Henryk Grossmann

Henryk Grossmann lub Henryk Grossman (ur. 14 kwietnia 1881 w Krakowie, zm. 24 listopada 1950 w Lipsku) – polsko-niemiecki ekonomista i historyk, pochodzenia żydowskiego. W publikacjach w języku niemieckim posługiwał się pisownią nazwiska „Grossmann”, natomiast w publikacjach w języku polskim, jidysz i angielskim „Grossman”.

Życiorys

W 1898 dołączył do Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego by w 1905 dokonać w niej rozłamu i utworzyć Żydowską Partię Socjaldemokratyczną, której przewodził do 1908. Studiował prawo i ekonomię w Krakowie (1900–1908), gdzie uzyskał doktorat, i w Wiedniu. Podczas studiów na UJ był wiceprezesem, później sekretarzem zarządu socjalistycznego Stowarzyszenia Kształcącej się Młodzieży Postępowej „Ruch”. Po wybuchu I wojny światowej zmobilizowany do austriackiej armii, był porucznikiem artylerii. W 1919 zamieszkał w Warszawie i został odpowiedzialnym pracownikiem GUS. Jeden z autorów koncepcji i realizatorów pierwszego powszechnego spisu w 1921 r. Udzielał się też w Polskim Towarzystwie Ekonomicznym, w 1922 został powołany na profesora polityki gospodarczej na Wydziale Społeczno-Ekonomicznym Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1924 aresztowany w związku z wykryciem w wynajętym na jego nazwisko mieszkaniu Sekretariatu KC KPRP. Po zwolnieniu wyjechał do Niemiec. W 1925 zaczął działać w Institut für Sozialforschung we Frankfurcie. Opuścił Niemcy po dojściu Hitlera do władzy w 1933 i udał się do Paryża, później do Londynu, a w 1940 do Nowego Jorku, skąd powrócił na stanowisko kierownika katedry ekonomii politycznej uniwersytetu w Lipsku w 1949 r.

Głównym wkładem Grossmanna do ekonomii politycznej jest dzieło Das Akkumulations- und Zusammenbruchsgesetz des kapitalistischen Systems, opublikowane w Lipsku, na kilka miesięcy przed kryzysem gospodarczym w 1929 r.

Bibliografia

• Rick Kuhn, Henryk Grossman and the recovery of Marxism, Urbana: University of Illinois, 2007.
• Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 2, Warszawa 1987.