Henryk Baranowski (reżyser)

Henryk Baranowski (ur. 9 lutego 1943 w Tarnopolu, zm. 27 lipca 2013 w Brwinowie) – polski reżyser teatralny, scenarzysta i aktor, także scenograf.

Życiorys

Absolwent Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego (1968) oraz Wydziału Reżyserskiego PWST w Warszawie (1973). W 1993 roku był dyrektorem warszawskiego Teatru Małego. Od 2003 do 2007 roku był dyrektorem Teatru Śląskiego w Katowicach.

Jest autorem znanych i wielokrotnie nagradzanych inscenizacji teatralnych i operowych. Do jego najważniejszych osiągnięć reżyserskich należą: kontrowersyjne Dziady w Teatrze im. Jaracza w Olsztynie (1975), Dzień dobry i do widzenia (1976), Zamek (1976) na podstawie Franza Kafki, Peepshow (1992), które zostało wyróżnione James Jefferson Award dla najlepszego przedstawienia sezonu w Chicago, oraz Echnaton (2000). W 2004 roku wystawił w Nowosybirskim Teatrze Opery i Baletu Życie z idiotą Alfreda Schnittkego według prozy Wiktora Jerofiejewa, które otrzymało Wszechrosyjską Maskę Operową dla najlepszego przedstawienia operowego w Rosji.

Dla Teatru Telewizji zrobił m.in. Noc jest matką dnia (2004) z kreacjami aktorskimi Jana Peszka i Haliny Łabonarskiej, Świętą wiedźmę (2003) z Magdaleną Cielecką w roli głównej oraz według własnego scenariusza Puste niebo (1999).

Jako aktor pojawił się w rolach epizodycznych w Róży Luksemburg Margarethe von Trotty i Panu Tadeuszu Andrzeja Wajdy. Główną rolę zagrał u Krzysztofa Kieślowskiego w Dekalogu I, gdzie wcielił się w postać naukowca, racjonalisty i ateisty, który zbytnio zaufał możliwościom współczesnej nauki. Wystąpił także w kilku przedstawieniach Teatru Telewizji.

Zmarł 27 lipca 2013 po długiej i ciężkiej chorobie^[1].

Spektakle teatralne

Inscenizacje

Współpraca

Teatr Powszechny Warszawa

• 1969 – Becket, czyli honor Boga – asystent reżysera (reż. Jan Maciejowski)

PWST, Warszawa

• 1970 – Mądremu biada – współpraca reżyserska (reż. Zbigniew Zapasiewicz)

Operetka Warszawska, Warszawa

• 1971 – Zemsta nietoperza – asystent reżysera (reż. Erwin Leister)

Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego, Katowice

• 2005 – Król Edyp – inscenizacja (reż. Grzegorz Kempinsky)

Reżyseria

Teatr Ateneum im. S. Jaracza, Warszawa

• 1971 – Pokojówki

Teatr Polski, Poznań

• 1971 – Szkoła żon

Teatr im. W. Bogusławskiego, Kalisz

• 1972 – Trucizna, miłość, śpiew (także libretto)
• 1972 – Mąż i żona

Teatr Polski, Bydgoszcz

• 1973 – Upiory
• 1975 – Pokojówki
• 1975 – Publiczność zwymyślana

Bałtycki Teatr Dramatyczny im. J. Słowackiego, Koszalin-Słupsk

• 1974 – Dama Kameliowa (także scenariusz)
• 1974 – Dziś bliźniaki (także opracowanie tekstu)
• 1975 – Ich czworo

Estrada, Szczecin

• 1975 – Linie naszych dłoni. Poezja Czarnej Afryki

Teatr im. S. Jaracza, Olsztyn-Elbląg

• 1975 – Zamek
• 1976 – Dzień dobry i do widzenia
• 1976 – Iwona, księżniczka Burgunda
• 1977 – Dziady

Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego, Katowice

• 1978 – Zmierzch długiego dnia
• 1978 – Młyny Totenhornu (także adaptacja)
• 2004 – Dzielenie przez zero
• 2004 – Mein Kampf (także scenografia)
• 2006 – Makbet (także scenografia)

Teatr Szwedzka 2/4, Warszawa

• 1991 – ...Tak chcę tak (także scenografia)
• 1992 – Zamek (także scenografia)

Teatr Wielki im. S. Moniuszki, Poznań

• 1993 – Zemsta nietoperza

Instytut Teatru Narodowego (Teatr Mały), Warszawa

• 1993 – Upiory (także scenografia)

Teatr Rozmaitości, Warszawa

• 1995 – Peepshow (także scenografia)
• 1996 – Proces (także scenografia)

Teatr Bagatela im. T. Boya-Żeleńskiego, Kraków

• 1996 – Czarna komedia (także scenografia)

Teatr Wielki, Łódź

• 2000 – Echnaton (także scenografia)
• 2001 – Porgy and Bess
• 2007 – Cyrulik sewilski (także adaptacja libretta, dekoracje)

Opera Krakowska

• 2004 – Rigoletto (także scenografia)
• 2012 - Napój miłosny

Teatr Ludowy, Kraków-Nowa Huta

• 2006 – Stara kobieta wysiaduje

Za granicą

• 1986 – Król Dawid
• 1989 – Proces

Teatr Telewizji

• 1992 – ...Tak chcę tak (także scenografia, układ tekstu)
• 1998 – Dla Fedry
• 2003 – Święta wiedźma
• 2004 – Noc jest matką dnia

Role teatralne

Teatr Telewizji

• 1997 – Szara róża jako ojciec (reż. Tomasz Dettloff)
• 1997 – Śmierć w Tyflisie jako mąż (reż. Maciej Dejczer)
• 1998 – Duże i małe (reż. Piotr Łazarkiewicz)

Filmografia

• 1972 – Wszystko (reż. Piotr Szulkin)
• 1986 – Róża Luksemburg jako Józef, brat Róży (reż. M. von Trotta)
• 1988 – Dekalog I jako Krzysztof (reż. K. Kieślowski)
• 1988 – Dekalog III jako Krzysztof (reż. K. Kieślowski)
• 1999 – Pan Tadeusz jako Napoleon Bonaparte (reż. A. Wajda)

Nagrody

• 1976 – I Nagroda za przedstawienie Dzień dobry i Do widzenia na Festiwalu Teatrów Małych Form w Szczecinie
• 1976 – Nagroda główna za reżyserię i Puchar za najlepsze przedstawienie za Zamek na Festiwalu Polski Północnej w Toruniu
• 1991 – Nagroda ITI za Popularyzację Polskiej Kultury Teatralnej za Granicą
• 1992 – Nagroda Ministra Spraw Zagranicznych za Wybitne Zasługi w Szerzeniu Polskiej Kultury i Sztuki za Granicą
• 1992 – „James Jefferson Award” za najlepsze przedstawienie sezonu w Chicago za Peepshow
• 2000 – „Złota Maska” za najlepszą inscenizację i reżyserię oraz „Srebrna Maska” za najlepszy spektakl za Echnatona w Teatrze Wielkim w Łodzi
• 2004 – Wszechrosyjska Złota Maska za najlepszą inscenizację operową w Rosji za Życie z idiotą w Nowosybirskim Teatrze Opery i Baletu

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Henryk Baranowski w bazie IMDb (ang.)
• Henryk Baranowski w bazie Filmweb
• Henryk Baranowski w bazie filmpolski.pl
• Henryk Baranowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [online] [dostęp 2021-04-09] .
• Strona domowa Henryka Baranowskiego. henrykbaranowski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-04)].
• Sylwetka Henryka Baranowskiego na portalu teatry.art. teatry.art.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-20)].