74][75].
Działalność charytatywna
W 2006 we współpracy z księciem Seeiso z Lesotho założył organizację charytatywną Sentable[76]. Jej zadaniem jest wspomaganie zdrowia psychicznego i dobrobytu dzieci i młodych ludzi z Lesotho i Botswany, którzy są zakażeni wirusem HIV[77].
We wrześniu 2009 wraz z bratem Williamem założył The Royal Foundation[78], aby realizować swoje założenia w działalności charytatywnej, głównie w zakresie ochrony zdrowia psychicznego[79]. W 2012 w ramach działań fundacji stworzyli Endeavour Fund, dzięki której chcieli mobilizować rannych żołnierzy wracających do zdrowia[80].
W maju 2019 przekazał na cele dobroczynne odszkodowanie wypłacone przez agencję Splash News, którą pozwał za naruszenie prywatności poprzez sfotografowanie jego posiadłości w Oxfordshire[81].
W 2019 wystartował z projektem Travalyst, inicjatywą na rzecz zrównoważonej turystyki[82].
W czerwcu 2019 wraz z żoną wycofał się z działalności w fundacji The Royal Foundation. Wkrótce założyli własną organizację – SussexRoyal[83], jej działalność zakończono w marcu 2020 wskutek wystąpienia pary książęcej z rodziny królewskiej[84], a także związanych z tym kontrowersji z dalszym używaniem przez nich słowa royal w swojej działalności[85].
W marcu 2020 premierę miała piosenka charytatywna „Unbroken”, którą nagrał razem z Jonem Bon Jovi[86][87].
Działalność związana z ochroną zdrowia psychicznego
W maju 2016 razem z księciem i księżną Cambridge rozpoczął kampanię Head Together, mającą na celu walkę ze stygmatyzacją osób z chorobami psychicznymi[88][89].
W czerwcu 2017 udzielił wywiadu, w którym wyznał, że po śmierci matki przez 20 lat cierpiał z powodu napadów paniki[90][91].
W styczniu 2020 ogłosił powstanie mental fitness charter w czasie Rugby World Cup w 2021[92].
Sport
Interesuje się wieloma sportami, a w szczególności rugby[93]. Od 2013 pełni funkcję patrona Rugby Football Union All Schools Programme.
W kwietniu 2011 uczestniczył w wyprawie, w czasie której zdobył północny biegun Ziemi[94]. W grudniu 2013 zdobył również biegun południowy[95].
W marcu 2012 rozegrał wyścig sprinterski z Usainem Boltem w czasie oficjalnej wizyty na Jamajce[96][97].
W 2014 stworzył Invictus Games, zawody sportowe dla osób, które zostały ranne w wyniku działań wojennych[98]. Drugą edycję wydarzenia, rozegranego w maju 2016 w Orlando, współtworzył z pierwszą damą USA Michelle Obama i drugą damą USA Jill Biden[99]. We wrześniu 2017 zorganizował w Toronto trzecią edycję imprezy[100], a w czasie turnieju po raz pierwszy pojawił się ze swoją życiową partnerką, Meghan Markle[101].
W maju 2019 rozegrał mecz charytatywny podczas zawodów Handa Polo Cup zorganizowanych w Rzymie na rzecz Sentebale, organizacji realizującej programy edukacyjne, zdrowotne i psychospołeczne, które mają pomóc afrykańskim dzieciom szykanowanych z powodu AIDS i HIV[102].
Media
Od urodzenia znajdował się w centrum zainteresowania mediów brytyjskich i światowych[103]. W swoich wypowiedziach odnosił się do tego, że dziennikarze mieli przyczynić się do śmierci jego matki, a taka sama sytuacja spotyka jego żonę[104][105]. Jego oświadczenie, potwierdzające związek z Meghan Markle w listopadzie 2016, dotyczyło tego, by zaprzestano nękania jej i jej rodziny[106]. Poprzednie partnerki życiowe księcia, Chelsy Davy i Cressida Bonas, również zwracały uwagę na przytłaczające zainteresowanie mediów w czasie ich relacji z Henrykiem[107][108].
.jpg)
15 stycznia 2015 otwarte zostały oficjalne konta księcia Henryka, księcia i księżnej Cambridge na Twitterze i Instagramie[109][110][111]. 2 kwietnia 2019 wraz z żoną założył własne konto na Instagramie pod nazwą SussexRoyal[112], zostało ono zamknięte w marcu 2020 po opuszczeniu przez nich rodziny królewskiej[113].
W grudniu 2017 w gościnnie poprowadzonej audycji Today w BBC Radio wyemitował swój wywiad z Barackiem Obamą oraz swoim ojcem, Karolem[114].
W październiku 2019 opublikował list do dziennikarzy, w którym skrytykował działanie prasy względem jego żony oraz zapowiedział podjęcie kroków prawnych przeciwko wybranym tytułom[115]. W tym samym miesiącu stacja ITV wyemitowała film dokumentalny Harry and Meghan: An African Journey o podróży księcia i księżnej Sussexu po Afryce[116][117]. Odnieśli się w nim do sposobu, w jaki traktują ich media, jak też do konfliktu księcia Henryka z księciem Wilhelmem oraz trudności w odnalezieniu się Meghan w życiu w rodzinie królewskiej[118][119].
W związku z nadmiernym zainteresowaniem mediów książę i księżna podjęli decyzję m.in. o zatajeniu miejsca narodzin swojego syna[120][121] oraz nazwisk jego rodziców chrzestnych[122]. Informacja o tym, że rozpoczął się poród Meghan, została oficjalnie podana ponad dziewięć godzin po przyjściu dziecka na świat[123].
W styczniu 2020 para książęca oficjalnie ostrzegła brytyjskich reporterów po tym, jak sfotografowali księżną i jej dziecko w czasie prywatnego spaceru na Vancouver Island, a następnie opublikowali zdjęcia[124]. 9 października 2020 sąd w Los Angeles zdecydował, że została naruszona prywatność Meghan i jej syna, mają zostać wystosowane przeprosiny wobec nich, wszystkie kopie zdjęć nakazał zniszczyć i zaprzestać ich rozprzestrzeniania[125].
W styczniu 2020 wraz z żoną uruchomił witrynę internetową SussexRoyal.com[126].
Patronaty
Do lutego 2021 był patronem wielu organizacji. Po opuszczeniu rodziny królewskiej w marcu 2020 zachował patronaty[127], ale utracił je w lutym 2021[128][129].
Do najważniejszych organizacji, które wspierał książę, należą:
- African Parks – jest prezydentem;
- HALO Trust – patron od marca 2013; w działalność tej organizacji zaangażowana była jego matka[130];
- Rhino Coversation Botswana – patron od stycznia 2017[131];
- The Rugby Football League – patron;
- WellChild – angielska fundacja wspomagająca chore dzieci[132].
Wystąpienie z rodziny królewskiej
W listopadzie 2019 z żoną i synem udali się na sześciotygodniowy urlop do Kanady[133][134]. W styczniu 2020 wrócili do Wielkiej Brytanii bez dziecka (pozostał po opieką niani oraz Jessiki Mulroney, przyjaciółki Markle)[135], a 8 stycznia za pośrednictwem Instagrama ogłosili, że zamierzają zaprzestać wykonywania oficjalnych obowiązków, wynikających z bycia seniorskimi członkami brytyjskiej rodziny królewskiej[136][137]. Wydarzenie, określone przed media jako Megxit (od połączenia imienia Meghan z wystąpieniem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej niemalże w tym samym czasie – Brexit), było szeroko komentowane na całym świecie[138][139].
Pałac Buckingham wydał oświadczenie, w którym potwierdził, że para książęca nie konsultowała decyzji z członkami rodziny królewskiej[140][141]. Henryk kontynuował rozmowy z Elżbietą II, które w prasie zyskały nazwę Sandringham Summit (pol. szczyt w Sandringham)[142][143][144]. 13 stycznia królowa potwierdziła, że po wspólnych dyskusjach popiera decyzję swojego wnuka, choć wolałaby, by nadal pozostał w rodzinie królewskiej[145]. Zaznaczyła, że odejście książąt będzie związane z okresem przejściowym, w czasie którego Henryk i Meghan będą przebywać w Kanadzie[146]. Dodała, że w tym czasie para książęca nie będzie korzystać z publicznych pieniędzy[146]. 14 stycznia wydarzenia na dworze skomentował premier Wielkiej Brytanii Boris Johnson[147], natomiast premier Kanady Justin Trudeau oznajmił, że trwają rozmowy na temat tego, kto będzie opłacał koszty ochrony Windsorów w czasie ich pobytu w Kanadzie[148].
16 stycznia 2021 wziął udział w losowaniu drabinki Rugby World Cup 2021 w Pałacu Buckingham[149].
19 stycznia 2021 Pałac Buckingham opublikował kolejne postanowienia rodziny królewskiej wobec Henryka i Meghan; na ich mocy[150][151]:
- para książęca całkowicie wycofa się z pełnienia oficjalnych obowiązków, w tym związanych z funkcjami wojskowymi;
- nie będą otrzymywać wypłat z publicznych pieniędzy;
- nadal będą współpracować z organizacjami, którym prywatnie patronują;
- nie będą używać predykatów Ich Królewskich Wysokości;
- zwrócą monarchii koszty remontu Frogmore Cottage, który pozostanie ich rezydencją na czas ich pobytu w Wielkiej Brytanii.
20 stycznia wygłosił przemówienie w czasie charytatywnego przyjęcia zorganizowanego na potrzeby jego fundacji Senatable, w którym to przyznał, że „nie było mu lekko podjąć tę decyzję”, ale „nie było innego wyjścia”[152][153]. Następnego dnia wrócił do Kanady[154].
.png)
Wiele dyskusji wywołała kwestia „niezależności finansowej”, o której Henryk i Meghan pisali w oświadczeniu[155]. Dotąd większą część ich wydatków pokrywały przychody z własności księcia Karola w księstwie Kornwalii. 27 lutego rząd kanadyjski oznajmił, że nie będzie pokrywał kosztów ich ochrony[156].
19 lutego ogłoszono, że Henryk i Meghan opuszczą rodzinę królewską 31 marca[157]. 22 lutego podano, że para zrezygnuje z używania nazwy SussexRoyal w swoich dalszych działaniach publicznych[158]. 26 lutego na konferencji w Edynburgu Henryk zwrócił się do uczestników zdaniem: Nazywajcie mnie Harry[159].
6 marca rozpoczął serię ostatnich wystąpień w imieniu monarchy[160]. Wraz z żoną uczestniczyli w ceremonii rozdania nagród Endeavour Fund w Londynie[161], wzięli udział w Mountbatten Festival of Music w Royal Albert Hall (otrzymali owacje na stojąco)[162], a 9 marca pojawili się w opactwie westminsterskim z okazji Commonwealth Day[163]; było to ich ostatnie oficjalne wystąpienie w rodzinie królewskiej[164]. Również w marcu z rodziną przeprowadził się z Kanady do Los Angeles[165][166]. 29 marca prezydent USA Donald Trump poinformował za pośrednictwem Twittera, że amerykański rząd nie będzie finansował ochrony dla byłej pary książęcej[167][168]. 30 marca Meghan i Henryk wydali oświadczenie za pośrednictwem Instagrama, w którym poinformowali, że sami zamierzają opłacać swoją ochronę[169][170][171].
We wrześniu 2020 zwrócili koszty renowacji Frogmore Cottage[172], które oszacowano na ok. 2,5 mln funtów i które pokryto z królewskiego funduszu Sovereign Grant[173].
19 lutego 2021 Elżbieta II wydała oświadczenie, w którym poinformowała, że książę i księżna Sussexu nie wrócą do wykonywania oficjalnych obowiązków; pozbawiła ich również patronatów oraz rang wojskowych[174]. Para zachowała tytuły szlacheckie oraz miejsce dla księcia i jego dzieci w linii sukcesji. Kilka dni później Henryk wystąpił w programie The Late Late Show with James Corden, w którym podkreślił w rozmowie z prowadzącym, że nie „zrezygnował” z bycia w rodzinie królewskiej, ale „wycofał się”[175]. Jako główną przyczynę swojej decyzji podał nagonkę brytyjskich mediów na niego i jego rodzinę, co doprowadziło do pogorszenia jego zdrowia psychicznego[176].
Późniejsze związki z rodziną królewską
Pierwsza oficjalna podróż Henryka do Wielkiej Brytanii po przeprowadzce do Stanów Zjednoczonych miała miejsce w kwietniu 2021 z okazji pogrzebu jego dziadka księcia Filipa[177]. Meghan, która była w zaawansowanej ciąży, zrezygnowała z wielogodzinnej podróży samolotem[178]. W czasie ceremonii, ograniczonej do kilkudziesięciu osób z powodu pandemii COVID-19, książę Henryk szedł w orszaku żałobnym w rzędzie z innymi wnukami księcia, księciem Wilhelmem i Peterem Phillipsem[179].
W czerwcu 2021 razem z bratem wziął udział w odsłonięciu pomnika swojej matki w Londynie[180][181].
W lutym 2022 książę pozwał Home Office za decyzję o tym, iż książę nie może sam opłacić ochrony dla siebie i swojej rodziny w czasie ich pobytu w Wielkiej Brytanii, a ochrona finansowana przez państwo już mu nie przysługuje[182]. Książę w czasie rozpraw powiedział, że nie czuje się bezpiecznie w swoim kraju i zrezygnował z udziału w serwisie dziękczynnym za życie księcia Filipa w marcu 2022[183][184].
W kwietniu 2022 w czasie prywatnej wizyty odwiedził babkę i ojca[185].
W czerwcu 2022 książę wraz z rodziną przyleciał do Londynu, aby wziąć udział w obchodach jubileuszu 70 lat panowania królowej[186]. Córka Henryka spotkała po raz pierwszy swoją prababkę[187] i dziadka[188]. Henryk i Meghan nie wystąpili na balkonie Pałacu Buckingham z rodziną królewską, a po wyjściu z nabożeństwa w katedrze Świętego Pawła zostali wygwizdani przez zgromadzonych tam poddanych[189]. Para wróciła do Stanów Zjednoczonych przed zakończeniem obchodów.
We wrześniu 2022 Henryk razem z żoną przebywał w Europie w związku z odbywającą się w Niemczech kolejną edycją Invictus Games. Jego zaplanowane aktywności zostały przerwane przez wiadomość o nagłym pogorszeniu stanu zdrowia królowej Elżbiety II[190]. Henryk poleciał do przebywającej w Balmoral babki, ale dotarł tam godzinę po oficjalnym ogłoszeniu jej śmierci. Tego dnia ojciec Henryka automatycznie został królem Wielkiej Brytanii[191]. 10 września książę i jego małżonka zostali zaproszeni przez nowomianowanego księcia Walii do wspólnego wystąpienia w Windsorze, w czasie którego rozmawiali z poddanymi i oglądali pozostawione przez nich pamiątki[192]. Było to pierwsze wspólne publiczne wystąpienie braci od marca 2020. W swoim przemówieniu do narodu król Karol III odniósł się do młodszego syna: Chcę również wyrazić moją miłość dla Henryka i Meghan, kiedy kontynuują układanie swojego życia za granicą[193]. Książę, ubrany w garnitur, wziął udział w pochodzie za trumną królowej, transportowaną z Pałacu Buckingham do Westminster Hall.
Wstąpienie na tron Karola III spowodowało, że dzieci Henryka i Meghan nabyły prawo do posiadania tytułów Ich Królewskich Wysokości Książąt z Sussexu. Decyzja o tym, czy tytuły będą mogły być przez nie używane, nie została dotąd ogłoszona[194]. W wywiadzie z Oprah Winfrey w 2021 księżna Sussexu zarzuciła rodzinie królewskiej, że chcą pozbawić jej syna tytułu królewskiego i przysługującej mu ochrony z powodu jego rasy. Z drugiej strony, po urodzeniu chłopca jego rodzice zdecydowali, że nie będzie nosi przysługujących mu jako synowi księcia tytułów szlacheckich, aby mógł dorastać jako prywatny obywatel. Niechęć do przyznania dzieciom Henryka tytułów królewskich wynika również stąd, że w marcu 2020 książę i księżna wycofali się z pełnienia oficjalnych obowiązków w rodzinie królewskiej, jest więc mało prawdopodobne, że ich dzieci będą te obowiązki wypełniać[195].
Działalność po wystąpieniu z rodziny królewskiej
6 kwietnia 2020 Henryk i Meghan ogłosili powstanie fundacji Archewell, nazwanej na cześć ich syna[196][197][198][199]. 21 października otworzono oficjalną stronę internetową organizacji[200].
16 kwietnia 2020 wziął udział w wideokonferencji ze swojego domu z przedstawicielami fundacji WellChild[201][202]. Razem z żoną rozdawali jedzenie potrzebującym mieszkańcom Los Angeles[203], przeznaczyli również 90 tys. funtów zysku z transmisji ich ślubu dla organizacji charytatywnej Feeding Britain[204].
20 kwietnia 2020 wraz z żoną wysłał listy do redakcji brytyjskich tabloidów: The Sun, The Mail, The Mirror i The Express, że nie będą więcej z nimi współpracować z powodu publikowania „zniekształconych, fałszywych i napastniczych tekstów”[205].
11 sierpnia 2020 wydana została biograficzna książka pt. Poszukując wolności: Harry i Meghan i tworzenie nowoczesnej rodziny królewskiej[206]. 25 lipca książę i księżna zaprzeczyli, jakoby brali udział w jej tworzeniu i odcięli się od jej treści[207].
23 września 2020 w swoim wystąpieniu w telewizji namawiał do głosowania w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych[208]. Jest to odstępstwo od tradycji brytyjskiej rodziny królewskiej, która nie angażuje się w wydarzenia polityczne i nie bierze udziału w wyborach.
We wrześniu 2020 z żoną podpisał umowę z serwisem Netflix na realizację serii programów rodzinnych[209]. W październiku wzięli udział w sesji zdjęciowej dla magazynu „Time”[210]. W grudniu podpisali kontrakt z platformą Spotify na realizację podcastów z ich udziałem[211].
W lutym 2021 wystąpił w programie The Late Late Show with James Corden[212].
7 marca 2021 telewizja CBS wyemitowała dwugodzinny wywiad Oprah Winfrey, którego udzielił z Meghan[213]. W rozmowie z dziennikarką odnieśli się m.in. do myśli samobójczych, jakie miała księżna i odmowy udzielenia jej pomocy medycznej przez instytucję, rasistowskich komentarzy na temat koloru skóry ich syna, relacji księżnej z członkami rodziny królewskiej, nagonki medialnej na ich rodzinę oraz do konfliktu księcia Henryka z ojcem, bratem i babką[214][215][216].
W wywiadzie telewizyjnym w maju 2021 powiedział, że nadmierne spożywanie alkoholu i używanie narkotyków było jego sposobem na radzenie sobie ze śmiercią matki[217].
We wrześniu 2021 w czasie ceremonii rozdawania nagród Człowieka Roku GQ książę promował równy dostęp do szczepionek przeciw COVID-19 w różnych regionach świata[218].
W sierpniu 2022 przebywał, jako Prezydent Afrykańskich Parków z wizytą w Mozambiku i Rwandzie[219][220].
Inne aktywności
Nawiązania do Diany, księżnej Walii
31 sierpnia 1997 matka księcia, Diana, księżna Walii zmarła wskutek obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym w Paryżu[221]. 12-letni wówczas książę Henryk szedł za trumną matki razem z bratem, ojcem, dziadkiem i wujem. Książę wielokrotnie odnosił się do tych wydarzeń[222]. W wywiadzie dla The Telegraph przyznał, że „wielokrotnie był bliski załamania nerwowego”, a jego życie było „totalnym chaosem”[223]. W filmie dokumentalnym, który nagrał w czasie pobytu w Afryce jesienią 2019, wyznał, że każdy kontakt z mediami przypomina mu tamtą sytuację[224][225]. Komentował również decyzję o tym, że we wrześniu 1997 podążał za trumną matki w uroczystościach, które transmitowane były w większości krajów na świecie. Przyznał, że „żadne dziecko nie powinno być o to poproszone”. W sierpniu 2017 dodał, że „patrząc na to wstecz, cieszy się, że wziął w tym udział”[226].
W swoich działaniach często nawiązuje do tego, czym zajmowała się jego matka. We wrześniu 2019 podczas wizyty w Angoli przeszedł przez pole minowe, naśladując jej czyn z 1997[227][228][229]. Kontynuuje również prace swojej matki związane z zakażeniem wirusem HIV[230].
Pozostaje w bliskich kontaktach z siostrami księżnej Walii, które były gośćmi zarówno jego ceremonii zaślubin w 2018, jak i chrztu jego syna w 2019[231].
Związki z rodziną Markle
Od czasu upublicznienia relacji księcia Henryka z Meghan Markle w październiku 2016 rodzina Markle stała się obiektem medialnego zainteresowania. Henryk wystąpił publicznie wspólnie ze swoją teściową, Dorią Ragland, ale nigdy nie poznał jej ojca, Thomasa Markle[232][233]. Thomas Markle zrezygnował z udziału w królewskim weselu córki na kilka dni przed wydarzeniem, tłumacząc się pogorszeniem stanu zdrowia[234]. Przyznał, że próbował sprzedać dziennikarzom zdjęcia ze ślubu[235][236], poza tym udzielał wywiadów, m.in. w programie Good Morning Britain, w którym skomentował życie prywatne księżnej. W lutym 2019 opublikował prywatny list, który przysłała mu córka[237]. Meghan zdecydowała o pozwaniu gazety do sądu w listopadzie 2019[238]. W styczniu 2020 Thomas Markle skrytykował zięcia i córkę za ich decyzję związaną z wystąpieniem z rodziny królewskiej[239].
Publiczne komentarze na temat księcia i księżnej Sussexu wyrażali również jej przyrodnia siostra, Samantha Grant i jej przyrodni brat, Thomas Markle Jr., z którymi Meghan nie utrzymuje kontaktu.
Życie prywatne
Od 2003 związany był z Chelsy Davy, prawniczką pochodzącą z Zimbabwe[240][241]. 25 stycznia 2009 Davy za pośrednictwem Facebooka poinformowała o ich rozstaniu[242].
W 2009 spotykał się z brytyjską prezenterką telewizyjną Caroline Flack[243].
W maju 2012 związał się z Cressidą Bonas, angielską arystokratką i swoją daleką krewną, córką Jeffreya Bonasa i lady Mary-Gaye Curzon[244][245]. 29 kwietnia 2014 ogłoszono rozstanie pary[246][247].
Zaręczyny i ślub
30 października 2016 dziennik „The Sunday Express” poinformował, że książę Henryk od lata spotyka się z Rachel Meghan Markle, amerykańską aktorką, rozwiedzioną z Trevorem Engelsonem[248][249][89][250]. Para poznała się 1 lipca 2016 na randce w ciemno zaaranżowanej przez ich przyjaciół[251][252]; Markle wówczas mieszkała w Toronto, gdzie pracowała na planie serialu W garniturach[253]. Po ujawnieniu ich relacji media skupiały się m.in. na mieszanym pochodzeniu Markle[254]. 8 listopada za pośrednictwem rzecznika rodziny królewskiej wydał oświadczenie, w którym potwierdził relację z aktorką i nawołał do zaprzestania prześladowania Amerykanki i jej rodziny[106][255][256]. 27 listopada oświadczenie wspierające swojego brata wydał również książę Cambridge[257][258].
Po raz pierwszy zostali sfotografowani w grudniu 2016 podczas wyjścia do londyńskiego teatru Gielgud[259]; zdjęcie znalazło się na pierwszej stronie dziennika „The Sun”[260]. 5 września 2017 opublikowano wywiad z Markle w „Vanity Fair”, w którym odniosła się do ich relacji[261][262]. 24 września zasiadła na trybunach w czasie ceremonii otwarcia Invictus Games w Toronto[263][264], a następnego dnia rozgrywek po raz pierwszy wystąpiła publicznie u boku księcia[265][266].
_(cropped).jpg)
27 listopada 2017 biuro księcia Walii ogłosiło zaręczyny księcia Henryka z Meghan Markle[267][268]. Opublikowane zostało również wspólne oświadczenie rodziców narzeczonej[269][270]. Para wzięła udział w sesji fotograficznej w ogrodzie Pałacu Kensington[271], a następnie udzieliła wywiadu telewizyjnego[272], w którym ujawnili, że zaręczyli się w ich mieszkaniu w Londynie oraz że książę sam zaprojektował pierścionek zaręczynowy, wykorzystując w jego tworzeniu biżuterię z kolekcji księżnej Diany oraz z Botswany, szczególnym miejscu dla pary[273]. 1 grudnia 2017 Markle po raz pierwszy towarzyszyła narzeczonemu w czasie wypełniania oficjalnych obowiązków, odwiedzając razem z nim Nottingham[274]. 21 grudnia opublikowano zdjęcia z sesji zaręczynowej, wykonane przez Alexiego Lubomirskiego[275].
12 maja 2018 opublikowano zgodę królowej na ślub księcia Henryka[276], którą monarchini wyraziła 14 marca na zebraniu Tajnej Rady Wielkiej Brytanii[277]. Ostatnie dni przed królewskim ślubem zostały przyćmione przed medialne wystąpienia rodziny Markle[278][279]. 14 maja Pałac Kensington oświadczył, że ojciec Markle nie poprowadzi jej do ołtarza, jak wcześniej zapowiadano, oraz że nie pojawi się na uroczystości, rodzina królewska ponadto poprosiła o uszanowanie prywatności przyszłej panny młodej[280]. Markle wydała osobne oświadczenie w tej sprawie, potwierdzając nieobecność ojca na jej ślubie[281][282]. W kolejnym komunikacie do mediów potwierdzono, że to książę Walii odprowadzi Markle do ołtarza[283][284]. 19 maja 2018 w Kaplicy Świętego Jerzego na Zamku Windsor para zawarła związek małżeński w kościele anglikańskim. Markle podczas przysięgi małżeńskiej pominęła obietnicę posłuszności mężowi[285]. W trakcie ceremonii, w której wzięli udział wszyscy członkowie rodziny królewskiej, biskup Michael Curry wygłosił kazanie[286][287], a lady Jane Fellowes (siostra księżnej Diany) przeczytała czytanie[288][289]. Książę Cambridge pełnił funkcję świadka[290], a panna młoda nie miała oficjalnej druhny[291]. Jedyną reprezentantką rodziny Markle na ślubie była jej matka, Doria Ragland[292]. Po ślubie para zaprezentowała pierwszy pocałunek na schodach kaplicy, a następnie odjechali powozem, pozdrawiając poddanych zgromadzonych w Windsorze[293][294]. Od tego dnia ich oficjalne tytuły to książę i księżna Sussexu[294]. Uroczystość transmitowana była na żywo przez telewizję BBC[295]. W późniejszych godzinach odbyło się przyjęcie weselne na zamku w Windsorze[296], a po godz. 19:00 rozpoczęło się przyjęcie w Frogmore House[297]. 21 maja opublikowano oficjalne zdjęcia ślubne autorstwa Alexiego Lubomirskiego[298].
Po ślubie para książęca zamieszkała w Nottingham Cottage w Pałacu Kensington w Londynie[299], a następnie przeprowadziła się do Frogmore Cottage w Windsorze[300].
Potomstwo
15 października 2018 biuro Pałacu Kensington ogłosiło pierwszą ciążę księżnej Sussexu[301]. Przed porodem potomka przeprowadzili się do rezydencji Frogmore Cottage w Windsorze, która została z tego powodu gruntownie wyremontowana[302][303]. 6 maja 2019 o godz. 5:26 w Portland Hospital w Londynie księżna Sussexu urodziła syna[304][305][306]. O narodzinach chłopca książę Henryk poinformował osobiście za pośrednictwem telewizji[307]. Syn, który po narodzinach zajął siódme miejsce w linii sukcesji brytyjskiego tronu, otrzymał imiona: Archie Harrison oraz podwójne nazwisko Mountbatten-Windsor, bez tytułów szlacheckich[308].
25 listopada 2020 w liście opublikowanym „The New York Times” przyznała, że w lipcu poroniła swoją drugą ciążę[309][310][311].
14 lutego 2021 przedstawiciel pary ogłosił kolejną ciążę księżnej[312][313]. Podczas wywiadu dla telewizji CBS w marcu 2021 para poinformowała opinię publiczną, że ich córka przyjdzie na świat latem[314]. 6 czerwca rzecznik pary ogłosiła, że 4 czerwca księżna urodziła córkę, która otrzymała imiona Lilibet Diana na cześć królowej i babki ze strony ojca. Dziewczynka zajęła ósme miejsce w linii sukcesji brytyjskiego tronu[315][316][317][318].
8 września 2022, kiedy na brytyjski tron wstąpił król Karol III, dzieci Henryka nabyły tytuły Ich Królewskich Wysokości Książąt Zjednoczonego Królestwa oraz Książąt Sussexu[319], ale nie została podana decyzja, czy będą te tytuły używać[320].
Kontrowersje
Prasa często relacjonowała jego imprezowy tryb życia[321]. W 2001 został sfotografowany w czasie palenia kannabinoidów i spożywania alkoholu[322]. W 2002 książę Karol zdecydował o wysłaniu syna na jeden dzień do centrum rehabilitacyjnego dla osób uzależnionych od narkotyków w południowym Londynie[323].
8 stycznia 2005 wystąpił w nazistowskim mundurze w czasie przyjęcia kostiumowego[324]. Jego zdjęcia zostały opublikowane przez dziennik „The Sun”[325][326][327]. Clarence House wydał oświadczenie, w którym Henryk przeprosił za „noszenie nazistowskiej swastyki”[328].
W sierpniu 2012 serwis TMZ opublikował zdjęcia nagiego księcia grającego ze znajomymi w rozbierany bilard w hotelu w Las Vegas[325][329][330][331]. Fotografie szybko znalazły się w centrum zainteresowania światowych mediów, ale brytyjskie odmówiły publikacji[332]. Pałac Świętego Jakuba oświadczył, że prywatność księcia została naruszona[333].
Związek księcia z Meghan Markle, który rozpoczął się w 2016, również był obiektem kontrowersji[334]. Jego amerykańska partnerka miała mieszane pochodzenie etniczne, była innego wyznania, a jej poprzednie małżeństwo zakończyło się rozwodem, ponadto jako aktorka brała udział w scenach erotycznych[335][336].
Wywiad pary, udzielony w 2021 Oprah Winfrey, wywołał kolejne medialne zamieszanie, zwłaszcza ze względu na oskarżenia, jakie pod adresem brytyjskiej rodziny królewskiej rzucali Henryk i Meghan[337].
Pod koniec sierpnia 2022 księżna Sussexu w wywiadzie z The Cut publicznie wypowiedziała się na temat zniszczonych relacji księcia Henryka z ojcem, księciem Karolem[338][339].
Na koniec 2022 roku zapowiedziano wydanie biograficznej książki, współtworzonej przez księcia Henryka, w której ma ujawnić nieznane dotąd tajemnice związane z życiem w rodzinie królewskiej[340]. Zapowiedź publikacji miała wywołać stres wśród członków w rodziny w obawie o to, jakie informacje ujawni książę[341].
Odznaczenia
- Knight Commander Królewskiego Order Wiktorii – 2015
- Operational Service Medal for Afghanistan z klamrą – 2008[342]
- Queen Elizabeth II Golden Jubilee Medal – 2002
- Queen Elizabeth II Diamond Jubilee Medal – 2012
- Odznaka pilota Army Air Corps
Genealogia
| Prapradziadkowie | Król Wielkiej Brytanii | Claude Bowes-Lyon | Król Grecji | Ludwik Battenberg | Charles Spencer | James Hamilton | James Roche | William Smith Gill |
| Pradziadkowie | Król Wielkiej Brytanii | Andrzej Glücksburg (1882–1944) | Albert Spencer (1893–1975) | Edmund Roche (1885–1955) | ||||
| Dziadkowie | Królowa Wielkiej Brytanii | Edward Spencer (1924–1992) | ||||||
| Rodzice | Król Wielkiej Brytanii | |||||||
Henryk Mountbatten-Windsor (ur. 15 września 1984) | ||||||||
Książki
- Omid Scobie, Carolyn Durand: Poszukując wolności: Meghan i Harry i tworzenie nowoczesnej rodziny królewskiej (ang. Finding Freedom: Harry and Meghan and the Making of a Modern Royal Family), wydawnictwo Hardcover, data wydania: 11 sierpnia 2020[343][344].
Tytuły
| Od | Do | Tytuł |
|---|---|---|
| 15 września 1984 | 19 maja 2018 | Jego Królewska Wysokość Książę Henryk z Walii |
| 19 maja 2018 | obecnie | Jego Królewska Wysokość Książę Sussexu |
Książę Henryk nosi tytuł księcia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (Prince of United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) i jest tytułowany Jego Królewską Wysokością (His Royal Highness).
19 maja 2018 królowa Elżbieta II przyznała swemu wnukowi Henrykowi z okazji jego ślubu tytuł księcia Sussexu z dodatkowymi tytułami hrabiego Dumbarton i barona Kilkeel[345]. 31 marca 2020 wraz z odejściem z rodziny królewskiej nie utracił predykatu Jego Królewskiej Wysokości, ale przestał go używać.
W języku angielskim jego skrócona tytulatura to: His Royal Highness The Duke of Sussex[345].
Uwagi
Przypisy
- ↑ Książęta Wilhelm i Henryk. Poradnia językowa PWN. [dostęp 2020-08-11].
- ↑ dr Jan Grzenia: Imiona władców polszczymy?. Poradnia językowa PWN, 2011-09-23. [dostęp 2017-07-02].
- ↑ Prince Harry’s record-breaking Antarctic heroes Life and style The Guardian, theguardian.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-61585886
- ↑ a b Princess Diana is expecting her second child in September,... – UPI Archives, upi.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Princess Of Wales Gives Birth To Her Second Son – The New York Times, nytimes.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ http://www.bbc.co.uk/news/special/politics97/diana/accident.html
- ↑ a b Who Is Meghan Markle’s Bridesmaid, Florence van Cutsem? – Florence van Cutsem Facts, townandcountrymag.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Who is youngest royal wedding bridesmaid Zalie Warren and how are her parents connected to Prince Harry and Meghan Markle? – Mirror Online, mirror.co.uk [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Surprise! Prince Harry Just Became A Godfather -Again, cheatsheet.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 42.
- ↑ a b Scobie i Durand 2021 ↓, s. 44.
- ↑ BBC NEWS UK Harry begins Sandhurst training, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Page 5736 Supplement 58667, 15 April 2008, thegazette.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 69.
- ↑ BBC NEWS UK Reid defends Harry in service row, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12].
- ↑ BBC NEWS UK Harry Iraq deployment no surprise, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12].
- ↑ a b Prince Harry will not go to Iraq – CNN.com, edition.cnn.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ BBC NEWS Special Reports Prince Harry on Afghan front line, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Prince Harry on Afghan front line – World news – Europe – Britain’s royal family NBC News, nbcnews.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 70.
- ↑ Prince Harry receives Afghan medal – Telegraph, telegraph.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ BBC NEWS UK Prince Harry aims to become pilot, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ BBC – Shropshire – In Pictures – Princes enjoy RAF Shawbury, bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry Fast Facts – CNN, edition.cnn.com [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Prince Harry promoted to captain in Army. (ang.).
- ↑ Prince Harry deployed to Afghanistan – BBC News, bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ https://web.archive.org/web/20130412153809/http://bigstory.ap.org/article/uks-prince-harry-returns-afghanistan.
- ↑ The Gazette – Official Public Record – Supplement: 61319 str.:14838. The London Gazette, 2015-08-11. (ang.).
- ↑ The Gazette – Official Public Record – Supplement: 62328 str.:10858. The London Gazette, 2018-06-19. (ang.).
- ↑ The Gazette – Official Public Record – Supplement: 62328 str.:10856. The London Gazette, 2018-06-19. (ang.).
- ↑ The Gazette – Official Public Record – Supplement: 62328 str.:10862. The London Gazette, 2018-06-19. (ang.).
- ↑ Duke and Duchess of Sussex: Harry and Meghan’s new titles – CNN, edition.cnn.com [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 102–103.
- ↑ BREAKING NEWS: Prince Harry and Meghan Markle officially leave Kensington Palace – leave Prince William and Kate Middleton, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ BREAKING: Prince Harry and Meghan Markle officially leave Kensington Palace – say goodbye to Prince William and Kate Middleton, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s office officially moves to Buckingham Palace following Cambridges split, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry’s final ‘Out of Office’ message revealed, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Charles, Prince of Wales, and Diana, Princess of Wales, with their... News Photo – Getty Images, gettyimages.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry arrives at HALO Trust exhibition in Washington DC USA for seven-day day royal tour, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s travel itinerary for American tour 2013, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry follows in Diana’s footsteps with visit to the minefields in Angola with HALO Trust, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry attended the International Fleet Review in Australia, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry arrives in Sydney, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry begins his three-day tour of Estonia and Italy, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry at military commemoration service in Italy, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry visits hospital in Brazil, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry arrives in Oman despite his host falling sick, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry spends Remembrance Day in Afghanistan, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry jokes around with red-headed fan in Australia, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry ready to begin month-long stint with Australian army, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s first official tour of New Zealand: plans revealed, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry joins Michelle Obama for tea at Kensington Palace, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry meets with Barack and Michelle Obama on one-day US visit, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry touches down in Washington D.C. for quick U.S. visit, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s sweet reunion with Lesotho friend Mutsu, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s African tour details revealed, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry presents Desmond Tutu with special honour in South Africa, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry stands up for women’s rights in Nepal, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry arrives in Nepal for the start of his five-day tour, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Every photo from President Obama and Michelle’s day with the British royals, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Kate Middleton, Prince William and Prince Harry welcome the Obamas for dinner at Kensington Palace, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 108.
- ↑ Prince Harry lands in Antigua and delivers a special message from Queen Elizabeth, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry shares a laugh with Rihanna on Caribbean visit, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry takes part in a live HIV test with Rihanna to mark World Aids Day in Barbados, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry spends day with Muslim community as he kicks off visit to Singapore, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry kisses widow Daphne Dunne, 97, in Australia, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry tours Queen Letizia and King Felipe around Westminster Abbey, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan land in Sydney to start Australia tour, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 252–253.
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle land late in Morocco for tour – As it happened, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s second day in Morocco – tattoos, baby bumps and gowns, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Archie Harrison makes first appearance on Prince Harry and Meghan Markle’s royal tour of Africa, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry open up about parenting on royal tour, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry Lesotho tour: The royal is in Africa ahead of public engagement., hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Sentebale, sentebale.org [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 75.
- ↑ The Prince of Wales – The Foundation of Prince William and Prince Harry, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-02-16] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 144–145.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 291–292.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 320.
- ↑ Prince Harry & Meghan Markle’s Charity News – What We Know So Far About Sussex Royal, townandcountrymag.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Sussex Royal foundation is to be wound up Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ For Harry and Meghan, No More ‘Royal’ in Their Brand – The New York Times, nytimes.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry meets Jon Bon Jovi at Abbey Road Studios – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ https://people.com/royals/prince-harry-jon-bon-jovi-release-song/
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 77.
- ↑ a b Prince William, Kate Middleton and Prince Harry launch Heads Together videos, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry reveals he suffered panic attacks after Diana’s death, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry Opens Up About His 20-Year Mental Struggle, forbes.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry discusses mental health as he carries out first engagement since royal announcement | The Independent | The Independent, independent.co.uk [dostęp 2021-05-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Sport The Royal Family, royal.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s team reaches the North Pole, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and team arrive at South Pole – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Rio 2016 Olympics: Prince Harry Sends Usain Bolt a Challenge Time, time.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry beats Usain Bolt in race – YouTube, youtube.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry launches ‘Invictus Games’ for wounded vets, eu.usatoday.com [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Prince Harry announces second invictus games in orlando Invictus Games Foundation, invictusgamesfoundation.org [dostęp 2020-04-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-02].
- ↑ Invictus Games Radio Invictus Games Toronto 2017, invictusgames2017.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry, Meghan Markle spotted together at Invictus Games Globalnews.ca, globalnews.ca [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 316–317.
- ↑ ‘He’s very tortured’: Prince Harry’s growing anger at the press UK news The Guardian, theguardian.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ This is why Meghan Markle gets compared to Princess Diana – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry says same paparazzi who chased Diana’s car into Paris tunnel took photos of her 'dying in back seat’ | The Independent | The Independent, independent.co.uk [dostęp 2021-05-01] (ang.).
- ↑ a b Scobie i Durand 2021 ↓, s. 104–105.
- ↑ Before Meghan Markle, Prince Harry’s Ex Chelsy Davy Also Found the Pressures of Royal Life ‘Difficult’ and ‘Couldn’t Cope’, cheatsheet.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Why Cressida Bonas Broke Up with Prince Harry, marieclaire.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince William, Kate and Harry open official Twitter account, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince William, Kate and Harry open official Instagram account, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Princes William and Harry and Kate Middleton are now verified on Twitter, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry have opened a new Instagram account – see the first post!, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 375.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 191–193.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 329–330.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 336–337.
- ↑ Meghan Markle reveals secret nickname for Prince Harry in touching documentary, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 336.
- ↑ Royal news: Prince Harry addresses Prince William rift rumours for first time, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 304.
- ↑ Royal Baby Archie’s Birth Certificate Explained, harpersbazaar.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Why Are Meghan and Harry Keeping Archie’s Godparents a Secret?, cosmopolitan.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle Is in Labor with Royal Baby – Meghan in Labour with First Baby, harpersbazaar.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle, Prince Harry threaten legal action for paparazzi snaps, eu.usatoday.com [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Harry and Meghan: News agency apology over ‘drone photos’ of son – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 344, 348.
- ↑ Future of royal patronages uncertain as Prince Harry makes last official appearance as senior royal National Post, nationalpost.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry is stripped of honorary role as patron of England Rugby Union and Rugby League Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2021-02-21] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle: Which charity patronages are they losing? | The Independent, independent.co.uk [dostęp 2021-05-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry becomes Patron of the HALO Trust, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry announced as patron of Rhino Conservation Botswana, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Our Patron – WellChild, wellchild.org.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry ‘will take a six-week break and head to the US’ before Christmas – The Sun, thesun.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Spokesperson confirms Sussexes spending Christmas in Canada – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 347.
- ↑ Harry and Meghan to step down as senior royals – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 344.
- ↑ How the Duke and Duchess of Sussex will drastically change their relationship with the media – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle step back from royal duties, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s shock news: Members of royal family ‘deeply hurt’, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince William, Charles and the Queen were hurt by Harry and Meghan but vow to make it work, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 346.
- ↑ Prince Harry prolongs stay in the UK while Meghan Markle and baby Archie remain in Canada, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Queen and Prince Harry to hold talks over Sussexes’ future – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan: Queen’s statement in full – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ a b Scobie i Durand 2021 ↓, s. 350.
- ↑ Harry and Meghan: Boris Johnson ‘confident’ over future role – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Trudeau: „Discussions” about Harry and Meghan’s costs – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry on first royal duty since talks with Queen – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan drop royal duties and HRH titles – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle lose HRH status, will repay Frogmore Cottage millions, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan: Duke’s speech on his royal future in full – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 356.
- ↑ Prince Harry reunites with Meghan Markle and son Archie as he arrives in Canada – see picture, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan: Where do they get their money? – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Canada to stop paying Harry and Meghan’s security – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan’s royal duties ending 31 March – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan to end use of ‘SussexRoyal’ brand – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ 'Just call me Harry’, prince tells tourism conference in Edinburgh – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan attend London awards ceremony – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 363.
- ↑ Harry and Meghan get standing ovation at Royal Albert Hall – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 367.
- ↑ Duke and Duchess of Sussex make last appearance as working royals – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 371.
- ↑ Harry and Meghan leave Canada as they settle down in Los Angeles – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Trump says Harry and Meghan must pay for security – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 374.
- ↑ What’s next for The Duke and Duchess of Sussex? – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ The Sussexes say goodbye via their Instagram – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ The Duke and Duchess of Sussex confirm security will be privately funded – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry: Frogmore Cottage renovation cost repaid – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 290.
- ↑ Harry and Meghan not returning as working members of Royal Family – BBC News, bbc.com [dostęp 2021-02-21] (ang.).
- ↑ Prince Harry Opens Up About Royal Family Step Back: It Was A ‘Toxic’, ‘Difficult’ Environ | HuffPost, huffpost.com [dostęp 2021-02-27] (ang.).
- ↑ Prince Harry: Why he stepped back from royal duties and what the Queen bought Archie for Christmas | UK News | Sky News, sky.com [dostęp 2021-02-27] (ang.).
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-56788998/
- ↑ https://www.latimes.com/entertainment-arts/story/2021-04-12/prince-philip-death-meghan-markle-prince-harry-statement
- ↑ https://eu.usatoday.com/story/entertainment/celebrities/2021/04/17/prince-philip-funeral-prince-harry-william-stand-and-sit-apart/7235800002/
- ↑ Prince Harry pictured at Los Angeles airport as he gets flight to London | HELLO!, hellomagazine.com [dostęp 2021-06-29] (ang.).
- ↑ Kate Middleton to reunite with brother-in-law Prince Harry next week – report | HELLO!, hellomagazine.com [dostęp 2021-06-29] (ang.).
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220218133495/prince-harry-does-not-feel-safe-in-the-uk-high-court-case/
- ↑ https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/prince-harry-philip-memorial-service-b2034111.html
- ↑ https://www.dailymail.co.uk/news/article-10663703/Prince-Harry-slammed-missing-Prince-Philips-memorial-service.html
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220414138051/prince-harry-meghan-markle-secret-visit-queen/
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220602141344/prince-harry-meghan-markle-leave-children-home-trooping-the-colour/
- ↑ https://www.marieclaire.com/celebrity/queen-harry-meghan-photograph-meeting-lilibet/
- ↑ https://www.elle.com/culture/celebrities/a40485222/prince-charles-emotional-first-meeting-granddaughter-lilibet/
- ↑ https://www.buzzfeednews.com/article/ellievhall/harry-meghan-platinum-jubilee-boo-boos-booed-videos
- ↑ https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/queen-death-meghan-harry-balmoral-b2162696.html
- ↑ https://www.aljazeera.com/news/2022/9/10/king-charles-iii-proclaimed-uk-new-monarch
- ↑ https://www.lbc.co.uk/news/prince-of-wales-tribute-queen-saddest-days-of-my-life/
- ↑ https://www.today.com/news/news/king-charles-extended-olive-branch-harry-meghan-experts-rcna47138
- ↑ https://pagesix.com/2022/09/15/king-charles-wont-comment-on-archie-lilibets-titles-while-mourning-queen/
- ↑ https://7news.com.au/entertainment/royal-family/prince-harry-and-meghan-markle-furious-over-archie-and-lilibet-snub--c-8244932
- ↑ Harry and Meghan to launch new charity named Archewell UK news The Guardian, theguardian.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry Announce Archewell Non-Profit, thecut.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle, Prince Harry announce new Archewell foundation, news.com.au [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan to launch charitable organisation named Archewell London Evening Standard, standard.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry’s new website finally unveiled: royal news, hellomagazine.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry shares peek inside new LA home as he takes part in emotional video call, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-19] (ang.).
- ↑ Prince Harry reveals how he’s bonding with baby Archie during lockdown, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-19] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry spotted in LA delivering food to needy during COVID-19 crisis, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-19] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s epic wedding gesture revealed during coronavirus, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-19] (ang.).
- ↑ The Duke and Duchess of Sussex cut ties with four British tabloids – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-21] (ang.).
- ↑ Finding Freedom: Harry and Meghan and the Making of a Modern Royal Family: Scobie, Omid, Durand, Carolyn: 9780063046108: Amazon.com: Books, amazon.com [dostęp 2020-05-19] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan ‘did not contribute’ to new book Finding Freedom – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry urges US citizens to ‘reject hate speech’ and vote in the presidential election – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan to make shows with Netflix – BBC News, bbc.com [dostęp 2021-02-21] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry pose in official new picture – and it’s adorable, hellomagazine.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan sign Spotify podcast deal – BBC News, bbc.com [dostęp 2021-02-21] (ang.).
- ↑ Prince Harry tells James Corden he left royal life because the UK press was ‘destroying’ his mental health – CNN, cnn.com [dostęp 2021-02-27].
- ↑ Meghan and Harry interview: I didn’t want to be alive any more, duchess says – BBC News, bbc.com [dostęp 2021-03-09] (ang.).
- ↑ Meghan Markle tells Oprah that Kate Middleton made her cry over flowergirls | Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2021-03-09] (ang.).
- ↑ Meghan Markle tells Oprah Winfrey the Royal Family ‘silenced’ her | Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2021-03-09] (ang.).
- ↑ Meghan Markle compares herself to Disney’s The Little Mermaid in Oprah interview | Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2021-03-09] (ang.).
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-57187138
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-58417074
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220822148890/prince-harry-visibly-upset-new-photos-africa-trip/
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220817148523/prince-harry-pictured-africa-following-meghan-markle-birthday/
- ↑ Princess Diana dies in a car crash – HISTORY, history.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s ‘deep wounds of his mother’s death have never healed,’ royal author claims Fox News, foxnews.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry Opens Up About Princess Diana’s Death Reader’s Digest, rd.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry says Princess Diana’s death is ‘a wound that festers’, today.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry: ‘My mother’s death is wound that festers’ UK news The Guardian, theguardian.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry ‘very glad’ to walk behind Diana’s coffin – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry follows in Diana’s footsteps in fight against landmines UK news The Guardian, theguardian.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry follows in Princess Diana’s footsteps by walking through minefield on royal tour | The Independent | The Independent, independent.co.uk [dostęp 2021-05-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry walks in mother Diana’s footsteps on Angola visit, nbcnews.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry follows in Princess Diana’s footsteps at AIDS conference GMA, goodmorningamerica.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Princess Diana’s Sisters Attend Baby Archie’s Christening, harpersbazaar.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Royal bond: The tragic similarity Prince Harry and Doria Ragland share Royal News Express.co.uk, express.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Doria Ragland a mother-figure for Prince Harry in Diana’s absence Tatler, tatler.com [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Meghan Markle’s father Thomas won’t be at royal wedding – CNN, edition.cnn.com [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Meghan Markle’s dad accused of staging photos for paparazzi – ABC News, abcnews.go.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle’s dad claims he lied to Prince Harry, hung up on him – ABC News, abcnews.go.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle’s Father Shares Alleged Letter From the Duchess E! News, eonline.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan accuses Mail newspapers of ‘untrue’ stories – court papers – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Thomas Markle: Meghan and Harry ‘cheapening’ royals – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Chelsy Davy end their seven-year relationship, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Chelsy Davy reunited on secret night out, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Chelsy Davy announces end of relationship to Prince Harry on Facebook – Telegraph, telegraph.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry invites TV beauty back to his place as fledgling romance heats up, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry naked pictures: His rumoured love interest Cressida Bonas supports him, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Cressida Bonas: Five facts about Prince Harry’s girlfriend, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Cressida Bonas split, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Cressida Bonas in ‘amicable split’ – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 87.
- ↑ Prince Harry secretly dating Suits star Meghan Markle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meet Prince Harry’s girlfriend Meghan Markle’s family, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 37, 45.
- ↑ Is this the woman who introduced Prince Harry to new love Meghan Markle?, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 155.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 94–95.
- ↑ Prince Harry issues heartfelt statement for girlfriend Meghan Markle’s privacy, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry confirms his relationship with Meghan Markle with a heartfelt statement, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 107.
- ↑ Prince William in support of Prince Harry and Meghan Markle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markel pictured together for first time, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 119.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 137–139.
- ↑ Meghan Markle Vanity Fair interview: The Suits star opens up about her relationship with Prince Harry for the first time, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 149–150.
- ↑ Prince Harry joined by Meghan Markle at Invictus Games opening ceremony, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 151.
- ↑ Meghan Markle makes graceful royal debut, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 166.
- ↑ Clarence House confirms Prince Harry & Meghan Markle are engaged, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 167.
- ↑ Meghan Markle’s parents release statement following Prince Harry engagement, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle engagement photocall, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry says Princess Diana and Meghan Markle would have been ‘thick as thieves’, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry designed Meghan Markle’s engagement ring, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry & Meghan Markle rewrite royal rule book during first official outing in Nottingham, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s official engagement portraits have been released – see them here, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ The Queen gives formal consent to the marriage of Prince Harry and Meghan Markle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 165.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 206–214.
- ↑ Kensington Palace responds to reports that Thomas Markle will not attend royal wedding, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 212.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 214.
- ↑ Meghan Markle releases statement regarding father Thomas Markle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 215–216.
- ↑ Palace confirms Prince Charles will walk Meghan Markle down the aisle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 229.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 227.
- ↑ Celebrities and the public react to Bishop Michael Curry’s royal wedding sermon, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 235.
- ↑ Lady Jane Fellowes’ emotional reading at Prince Harry’s wedding, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 234.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 224.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 223, 226.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 230–231.
- ↑ a b Prince Harry and Meghan Markle delight crowds with royal kiss, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s wedding was third most watched, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Inside Prince Harry and Meghan’s wedding evening reception: all the details, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 236–238.
- ↑ Royal wedding: all the official photographs of Prince Harry and Meghan Markle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle to move into renovated Kensington Palace apartment, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 260–261.
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle expecting first baby!, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle will not live at Kensington Palace next to William and Kate – find out why, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s renovation plans for Frogmore Cottage revealed, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 303–304.
- ↑ Duchess of Sussex gives birth to baby boy on Monday 6 May, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle’s official occupation and title revealed in Archie’s birth certificate, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ WATCH IN FULL: Prince Harry’s first speech as baby SON is born, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Why Archie Harrison has a different surname than Prince Harry and Meghan, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan: Duchess of Sussex tells of miscarriage ‘pain and grief’ – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-11-27] (ang.).
- ↑ Meghan Markle opens up about her „unbearable grief” after a miscarriage in the summer – CBS News, cbsnews.com [dostęp 2020-11-27] (ang.).
- ↑ Meghan Markle talks about her grief over miscarriage in NYT article Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2020-11-27] (ang.).
- ↑ Meghan Markle pregnant: Duke and Duchess of Sussex share bump photo – LIVE UPDATES, hellomagazine.com [dostęp 2021-02-15] (ang.).
- ↑ Meghan Markle Pregnant, Expecting 2nd Child With Prince Harry, usmagazine.com [dostęp 2021-02-15] (ang.).
- ↑ Szczery wywiad Meghan i Harry’ego: miałam myśli samobójcze, nie chcieli mi pomóc, OnetKobieta, 8 marca 2021 [dostęp 2021-04-13] (pol.).
- ↑ Lilibet Diana Mountbatten-Windsor: Meghan and Harry welcome baby daughter to the world, telegraph.co.uk [dostęp 2021-06-09] (ang.).
- ↑ Prince Harry, Meghan Markle welcome baby girl Lilibet ‘Lili’ Diana Mountbatten-Windsor – ABC7 New York, abc7ny.com [dostęp 2021-06-09] (ang.).
- ↑ Meghan Markle gives birth to daughter Lilibet, her second child with Prince Harry – CBS News, cbsnews.com [dostęp 2021-06-09] (ang.).
- ↑ Meghan and Harry welcome second child, Lilibet ‘Lili’ Diana, kktv.com [dostęp 2021-06-09] (ang.).
- ↑ https://www.theguardian.com/uk-news/2022/sep/08/harry-and-meghans-children-become-prince-archie-and-princess-lilibet
- ↑ https://www.ndtv.com/world-news/harry-and-meghan-s-children-become-prince-archie-and-princess-lilibet-3329641
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 45–46.
- ↑ Prince Harry: Wild child turned war hero – Reuters, reuters.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Why Prince Charles once sent Prince Harry to rehab, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry apologizes for Nazi costume – The New York Times, nytimes.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ a b Scobie i Durand 2021 ↓, s. 46.
- ↑ Prince Harry faces outcry at Nazi outfit – Telegraph, telegraph.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ The Sun shows Prince Harry wearing Nazi uniform – ABC News (Australian Broadcasting Corporation), abc.net.au [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ I’m sorry for wearing Nazi swastika, says Prince Harry The Times, thetimes.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Photos of naked Prince Harry surface in Las Vegas – CNN, cnn.com [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Prince Harry attends awards after Vegas controversy – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s wild night in Las Vegas The Times, thetimes.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Edition.cnn.com/2012/08/22/opinion/britain-harry-press-jobson/.
- ↑ Prince Harry naked photos prompted palace call to PCC – BBC News, bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ The most controversial royal marriages and couples – Insider, insider.com [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 12, 94–95, 100–101, 104.
- ↑ Meghan Markle’s steamy ‘Suits’ sex scenes were hidden from Queen Elizabeth, says Princess Diana’s biographer Fox News, foxnews.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ https://www.bbc.com/news/explainers-56281444
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220830149602/meghan-markle-hopeful-royal-reunion-prince-harry-charles/
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220829149536/meghan-markle-claims-prince-harry-lost-father-prince-charles/
- ↑ https://www.cosmopolitan.com/entertainment/celebs/a40705759/prince-harry-memoir-details-drama-release-date/
- ↑ https://www.today.com/popculture/books/prince-harry-memoir-details-release-date-rcna47141
- ↑ Simon Perry, Ellen Tumposky, Prince Harry Gets Medal as Chelsy Cheers Him On, people.com, 5 maja 2008 [dostęp 2010-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2008-10-30] (ang.).
- ↑ Prince Harry, Meghan Markle’s biography ‘Finding Freedom’ set for August release, Entertainment News wionews.com, wionews.com [dostęp 2020-05-19] (ang.).
- ↑ Meghan Markle wants ‘Finding Freedom’ book released NOW Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2020-05-19] (ang.).
- ↑ a b Decyzja Elżbiety II o nadaniu tytułów (ang.).
Bibliografia
- Omid Scobie, Carolyn Durand, Harry i Meghan. Chcemy być wolni, Wydawnictwo Znak, 2021, ISBN 978-83-240-7929-2.
Media użyte na tej stronie
NEW YORK-Prince Harry enjoys a ride onboard a Coast Guard 45-foot medium response boat with Louise Redmond, the visits officer from the British Consulate General of New York, during a tour near the Statue of Liberty in New York Harbor May 30, 2009.
During Prince Harry's first official visit to the United States, he visited the World Trade Center site, the British Garden at Hanover Square and the USS Intrepid in Manhattan.
(U.S. Coast Guard photo/PA3 Annie R. Berlin)
:Unit: U.S. Coast Guard District 1
:DVIDS Tags: CGVI; DVIDS Bulk Import
The Badge of the House of Windsor (the ruling royal house of the United Kingdom and the other Commonwealth realms), as approved by King George VI in 1938. In the style used from 1938 to 1952 and the again from 2022.
| “ | Although the Sovereigns of the House of Windsor (this dynastic name was adopted by Royal Proclamation on 17th June 1917) have used various old royal badges only one or two new badges have been adopted that for Wales and the following badge for the House of Windsor, which was approved by King George VI on 28th July 1938: On a Mount Vert the Round Tower of Windsor Castle argent, masoned sable, flying thereon the Royal Standard, the whole within two branches of oak fructed or, and ensigned with the Imperial Crown. | ” |
Autor: Northern Ireland Office, Licencja: CC BY 2.0
Prince Harry and Ms. Markle visit Titanic Belfast
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of arms of Prince Harry of Wales. Version not displaying the Victorian Order insignia as Knight-Commander. Officially in use despite heraldic uses.
| “ | ... Prince William and Prince Harry of Wales, on their respective eighteenth birthdays in June 2000 and September 2002. In each case the design is derived from the armorial bearings of HM the Queen, with an identifying addition evolved from the Arms used by the princes’ mother, the late Diana, Princess of Wales.
Prince William of Wales, as second in line to the throne, uses a white label of three points like his father, but has in addition a small red ‘escallop’ or sea-shell on the central point. Prince Henry of Wales (or, as he is usually known, Prince Harry) uses, like all grandchildren of the monarch except his elder brother, a five-pointed label. In his case this is ‘charged’, or marked, with red escallops on the first, third and fifth points. When, in due course, Prince Harry becomes the son or brother of the monarch, his label will be reduced to three points. In that event, the two blank points will disappear, leaving three, each of them charged with a red escallop. On the granting of arms to Prince Harry in September 2002, Garter said, “After changing convention for Prince William by using symbols derived from his maternal arms it made sense to develop this further for Prince Harry. This is especially significant because, unlike his elder brother who will one day see his arms alter to reflect his changing responsibilities, Prince Harry will always keep the escallop shells from his mother’s Spencer family arms and, in time, may pass them on to his children. I understand that both Princes are delighted to bear Arms that celebrate both their parents’ families and it has been a pleasure to evolve the rules of Royal Heraldry in order to make this possible.” Princes William and Harry also display the coronet of their 'degree', as a Sovereign's grandchild, which has two 'crosses formy' and two strawberry leaves alternating with four fleurs-de-lys. |
” |
Prince Harry's signature from a guestbook in 2013
Autor: Northern Ireland Office, Licencja: CC BY 2.0
Visiting Belfast city centre during their first visit to Northern Ireland on 23 March 2018, Prince Harry and Ms. Markle Markle begin their first visit to Northern Ireland at the Eikon Centre at an event celebrating the youth-led peace-building initiative ‘Amazing the Space’ and showcasing groundbreaking cross community and reconciliation work from young people across Northern Ireland. Launched by Prince Harry in September 2017, ‘Amazing the Space’ empowers young people across Northern Ireland to become ambassadors for peace within their communities.
Autor: Charles J Sharp, Licencja: CC BY 2.5
New Colours are presented to RMAS. Officer Cadet Wales and his intake of Juniors are inspected by the Chief of the Defence Staff
Photograph of British Army Air Corps pilot's brevet (wings). Queens's Crown.
Ribbon bar: Operation Service Medal for Afghanistan (British) with Afghanistan clasp
Baretka brytyjskiego Królewskiego Orderu Wiktorii.
Prince Harry reacts to a scoring play during an exhibition volleyball match between U.S. and U.K. wounded warrior volleyball teams during the Warrior Games here May 11. Olympic gold medalists Misty May-Treanor, Missy Franklin and Paralympic medalists Kari Miller and Brad Snyder were in attendance to support the wounded athletes. From May 11-16, more than 200 wounded, ill and injured service members and veterans from the U.S. Marines, Army, Air Force and Navy, as well as a team representing U.S. Special Operations Command and an international team representing the United Kingdom, will compete for the gold in track and field, shooting, swimming, cycling, archery, wheelchair basketball and sitting volleyball at the U.S. Olympic Training Center and U.S. Air Force Academy here. The military service with the most medals will win the Chairman's Cup. (U.S. Marine Corps photo by Sgt. Tyler L. Main / Released)
Autor: Defensie, Licencja: CC0
Prince Harry is challenged to take up the bow. Paul Gommers, Jr. (right), multiple-time participant in the Invictus Games, is amused. Moments later, his daughter Daimy was allowed to hand over a present to the prince for his newborn son, Archie.
Autor: User:Miesianiacal, Licencja: CC0
Ribbon bar of the Queen Elizabeth II Diamond Jubilee Medal
Autor: Eva Rinaldi from Sydney Australia, Licencja: CC BY-SA 2.0
Prince Harry has met members of the public and the New South Wales Premier Mike Baird