Henryk Edel Kryński

Henryk Edel Kryński

Zdjęcie rozpoczyna artykuł Mariana Turka, Profesor H.E. Kryński, w 80-lecie urodzin” Uniwersytet Gdański str 9-14, „Zeszyty Naukowe Wydziału Ekonomiki Produkcji. Rachunek Ekonomiczny” (nr 16), 1986.
Data i miejsce urodzenia	27 kwietnia 1905 Lwów
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 1987 Gdańsk
Zawód, zajęcie	polski ekonomista
Odznaczenia
1973 1980

Henryk Edel Kryński (ur. 27 kwietnia 1905, zm. 24 grudnia 1987) – polski ekonomista, profesor zwyczajny nauk ekonomicznych, członek Komitetu Ekonomicznego Polskiej Akademii Nauk, działacz państwowy, zajmujący się polityką regionalną (ze szczególnym uwzględnieniem Ziem Odzyskanych), zastosowaniem matematyki w wyższym szkolnictwie ekonomicznym i gospodarce oraz polityką i planowaniem ekonomicznym^[1][2].

Życiorys

Ojciec, Antoni Edel Kryński, z matką, Anną z domu Szymańską, byli właścicielami małego gospodarstwa rolnego. Prof. Kryński miał jednego brata, Karola. Szkołę podstawową i średnią ukończył we Lwowie, tam też w 1932 r. skończył studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza uzyskując tytuł: magister filozofii w zakresie matematyki, specjalność: zastosowanie matematyki w ekonomii. Po studiach pracował jako nauczyciel matematyki i fizyki w szkołach średnich w latach 1935–1939 (w Warszawie) i 1939-1945 (we Lwowie). Do Gdańska przybył w maju 1945, gdzie 3 listopada 1945 r. poślubił Irenę Krzemińską Czermińską. Państwo Kryńscy mieli dwie córki, Annę i Ewę^[2].

Kolejne stopnie naukowe i zajmowane stanowiska akademickie:

• 13 marca 1959 r. Doktora Nauk Ekonomicznych,
• 13 grudnia 1962 r. Profesora Nadzwyczajnego w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Sopocie (WSE),
• 29 października 1973 r. Profesor Zwyczajny^[1][3].

Pełnione funkcje zawodowe

• 1945-1950 Kierownik Działu Planowania w Zjednoczeniu Przemysłu Drzewnego Okręgu Pomorskiego w Gdańsku
• 1950-1952 Szef planowania w Regionalnym Biurze Planowania, a następnie v-ce przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego w Gdańsku
• 1950-1957 Zatrudniony w Wyższej Szkole Handlu Morskiego (WSHM) na stanowisku zastępcy profesora, a następnie profesora kontraktowego (przed przekształceniem (WSHM) w (WSE) w roku 1957)
• 1957-1970 Kierownik Katedry Polityki Ekonomicznej i Planowania oraz Kierownik Zakładu Matematyki na WSE
• 1958-1968 Kierownik Katedry Ekonomii Politycznej Politechniki Gdańskiej
• 1960-1969 Członek Komitetu Ekonomicznego PAN
• 1970-1975 Po włączeniu WSE do Uniwersytetu Gdańskiego (UG) Kierownik Zakładu Planowania Gospodarczego w Instytucie Ekonomii Politycznej na Wydziale Ekonomiki Transportu, po zmianach organizacyjnych, na Wydziale Ekonomiki Produkcji.
• Od 1975 po przejściu na emeryturę pełnił funkcję kuratora naukowego Katedry Polityki Ekonomicznej i Planowania UG. Był zatrudniony na części etatu na UG do 1985 r.

W ramach popularyzacji wiedzy ekonomicznej, a w szczególności zastosowania matematyki w ekonomii, zorganizował i był kierownikiem studium podyplomowego „Zastosowanie metod matematycznych w gospodarce” oraz „Studium podyplomowego dla nauczycieli przedmiotów ekonomicznych” przy WSE w Sopocie^[1][2].

Pełnione funkcje społeczne

• od 1950 r. Przewodniczący Ogólnobiologicznej Sekcji – Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego (OG PTE),
• 26 stycznia 1952 – 16 listopada 1954 Prezes OG PTE^[4]
• 1961- 1964 Z-ca Przewodniczącego Rady Naukowo-Ekonomicznej przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
• Członek Rady Naukowej Instytutu Bałtyckiego (od jego powstania)
• Członek Ośrodka Badań Ekonomiki Transportu Polskich Kolei Państwowych (od jego powstania)

Oprócz odznaczeń państwowych Profesor został uhonorowany odznaczeniami: w 1972 Zasłużony dla Ziemi Gdańskiej, w 1982 Srebrną Odznaką za Zasługi dla Transportu w 1960 Złotą Odznaką PTE^[1][2].

Miejsce spoczynku prof. Henryka Edela Kryńskiego i jego żony Ireny znajduje się na Cmentarzu „Srebrzysko” w Gdańsku^[2].

Dorobek naukowy

Pod kierunkiem naukowym prof. H.E. Kryńskiego obroniono: ponad 250 prac magisterskich oraz 370 prac dyplomowych. Spośród 26 wypromowanych doktorów, niektórzy uzyskali tytuły profesorskie, między innymi: Zdzisław Prochowski^[5] na Uniwersytecie Łódzkim, Halina Różańska i Adam Skrzypek na Politechnice Gdańskiej inni^[1][2][6]. Poniższa tabelka odzwierciedla w liczbach w liczbach obszerny dorobek naukowy profesora Kryńskiego^[1][2].

Wydawnictwa w których profesor Kryński publikował swoje prace i wielokrotność wydań książek jego autorstwa, np. H. E. Kryński „Matematyka dla ekonomistów” PWN 1950, 1966,1967, 1971, 1974, 1975 oraz tematyka publikacji, świadczą o wysokim poziomie dorobku naukowego profesora, przydatności jego książek oraz o jego szerokich zainteresowaniach^[7]. Przytoczone poniżej opinie potwierdzają wysoki poziom prac profesora oraz wiele mówią o nim jako o człowieku i o jego krytycznym stosunku do socjalistycznych zasad gospodarowania w PRL-u.

_{„Był niskiego wzrostu, pomagający sobie laską przy chodzeniu. Był wymagający, ale sprawiedliwy w ocenianiu, prowadził interesujące wykłady w zakresie planowania gospodarczego. Zapamiętałem go, gdyż moją piętą achillesową była matematyka, a na egzaminach u niego otrzymałem oceny dobre i wspomógł mnie po latach swoim podręcznikiem przy nostryfikacji dyplomu w Kopenhadze. Grono profesorów stwierdziło w 1970 r., że poziom prezentowany w podręczniku H. E. Kryńskiego jest wyższy od programu na duńskiej uczelni. Kryński przez planowanie gospodarcze rozumiał modele matematyczno – statystyczne w nauce ekonomii, czyli ekonometrię. (...) Podczas jednego z wykładów docent Kryński zadał studentowi pytanie: – Niech nam pan powie, jaka jest różnica między gospodarką planową w krajach demokracji ludowej, a programowaniem w kapitalizmie? Odpowiedzi, bo i inni także zabrali głos – koncentrowały się na sferze politycznej – były po prostu gadaniem nic niemówiącym o istocie zagadnienia, ale wywody ideologicznie były prawidłowe. Wykładowca, rasowy matematyk, z usłyszanych odpowiedzi rzecz jasna nie był zadowolony. Nieco zirytowany sam wyjaśnił, że w gospodarce planowej wykonanie zawsze odbiega od założonego planu, natomiast programowanie produkcji w kapitalizmie jest zbliżone do wykonawstwa. Przekładając to na język bardziej zrozumiały, mówił, że w tzw. socjalizmie plany wykonuje się propagandowo ponad plan, ale na rynku brakuje towarów, natomiast na Zachodzie produkcja jest zbliżona do potrzeb ludności i z reguły na rynku towarów nie brakuje.”}^[3][8].

„…wydania tej książki („Matematyka dla ekonomistów”) świadczą wyraźnie o znaczeniu tej pracy, przede wszystkim jako najbardziej popularnego podręcznika akademickiego. Szereg jednak partii tej książki wyraźnie przekracza ramy podręcznika ze względu na swe istotne wartości teoretyczne związane z analizą procesów produkcyjnych oraz modelowaniem rozwoju ekonomicznego”^[9].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Prof. dr hab. Danuta Rucińska ODDZIAŁ GDAŃSKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA EKONOMICZNEGO – RETROSPEKCJA I NIECO TERAŹNIEJSZOŚCI